Της Φαίδρας Βιτζηλαίου,
Η ζώνη Schengen δημιουργήθηκε το 1995 με την κατάργηση των συνοριακών ελέγχων ανάμεσα στα κράτη – και σε κάποια μη κράτη – της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό είχε πολλαπλά οφέλη για τους πολίτες της Ε.Ε. καθώς απέκτησαν το δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης, διαμονής, σπουδών, εργασίας και συνταξιοδότησης σε όλα τα κράτη της ζώνης. Αυτό σημαίνει, λοιπόν, πως όλοι οι πολίτες αντιμετωπίζονται από το κράτος υποδοχής με τον ίδιο τρόπο, όπως οι πολίτες του συγκεκριμένου κράτους. Από τη Schengen επωφελούνται, ακόμη, οι επιχειρήσεις, καθώς διευκολύνεται το ελεύθερο εμπόριο και οι συναλλαγές.
Οι χώρες που συναποτελούν τη ζώνη Schengen είναι όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτός από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κροατία και την Κύπρο και εδώ ακριβώς είναι που ξεκινάνε οι συζητήσεις για τη διεύρυνση της ζώνης. Σημειώνεται, πως εκτός ζώνης είναι και η Ιρλανδία, ενώ στη ζώνη περιλαμβάνονται και 4 χώρες εκτός ΕΕ.: η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Ελβετία και το Λιχτενστάιν.
Για να ενταχθεί ένα κράτος στη ζώνη Schengen χρειάζεται να πληροί ορισμένα κριτήρια. Συγκεκριμένα, οι χώρες πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε., να εφαρμόσουν ένα κοινό σύνολο κανόνων, όπως ελέγχους στα σύνορα της ξηράς, της θάλασσας και του αέρα, καθώς και την έκδοση ομοιόμορφων θεωρήσεων Schengen. Ενώ ακόμη για να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο ασφάλειας εντός του χώρου Schengen, τα κράτη πρέπει να συνεργαστούν με υπηρεσίες επιβολής του νόμου σε άλλες χώρες Schengen και να λειτουργήσουν το Σύστημα Πληροφοριών Schengen (SIS). Για να ολοκληρωθεί η διαδικασία χρειάζεται ομοφωνία από από το Συμβούλιο των Υπουργών. Αν έστω και μία χώρα ασκήσει veto, η ένταξη του κράτους στον χώρο Schengen, μπλοκάρεται.
Η διεύρυνση της Ζώνης Schengen έχει ζητηθεί πολλές φορές από το Κοινοβούλιο, με πιο πρόσφατο το ψήφισμα της Πέμπτης 10 Νοεμβρίου, όπου σε Σύσκεψη της Ολομέλειας, οι ευρωβουλευτές τάχθηκαν υπέρ της ένταξης της Κροατίας στο χώρο Schengen με 534 ψήφους υπέρ, 53 κατά και 25 αποχές. Ακόμη, με ψήφισμα έχει ζητηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ξεκινήσουν οι διαδικασίες –έως το τέλος του 2022– για την ένταξη της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στη Ζώνη, υποστηρίζοντας πως το να διατηρείται ο έλεγχος στα εσωτερικά σύνορα είναι πηγή διακρίσεων και έχει σοβαρές συνέπειες τόσο στους πολίτες που θέλουν να μετακινηθούν όσο και στις επιχειρήσεις. Μακροπρόθεσμα, μάλιστα, πλήττεται και η ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς, όπως είναι λογικό, οι αγορές των κρατών της Ε.Ε. είναι αλληλεξαρτώμενες.
Η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, συγκεκριμένα, έχει ζητηθεί ήδη σε ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2018, σε ψήφισμα του 2020 σχετικά με την κατάσταση στο χώρο Schengen κατά την πανδημία, αλλά και σε έκθεση του 2021. Το 2011 αντίθετες στην ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας ήταν η Γαλλία, η Γερμανία, η Φινλανδία, η Σουηδία, η Ολλανδία και το Βέλγιο. Μέχρι το 2022, οι περισσότερες από τις προαναφερθείσες χώρες έχουν αλλάξει την στρατηγική τους και υποστηρίζουν μια διεύρυνση του Schengen στη Βουλγαρία και την Ρουμανία. Ωστόσο, διχασμένη παρουσιάζεται η Δανία με κάποιους νομικούς να επικαλούνται την κακή οικονομική κατάσταση των δύο χωρών, αλλά και το οργανωμένο έγκλημα που «επικρατεί» στη Βουλγαρία.
Παράλληλα, από την πλευρά τους, οι Ρουμάνοι και Βούλγαροι ευρωβουλευτές εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους με τον Emilian Pavel (Σοσιαλιστής) να δηλώνει πως η αντιμετώπιση αυτή κάνει τους Ρουμάνους να αισθάνονται σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Επίσης, ο Βούλγαρος Emil Radev να εκφράζει αντίθεση απέναντι στη διαδικασία της ομοφωνίας, με το να υποστηρίζει πως από τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δηλώσει επανειλημμένως πως η Ρουμανία και η Βουλγαρία πληρούν όλα τα κριτήρια ένταξης, οι ενστάσεις κάποιων μεμονωμένων χωρών που είναι πολιτικής φύσεως δεν μπορούν να αποτελούν εμπόδιο στην ένταξη των χωρών και στα δικαιώματα των ανθρώπων.
Συνοψίζοντας πάντως, αυτό που μπορεί να αναφερθεί με σιγουριά, είναι πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ασκεί όλο και περισσότερη πίεση για τη διεύρυνση της Ζώνης και τα αποτελέσματα αυτών των πιέσεων αναμένεται να φανούν στα τέλη του τρέχοντος έτους.
EΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σένγκεν: Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τη ζώνη ελεύθερης κυκλοφορίας της ΕΕ, Επικαιρότητα: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- What’s keeping Bulgaria and Romania out of Schengen?, Euronews, διαθέσιμο εδώ
-
Σένγκεν: διεύρυνση της ζώνης ελεύθερης κυκλοφορίας της ΕΕ, Επικαιρότητα: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
