Της Ιωάννας Μπινιάρη,
Σήμερα, πολλές επιχειρήσεις και οργανισμοί διαθέτουν ένα χαρακτηριστικό λογότυπο/εμπορικό σήμα, το οποίο χαρακτηρίζει τα προϊόντα της εκάστοτε εταιρείας/οργανισμού, τη διακρίνει από τις υπόλοιπες επιχειρήσεις και εξασφαλίζει μία αναγνωρισιμότητα από τη μεριά των καταναλωτών, δημιουργώντας, έτσι, μία σχέση εμπιστοσύνης με αυτό. Το σήμα είναι ένα σύνολο από διαφορετικά στοιχεία, όπως: σχέδια και εικόνες, φράσεις και λέξεις, ονόματα φυσικών ή νομικών προσώπων, αριθμούς ή και σχήματα, όπως το σχήμα του προϊόντος ή της συσκευασίας του. Έτσι, λόγω της σημαντικότητάς του συνιστάται απαραίτητη η καταχώρισή του όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο.
Εφαρμόζεται το Πρωτόκολλο της Μαδρίτης για τη διεθνή καταχώριση σημάτων, το οποίο είναι συνθήκη, την οποία διαχειρίζεται το Διεθνές Γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO – ΠΟΔΙ) στη Γενεύη. Τέθηκε σε εφαρμογή τον Απρίλιο του 1996 και έκτοτε έχει κυρωθεί από πολλές χώρες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών, των Η.Π.Α., της Ιαπωνίας, της Αυστραλίας, της Κίνας, της Ρωσίας και από τον Οκτώβριο του 2004, της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Το Πρωτόκολλο της Μαδρίτης παρέχει στους κατόχους σημάτων τη δυνατότητα να κατοχυρώνουν την προστασία των σημάτων τους σε διάφορες χώρες, καταθέτοντας απλά μια αίτηση –απευθείας– στο γραφείο σημάτων της χώρας ή της περιφέρειάς τους.
Από την προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πρωτόκολλο της Μαδρίτης, το σύστημα καταχώρισης σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ) και το επονομαζόμενο σύστημα της Μαδρίτης συνδέονται μεταξύ τους. Είναι δυνατή είτε η κατάθεση διεθνούς αίτησης, βάσει σήματος της Ε.Ε. ή η επέκταση της προστασίας στην Ε.Ε. στο πλαίσιο διεθνούς αίτησης. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Μαδρίτης, στην οποία είναι μέλη 85 χώρες από όλο τον κόσμο –συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας από τις 10/08/2000– δίνεται η δυνατότητα κατοχύρωσης σήματος –αυτομάτως– σε όσες από τις 78 χώρες–μέλη επιθυμεί ένας δικαιούχος, καταθέτοντας μία και μόνο αίτηση στη WIPO (World Intellectual Property Organization), που είναι και ο αρμόδιος φορέας, με έδρα τη Γενεύη της Ελβετίας.
Με την κατάθεση αίτησης κατοχύρωσης ενός διεθνούς σήματος σε μία ή περισσότερες χώρες, δε δημιουργείται ένα «υπερεθνικό» σήμα σε όλο τον κόσμο, αλλά ένα σύνολο εθνικών σημάτων (WO), τα οποία κρίνονται στην εκάστοτε χώρα προορισμού, δυνάμει της εθνικής της νομοθεσίας. Προϋπόθεση, για να μπορέσει να κατατεθεί αίτηση κατοχύρωσης ενός εμπορικού σήματος σε επίπεδο διεθνές, είναι η προηγούμενη κατοχύρωσή του είτε σε επίπεδο εθνικό (χώρα προέλευσης η Ελλάδα) είτε σε επίπεδο κοινοτικό (χώρα προέλευσης το Κοινοτικό Γραφείο Σημάτων).
Εάν, μάλιστα, η μετατροπή ενός σήματος σε επίπεδο διεθνές γίνει εντός έξι μηνών από την προηγούμενη κατάθεση αίτησης κατοχύρωσης σε επίπεδο εθνικό ή κοινοτικό, ο αιτών χαίρει του προνομίου προτεραιότητας (priority right). Μπορεί, δηλαδή, να διεκδικήσει ως ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης κατοχύρωσης του διεθνούς σήματος την προγενέστερη ημερομηνία κατάθεσης της εθνικής ή της κοινοτικής.
