Της Σταματίας Κουιμτζή,
Το Φλαμένκο αποτελεί έναν χορό, που στηρίζεται στις κινήσεις των χεριών και των ποδιών και είναι προϊόν αυτοσχεδιασμού, δεξιοτεχνίας και πάθους. Πολλές φορές οι χορευτικές κινήσεις συνοδεύονται από καστανιέτες, ένα κρουστό μουσικό όργανο, αλλά και από βεντάλιες. Οι καστανιέτες έχουν ανακαλυφτεί ήδη από το 1.000 π.Χ., την εποχή των Φοινίκων και μεγάλη σημασία για τους μη – ερασιτέχνες διαδραματίζει το υλικό κατασκευής και το μέγεθός τους.
Γενέτειρα του χορού αυτού ήταν η Ισπανία, οι δημιουργοί του, όμως, δεν ήταν Ισπανοί, αλλά ένας Iνδικός νομαδικός λαός, που μετανάστευσε στην Ισπανία τον 15ο αιώνα. Σύμφωνα με άλλες πηγές, προήλθε συγκεκριμένα από την Ανδαλουσία και στη συνέχεια επεκτάθηκε ως ένα πολιτισμικό στοιχείο της Ισπανίας. Το φλαμένκο ξεκίνησε ως είδος μουσικής με παλαιότερο το «Κόντε Χόντο», χωρίς συνοδεία οργάνων με θέμα δυσάρεστες ιστορίες. Ακόμη, εμφανίστηκε τον 18ο αιώνα και κορυφώθηκε τον 19ο αιώνα. Το φλαμένκο αναπτύχθηκε σε μία περίοδο, που οι δημιουργοί του χορού ήταν καταπιεσμένοι, αλλά ξεπέρασαν τις δυσκολίες αποτυπώνοντας τους προβληματισμούς τους και εκτονώθηκαν μέσω της μουσικής, που διαδίδονταν από στόμα σε στόμα.
Το όνομα του χορού ταυτίστηκε με το γεγονός ότι αποκαλούσαν οι ντόπιοι τους μετανάστες ως «ζητιάνους». Εν τούτοις, ο χορός έγινε αποδεκτός και από το 1850 έως το 1910 ήταν η «Χρυσή εποχή του Φλαμένκο», οπότε και διεξάγονταν πολλές μουσικές παραστάσεις, ενώ πλέον ήταν όλοι επαγγελματίες χορευτές φλαμένγκο και ο χορός έλαβε νέες διαστάσεις. Οι χορευτές με το πάθος και τις εντυπωσιακές φιγούρες επηρέασαν τη διαμόρφωση σπουδαίων καλλιτεχνικών κινημάτων στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, λόγου χάρη του κυβισμού, του ντανταϊσμού και του σουρεαλισμού, κάτι που φαίνεται από τις εκθέσεις ζωγραφικής. Κατά τη δικτατορία του Φράνκο (1936-1975), καταδιώχθηκαν πολιτικοί αντίπαλοι του καθεστώτος, καθώς και μειονότητες της χώρας. Οι Τσιγγάνοι της Ανδαλουσίας θανατώθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Με την πάροδο των χρόνων, με την άνοδο της μουσικής, της τεχνολογίας και της βιομηχανίας, το Φλαμένκο διαδόθηκε εκτός των συνόρων της Ισπανίας κι έγινε γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο, από τη Λατινική Αμερική και κυρίως την Κούβα, ενώ η επίδραση της τζαζ προσέθεσε συνοδευτικά και μη παραδοσιακά όργανα, όπως το φλάουτο, κρουστά, μπάσο και σαξόφωνο.
Μπορεί το φλαμένκο να δημιουργήθηκε από έναν βασανισμένο λαό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι σπουδαίοι μουσικοί του flamenco παρέμειναν ανώνυμοι. Ο Paco de Lucía γεννήθηκε στην Algeciras, ένα λιμάνι του Cádiz, το 1947. Ανατράφηκε με μουσικά ακούσματα και flamenco. Μαζί με τον αδερφό του, έκανε περιοδείες στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής από το 1962 μέχρι το 1964. Εκεί γνώρισε τον διάσημο κιθαρίστα, Sabicas, ο οποίος τον ενθάρρυνε να αναπτύξει τις δικές του ιδέες. Ηχογράφησε πολλά ριζοσπαστικά άλμπουμ. Η εκπληκτική του δεξιότητα και η μεγάλη δημοτικότητα που απέκτησε τον ανέδειξαν από διεθνή καλλιτέχνη σε είδωλο για όλους τους επίδοξους κιθαρίστες.
Φυσικά, το φλαμένκο είναι και γυναικεία υπόθεση. Η Carmen Amaya αποτέλεσε μία από τις διασημότερες χορεύτριες flamenco. Ήδη από την εφηβεία, ήταν δημοφιλής σε ένα ευρύ κοινό στην Μαδρίτη και στη Γαλλία. Στις δεκαετίες του 1940 και του 1950, αυτή η εξωτική γυναίκα κατάφερε να κερδίσει διεθνή αναγνώριση, χορεύοντας για εξέχουσες προσωπικότητες, όπως τον Roosevelt και τον Churchill. Η Carmen Amaya, τέλος, χαρακτηρίστηκε ως η ενσάρκωση της ισπανικής υπερηφάνειας και του ισπανικού ταπεραμέντου και αγαπήθηκε πραγματικά από τους κατοίκους της Νότιας Αμερικής.
Κλείνοντας, και έχοντας πια γνώση της ιστορίας του flamenco, της επίδρασής του, αλλά και των χαρακτηριστικών του προτείνεται σε όλους να ξεκινήσουν να χορεύουν, να ονειρεύονται, να ενδυναμώνουν τη σωματική και ψυχική τους υγεία, να εκτονώνονται, αλλά και να γνωρίζουν τον πολιτισμό ενός λαού.
Ποτέ δεν είναι αργά για μια νέα αρχή, για ένα νέο χόμπι, για ένα νέο χορό!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
