Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Σε περίπου έναν μήνα, ο Νίκος Ανδρουλάκης θα κλείσει τον πρώτο του χρόνο στη θέση του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Μέχρι στιγμής, η θητεία του χαρακτηρίζεται τόσο από σωστές όσο κι από λανθασμένες κινήσεις. Το ισοζύγιο, όμως, είναι θετικό, ενώ είναι πανθομολογούμενο ότι τα λάθη αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της δραστηριότητας.
Τα δύσκολα, όμως, είναι μπροστά για τον Πρόεδρο του Κινήματος, μιας και το νέο έτος είναι αναπόφευκτα εκλογικό. Μέχρι τον Ιούλιο του 2023, θα στηθούν σίγουρα βουλευτικες κάλπες, με την αναμέτρηση να διεξάγεται με το αναλογικό σύστημα του εκλογικού νόμου Τσίπρα. Είναι απολύτως σαφές ότι υφίσταται ισχυρότατη πιθανότητα το πρώτο κόμμα να μη δύναται να συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό εδρών που θα του επιτρέψουν να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Επομένως, είτε θα συγκροτηθεί μια κυβέρνηση συνεργασίας είτε θα οδηγηθούμε σε δεύτερες εκλογές, αυτήν τη φορά με τον εκλογικό νόμο Μητσοτάκη που ενισχύει το πρώτο κόμμα χάριν της κυβερνητικης σταθερότητας.
Τα διλήμματα έχουν αρχίσει ήδη να διατυπώνονται κι είναι σαφές ότι το κόμμα που περισσότερο πιέζεται από αυτά είναι το ΠΑΣΟΚ. Αυτή τη στιγμή, αν κι ενισχυμένο, φαίνεται πως τελικά θα εξακολουθήσει να καταλαμβάνει την τρίτη θέση στις εκλογικές προτιμήσεις. Μοιραία λοιπόν, οι δύο μεγαλύτεροι πόλοι επιχειρούν να το εγκλωβίσουν στην Κλίνη του Προκρούστη, φέροντάς το στα μέτρα των επιδιώξεών τους, αλλά με βέβαιη τη μοιραία για το ίδιο κατάληξη. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτής της συνθήκης που διαμορφώνεται μπορεί να έρθει μόνο με φυγή προς τα εμπρός: Η κυβερνησιμότητα να αντιμετωπιστεί όχι ως βαρίδι, αλλά ως όπλο του ΠΑΣΟΚ. Ο Πρόεδρός του να επενδύσει σε αυτήν τόσο σε επίπεδα στρατηγικού σχεδιασμού όσο και σε επίπεδο δόμησης προσωπικού πολιτικού προφίλ. Το DNA του ΠΑΣΟΚ είναι κυβερνητικό. Ως ο τελευταίος κρίκος στη μακρά αλυσίδα της Δημοκρατικής Παράταξης δεν γεννήθηκε για να διαδραματίσει ρόλο κομπάρσου, συμπληρώματος, φορέα διαμαρτυρίας ή ψευτοελιτίστικου μόρφωματος σε αποστειρωμενη γυάλα. Γεννήθηκε για να κυβερνήσει, μεγάλωσε κυβερνώντας, νόσησε και κινδύνευσε κυβερνώντας, αλλά εν τέλει επιβίωσε, λόγω ακριβώς του κυβερνητικού του παρελθόντος, η ανάμνηση του οποίου στάθηκε ικανή να συγκρατήσει τις ελάχιστες προς τούτο αναγκαίες δυνάμεις. Το ΠΑΣΟΚ είναι κόμμα πατριωτικό, δημοκρατικό και λαϊκό, που έχει ως στόχο να κυβερνήσει ώστε να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα που κινείται σε αυτούς τους τρεις βασικούς άξονες.
Ταυτοχρόνως όμως, είναι ένα κόμμα σοβαρό το οποίο σέβεται την ετυμηγορία του εκλογικού σώματος. Πριν μπει σε οποιαδήποτε συζήτηση για την από κοινού ανάληψη κυβερνητικής ευθύνης, θα πρέπει να έχει λάβει τη σχετική εντολή. Προφανώς δεν θα είναι πρώτο κόμμα, στις επόμενες εκλογές, αλλά αν ο ελληνικός λαός το ενισχύσει σημαντικά σε σχέση με τις προηγούμενες, αν του δώσει ένα ποσοστό που δεν θα απέχει πολύ από αυτό του δεύτερου κόμματος, εφόσον η σειρά διατηρηθεί ως έχει σήμερα κι εφόσον η σημερινή κυβερνητική πλειοψηφία δεχθεί μια καίρια έκφραση αποδοκιμασίας, ακόμη και διατηρώντας την πρωτοκαθεδρία με σοβαρές απώλειες, τότε το αποτέλεσμα θα σημάνει το μήνυμα αλλαγής της κυβερνητικής σύνθεσης με τη συμμετοχή ενός νέου ισχυρού παίκτη.