Η διαδικασία κατοχύρωσης διεθνούς σήματος συνίσταται: α) στην κατάθεση σχετικού φακέλου στο Υπουργείο Εμπορίου (ή στο Γραφείο Εναρμόνισης στην Εσωτερική Αγορά). Στον φάκελο αυτό πρέπει να συμπεριληφθεί ένα παράβολο Δημοσίου ύψους 15€, που συνιστά το τέλος μεταβίβασης του φακέλου από το εθνικό γραφείο στο Διεθνές Γραφείο Σημάτων, εντός προθεσμίας δύο μηνών ή β) εναλλακτικά στην κατάθεση σχετικού φακέλου στο Κοινοτικό Γραφείο Σημάτων και στην αυθημερόν καταβολή του τέλους μεταβίβασης (transmission fees) ύψους 300€, προκειμένου να διαβιβάσει το Κοινοτικό Γραφείο τον φάκελο στο Διεθνές Γραφείο Σημάτων. Στη συνέχεια, μόλις φτάσει ο φάκελος στο Διεθνές Γραφείο Σημάτων, το τελευταίο φροντίζει να τον διαβιβάσει σε όλα τα εθνικά γραφεία των χωρών προορισμού (των χωρών, στις οποίες ο αιτών έχει αιτηθεί προστασίας), στις οποίες –πλέον– η αίτηση κρίνεται με βάση την τοπική (εθνική) νομοθεσία.
Το κόστος καταχώρισης διεθνούς σήματος περιλαμβάνει το βασικό τέλος των 653 ελβετικών φράγκων ή 903 ελβετικών φράγκων για έγχρωμο σήμα, συν τα πρόσθετα κόστη, τα οποία εξαρτώνται από το πού θέλουμε να προστατεύσουμε το σήμα μας και πόσες κλάσεις προϊόντων και υπηρεσιών θα καλυφθούν από την αίτηση.
Το EUIPO, ως το γραφείο της Ε.Ε., το οποίο είναι αρμόδιο για την καταχώριση των σημάτων, που προστατεύονται σε ολόκληρη την Ε.Ε., είναι το σημείο επαφής με τον ΠΟΔΙ για κάθε διαδικασία κατάθεσης διεθνούς αίτησης, η οποία βασίζεται σε σήμα της Ε.Ε. ή στην οποία ζητείται επέκταση της προστασίας στην Ε.Ε. Το EUIPO ενεργεί είτε ως γραφείο προέλευσης, σε περίπτωση που η διεθνής αίτηση βασίζεται σε σήμα της Ε.Ε., είτε ως προσδιοριζόμενο γραφείο, σε περίπτωση που ζητείται επέκταση της προστασίας στην Ε.Ε. σε διεθνή αίτηση, που έχει κατατεθεί σε άλλο κράτος. Ο ρόλος που επιτελεί το EUIPO στο διεθνές σύστημα είναι παρόμοιος με τον ρόλο που επιτελούν τα εθνικά γραφεία.
Ο ΠΟΔΙ –μέσω του Διεθνούς Γραφείου του– διαχειρίζεται το πρωτόκολλο και τη συμφωνία της Μαδρίτης (που αποτελούν από κοινού το λεγόμενο σύστημα της Μαδρίτης). Κάθε φορά που λαμβάνει διεθνή αίτηση από κάποιο γραφείο προέλευσης, ελέγχει –συγκεκριμένα– αν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις κατάθεσης της αίτησης και αν τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι σωστά ταξινομημένα. Εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές, καταχωρίζει το σήμα στο διεθνές μητρώο και το δημοσιεύει στην επίσημη εφημερίδα, την οποία εκδίδει. Το Διεθνές Γραφείο κοινοποιεί, στη συνέχεια, τη διεθνή καταχώριση στα γραφεία των χωρών προς τις οποίες ζητείται επέκταση της προστασίας. Το Διεθνές Γραφείο δεν εξετάζει αν το σήμα –ως έχει– πληροί τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση προστασίας ή αν υπάρχει ήδη καταχωρισμένο ταυτόσημο ή παρόμοιο σήμα. Για τα θέματα αυτά, αρμόδια είναι τα γραφεία των χωρών, προς τις οποίες ζητείται επέκταση της προστασίας.
Συνοψίζοντας, λοιπόν, η διεθνής καταχώριση του σήματος συνιστά μια διαδικασία με πολλά πλεονεκτήματα και αξίζει τον κόπο –αν είναι με αυτό τον τρόπο– να κατοχυρωθεί ισχυρότερη προστασία του σήματος. Για τον λόγο αυτό, καλό είναι οι επιχειρήσεις να στρέφονται σε δικηγορικά γραφεία, που διαθέτουν τις γνώσεις και την εμπειρία, για να προχωρήσουν την εν λόγω διαδικασία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Διεθνής Κατάθεση Σήματος, διαθέσιμο εδώ
- Madrid Protocol (International trade mark registrations), διαθέσιμο εδώ
