Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Ο κάθε άνθρωπος στην πορεία της ζωής του συνδέεται με τα ιστορικά γεγονότα κάθε τόπου, τόσο τα μικρά όσο και τα μεγάλα, τα εγγύς και τα μακρά. Έτσι, υπάρχουν καιροί που ερχόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις που πολλές φορές μας υπερβαίνουν και εκεί είναι που καλούμαστε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων, σε όποιο πόστο κι αν βρισκόμαστε. Κάπως έτσι ξεκινά και η ιστορία του Παναγιώτη Σοϊλεντάκη, ενός Χανιώτη νεαρού που έθεσε τον εαυτό του στις υπηρεσίες της χώρας του και κατετάγη στον στρατό για τις ανάγκες του μετώπου στη Μικρά Ασία.
Αυτό είναι το υπόβαθρο του βιβλίου Από τα Χανιά στο Καλέ-Γκρότο, που επανακυκλοφορεί επ’ ευκαιρία της συμπλήρωσης των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή από τις Εκδόσεις Αρμός. Το έργο αυτό αποτελεί το προσωπικό ημερολόγιο του Παναγιώτη Σοϊλεντάκη που έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις της Ανατολής, ενώ την επιμέλειά του έκανε ο γιος του, Νικόλαος Π. Σοϊλεντάκης, με τη συγκεκριμένη έκδοση να εμπλουτίζεται και από ένα πολύτιμο φωτογραφικό αρχείο, που τραβήχτηκε από τον φωτογράφο της V Μεραρχίας, Ευάγγελο Αχειλά.
Στο βιβλίο, λοιπόν, βλέπουμε, αρχικά, να παρατίθενται κάποια βιογραφικά στοιχεία από την παιδική και εφηβική ηλικία του αγωνιστή (γεννημένου στις 14 Σεπτεμβρίου 1899), τη ζωή του στην Αγία Μαρίνα και μετά στα Χανιά, όπου και τελείωσε το σχολείο. Σε αυτό το διάστημα της ζωής του είχε την τύχη να γνωρίσει εκ του σύνεγγυς τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η συνάντηση αυτή, καθώς και οι ιστορίες των γονιών του για τους θείους του που πολέμησαν στον Μακεδονικό Αγώνα του εμφύσησαν τα ιδανικά για την υπεράσπιση της χώρας του και, έτσι, έλαβε την απόφαση να καταταγεί εθελοντικά στον στρατό, εγκαταλείποντας το σχολείο. Ωστόσο, ύστερα από τις παρεμβάσεις των συγγενών του, πιέστηκε να ολοκληρώσει πρώτα τη φοίτησή του.
Η επιστράτευσή του έγινε τελικά τον Ιούνιο του 1919, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του Γυμνασίου. Μετά από έναν μήνα βασικής εκπαίδευσης εστάλη στη Θεσσαλονίκη και κατετάγη στο 32ο Σύνταγμα Πεζικού. Έκτοτε θα αρχίσει μια μακρά πορεία για τον ίδιο, τόσο στα εδάφη της Ανατολής όσο και στην Ελλάδα. Έτσι, περιγράφονται τα όσα συνέβησαν με τις εκλογές του φθινοπώρου του 1920, όταν η V Μεραρχία κλήθηκε πίσω για να τηρήσει την τάξη. Αρχικά, ο Σοϊλεντάκης στάλθηκε στη Θήβα και, μετά από εκεί, πίσω στον Πειραιά με κατεύθυνση τη Σμύρνη. Λίγους μήνες μετά, οι οδηγίες των ανωτέρων τούς έστειλαν προς Ουσάκ και σιγά σιγά έμπαιναν όλο και βαθύτερα, τρέποντας τους εχθρούς σε φυγή και φτάνοντας μέχρι το Εσκί-Σεχίρ, Κιουτάχεια, Αφιόν Καραχισάρ.
Στο πολύωρο πολεμικό συμβούλιο που ακολούθησε το καλοκαίρι του 1921, εν τη παρουσία του Πρωθυπουργού Δημητρίου Γούναρη, αποφασίστηκε η συνέχιση της πορείας προς Άγκυρα. Οι επιχειρήσεις εκεί ήταν μακρές και όσο περνούσε ο καιρός όλο και δυσκολότερες, με την έλλειψη τροφής και πολεμοφοδίων να γίνεται κάτι παραπάνω από αισθητή. Η κατάσταση αυτή κατέβαλε τις ελληνικές δυνάμεις, που σταδιακά αναγκάστηκαν να διακόψουν τις επιχειρήσεις, ενώ δεν άργησε και η στιγμή της υποχώρησης. Η Μεραρχία του Σοϊλεντάκη διαχείμασε στο Μποζ Εγιούκ (περίπου 20 χιλ. δυτικά από το Αφιόν Καραχισάρ) μέχρι που ξεκίνησε να καταρρέει το μέτωπο και να αντεπιτίθεται ο Κεμάλ με τους άνδρες του, τον Αύγουστο του 1922. Μετά την καταστροφή βρέθηκε στη Χίο, όπου και έμεινε για ένα διάστημα, ώσπου κλήθηκε στην Αθήνα για την τήρηση της τάξης. Λίγο καιρό αργότερα, ακολούθησε η λήξη της θητείας του και είχε πια τη δυνατότητα να επιστρέψει στο σπίτι του και την οικογένειά του.
Αυτή ήταν ακροθιγώς η πορεία του Παναγιώτη Σοϊλεντάκη στο μέτωπο, όπως την περιέγραψε ο ίδιος στις προσωπικές του σημειώσεις από ένα υποτυπώδες ημερολόγιο που κρατούσε, καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο και τους αναγνώστες του σήμερα κοινωνούς των όσων πέρασε εκεί μαζί με τους υπόλοιπους στρατιώτες.
