Της Μαρίας Φυτίλη,
Με τον όρο ηθική εννοούμε το σύνολο των κανόνων μίας κοινωνίας και συγκεκριμένα, έναν κώδικα αξιών που προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να συμπεριφέρονται τα μέλη της κοινωνίας εκείνης, με βάση τι είναι αποδεκτό και τι όχι. Οι κανόνες της ηθικής δημιουργούν καθήκοντα και υποχρεώσεις των ατόμων. Οι περισσότεροι από εμάς την ηθική, ως έννοια, την ορίζουμε στο μυαλό μας με μία απλή προσέγγιση: τι είναι «καλό» και τι «κακό», τι σκεφτόμαστε πριν πράξουμε το οτιδήποτε, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στον επαγγελματικό χώρο. Η ηθική, λοιπόν, μας προτρέπει, καταρχάς, να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε με κριτήριο τη συνείδησή μας, μην υπακούοντας τυφλά σε κανόνες που θέτουν οι άλλοι για εμάς.
Η σύγχρονη εποχή είναι γεμάτη από σκάνδαλα, τόσο πολιτικά και οικονομικά όσο και σεξουαλικά. Μία εποχή «βουτηγμένη» σε συγκρούσεις συμφερόντων, διαπλοκή του ενός και διαφθορά του άλλου, όπου λύση αυτού αποτελεί το ήθος.
Αλλά πώς μπορεί κανείς να διευθετεί τις καθημερινές ηθικές συγκρούσεις, δίνοντας απάντηση σε ερωτήματα, όπως: είναι δυνατόν το άτομο να ακολουθεί άλλον ηθικό κανόνα για τη δημόσια ζωή του και άλλον για την ιδιωτική; Δηλαδή, μπορεί ένα άτομο, ανάλογα με τον τομέα με τον οποίο απασχολείται κάθε φόρα, να ακολουθεί και έναν διαφορετικό ηθικό κανόνα; Ποιον εξυπηρετούν οι επαγγελματικές δεοντολογίες;
Τα παραπάνω ερωτήματα μπορούν να απαντηθούν με τη λεγόμενη «Εφαρμοσμένη Ηθική», η οποία καταπιάνεται με τα καθημερινά προβλήματα της ζωής και στοχεύει στην αντιμετώπιση της κοινωνικής πίεσης, σε μία θεσμική τάξη και στην απάντηση των ηθικών διλημμάτων. Η ηθική μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων μας μέσω των ηθικών κανόνων που υπάρχουν, αλλά στην καθημερινότητάς μας δεν είναι ωφέλιμο. Αυτό που ίσως βοηθήσει, είναι η δημιουργία ενός συλλογιστικού προτύπου, με το οποίο ο καθένας να μπορεί να αξιολογεί μία πράξη ή να καταλήγει σε ένα συμπέρασμα σχετικά με το τι πρέπει να γίνει.
Σημαντική, επίσης, έννοια είναι και η λεγόμενη «Εργασιακή Ηθική», η οποία ορίζεται ως «το σύνολο αξιών και πεποιθήσεων που καθοδηγούν τη συμπεριφορά κάποιου στον χώρο εργασίας προς τους συναδέλφους, τους διευθυντές και πιθανώς και τους πελάτες». Ένα περιβάλλον υγιές βασίζεται σε μία ομάδα ανθρώπων που πράττουν βάσει της εργασιακής ηθικής και επικοινωνούν μεταξύ τους. Επομένως, όλες οι εταιρείες και οι μεγάλοι οργανισμοί ενσωματώνουν ορισμένες ηθικές αρχές στα καταστατικά τους, για να ενθαρρύνουν τους υπαλλήλους τους να δουλεύουν και να παρακολουθούν τη στάση τους στον χώρο εργασίας τους.
Μία από τις εργασιακές ηθικές είναι η πειθαρχία. Η πειθαρχία αποτελεί μία πολύτιμη αξία, τόσο στον εργασιακό χώρο όσο και στη ζωή μας γενικότερα. Το να είναι κάποιος στην ώρα του είναι ένα σπάνιο πλεονέκτημα, που θα ξεχωρίσει το άτομο από οποιονδήποτε άλλον. Άλλη μία εργασιακή ηθική είναι η διανοητική ετοιμότητα, με την έννοια ότι το άτομο πρέπει να είναι έτοιμο να κάνει τη δουλειά του ανεξαρτήτως διάθεσης. Δηλαδή, πηγαίνοντας στη δουλειά, θα πρέπει να «πετάξει» όλα τα προσωπικά του προβλήματα, ώστε να είναι αποτελεσματικός στη δουλειά του. Επιπροσθέτως, θα πρέπει το άτομο να γνωρίζει τον σκοπό του και τους στόχους του. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να μαθαίνει από τα λάθη του, να μην επαναπαύεται και να μη χάνει λεπτό σε μέρη που δεν του αρέσουν και δεν τον ικανοποιούν. Τελευταία εργασιακή ηθική, αλλά όχι μόνο, αποτελεί και η επιμονή. Μπορεί ο διευθυντής να μην είναι αρκετά ενθουσιασμένος με τις επαγγελματικές φιλοδοξίες του ατόμου ή μπορεί το άτομο να έχει απογοητευτεί αρκετές φορές, ακόμη και αν έχει προσπαθήσει σκληρά. Η πίστη, όμως, στους στόχους και στα θέλω του, τον κάνει να υπομένει και να επιμένει για την επίτευξη αυτών.
Συνεπώς, η ηθική είναι ένας όρος που δύσκολα γίνεται αντιληπτός, καθώς, όπως έγινε φανερό, διχάζει. Το κάθε άτομο, ξεχωριστά, μεγαλώνει με διαφορετικές αξίες και διαφορετικά πιστεύω. Όμως, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι αρκετές αξίες είναι κοινές για όλους μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Α. Σ. Γεωργιάδης (2019), Γενικές Αρχές Αστικού Δικαίου, Εκδόσεις Σάκκουλα
- Κ. Σταμάτης-Α. Τάκης (2018), Εισαγωγή στην επιστήμη του Δικαίου, Εκδόσεις Σάκκουλα
- Τι σημαίνει ο όρος ηθική, care.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ηθικά διλήμματα στην καθημερινή ζωή, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- 10 Must-Have Work Ethics in Daily Work Routine, linkedin.com, διαθέσιμο εδώ