Ακολούθως, οι σοβαρές συνεργασίες γίνονται επί προγραμματικών θέσεων. Δεν μπορεί να υπάρξει συνεργασία εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ, εφόσον δεν γίνονται δεκτές βασικές του θέσεις επί σειράς κομβικων ζητημάτων. Το ίδιο και στην επιλογή προσώπων, εφόσον φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο: Δεν μπορεί το ΠΑΣΟΚ να δώσει την εμπιστοσύνη του προς υπουργοποίηση σε στελέχη άλλων κομμάτων, τα οποία έχουν αποτύχει παταγωδώς σε κυβερνητικά καθήκοντα που έχουν αναλάβει ή και έχουν επίδειξη χυδαία, υβριστική, τραμπούκικη συμπεριφορά έναντι της κοινωνίας και του Κινήματος. Εισάγοντας δε και νέα ήθη, η όποια συμφωνία συγκρότησης συγκυβέρνησης θα πρέπει να τεθεί στην κρίση των οργάνων του κόμματος, ιδανικά του σώματος ενός συνεδρίου που θα μπορούσε να συγκληθεί γρήγορα με τη συμμετοχή των συνέδρων του αμέσως προηγούμενου. Δεν θα χαθεί η χώρα αν αργήσει μία εβδομάδα να συγκροτηθεί κυβέρνηση… Έτσι, πρέπει το ΠΑΣΟΚ να απαντά στις προβοκατόρικες και μη ερωτήσεις για τη μετεκλογική του στάση προκειμένου να διατηρεί την αξιοπιστία του, τη σοβαρότητά του και να καθιστά άνευ ουσιαστικού περιεχομένου διλήμματα κυβερνητικής σταθερότητας και χαμένης ψήφου.
Στην ίδια κατεύθυνση, ο ίδιος ο Νίκος Ανδρουλάκης οφείλει να αναπτύξει προφίλ κυβερνήτη. Οι συγκυρίες της διεξαγωγής των εσωκομματικων διεργασιών στο ΠΑΣΟΚ καθιστούσαν το νέα της ηλικίας του και τον ισχυρό του προσωπικό μηχανισμό αρκετά για να του χαρίσουν τη θριαμβευτική νίκη και τον άνετο έλεγχο του εσωτερικού του κόμματος. Πλέον, όμως, οφείλει να παρουσιαστεί στην ελληνική κοινωνία ως δυνάμει πρωθυπουργός ή έστω βασικός παράγοντας ενός συνεργατικου κυβερνητικού σχήματος. Η διακυβέρνηση μιας χώρας είναι πολύ πιο συνθέτη από τις κομματικές διαδικασίες. Τα φλέγονται εθνικά και κοινωνικά ζητήματα δεν λύνονται με το να καταφέρεις να περάσεις τη γραμμή σου. Ο κόσμος θέλει να νιώσει ασφάλεια. Πρέπει να κερδίσεις την εμπιστοσύνη του, δείχνοντας ότι ξέρεις τα προβλήματα και έχεις λύσεις για αυτά. Καλές και σωστές οι επικλήσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα και στη διαφάνεια, αλλά η Τουρκία κάθε εβδομάδα σκαρφίζεται και κάτι καινούργιο για να μας προκαλέσει, ενώ το μέσο νοικοκυριό φοβάται ότι θα πεινάσει και θα ξεπαγιάσει. Καλές οι ημερίδες των συνταγματολόγων που δικαιώνουν τις θέσεις σου, καλές οι επιτροπές του ευρωκοινοβουλίου, μόνο που λειτουργούν μακριά από την κοινωνία η οποία ζητά τρόπους ώστε να βελτιώσει το επίπεδο ζωής της, να μην ανησυχεί ακόμη και για την επάρκεια των ελαχίστων αγαθών, να μπορεί να κυκλοφορήσει με ασφάλεια, να στείλει τα παιδιά της σε ασφαλή πανεπιστήμια, να έχει αξιοπρεπή περίθαλψη. Ένας ηγέτης εθνικής εμβέλειας οφείλει να αντιλαμβάνεται τις περιστάσεις και να ιεραρχεί τα ζητήματα με ορθό τρόπο.
Είθισται οι επέτειοι να είναι αφορμές αναστοχασμού κι επαναπρογραμματισμού. Ας είναι και η επέτειος της νίκης του Ανδρουλάκη στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ μια τέτοια τέτοια αφορμή. Οι μεγάλες μάχες που θα κληθεί να δώσει λίαν συντόμως θα αποκαλύψουν αν η κρίση του κόσμου του ΠΑΣΟΚ ως προς το πρόσωπό του ήταν η ορθή. Είναι από τις φορές που η Ιστορία αποδίδει χαρακτηρισμούς που δύσκολα αναιρούνται…
