Του Πέτρου Κολυάρδου,
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής των ανθρώπων, που είναι ένα αμάλγαμα έλλειψης σωματικής άσκησης, καθιστικής ζωής, καθώς επίσης και αυξημένου σωματικού βάρους λόγω κακής διατροφής, έχει οδηγήσει στην κατακόρυφη αύξηση των ορθοπεδικών προβλημάτων. Συγκεκριμένα, η κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου ή δισκοκήλη αποτελεί τη συχνότερη αιτία πόνου τόσο στα άνω όσο και στα κάτω άκρα, με ποσοστά από στατιστικές μελέτες να παρουσιάζουν περισσότερες από 25 εκατομμύρια χειρουργικές επεμβάσεις ετησίως. Ο αριθμός αυτός είναι εξαιρετικά μεγάλος, αν αναλογιστεί κανείς την πρόοδο στη μοριακή αιτιολογία της δισκοκήλης, η οποία έχει οδηγήσει σε νέες μη χειρουργικές θεραπευτικές επιλογές.
Μεσοσπονδύλιος δίσκος
Πριν κληθούμε να ορίσουμε τη συγκεκριμένη παθολογική κατάσταση, είναι σαφές πως πρέπει να γνωρίζουμε τα βασικά στοιχεία της περιοχής που υφίσταται ρήξη. Έτσι, ο μεσοσπονδύλιος δίσκος δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα «μαξιλάρι» που βρίσκεται μεταξύ των οστών (σπονδύλων) που συνιστούν τη σπονδυλική στήλη. Ο δίσκος αυτός αποτελείται από έναν πιο σκληρό εξωτερικά ινώδη δακτύλιο και εσωτερικά από έναν περισσότερο μαλακό και ζελατινώδη πηκτοειδή πυρήνα. Γενικότερα, η μορφολογία του μεσοσπονδύλιου δίσκου είναι τέτοια, ώστε να επιτρέπει την ευλυγισία και τις διάφορες κινήσεις του σώματος, αλλά και παράλληλα να απορροφά τους κραδασμούς της σπονδυλικής στήλης. Έτσι, γίνεται σαφές πως όσο μεγαλύτερο είναι το βάρος ενός ανθρώπου τόσο μεγαλύτερο είναι και το φορτίο που υφίστανται οι νωτιαίοι αυτοί δίσκοι.
Δισκοκήλη – Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου
Ως κήλη ενός μεσοσπονδύλιου δίσκου, αναφέρεται η μετατόπιση τμήματος του πηκτοειδούς πυρήνα και η απόσχιση τμήματος του ινώδους περιφερειακού δακτυλίου. Έτσι, η είσοδος μέρους του δίσκου στον κεντρικό νευρικό σωλήνα έχει ως αποτέλεσμα την πίεση ή ακόμη και την πλήρη παγίδευση ενός ή περισσότερων νεύρων. Οι κήλες είναι συνήθως οπισθοπλάγιες, με άμεση συνέπεια την πίεση σε κάποια ρίζα ενός νεύρου, η οποία μεταφράζεται σε οξύ πόνο για τους πάσχοντες. Γενικότερα, μία κήλη στη σπονδυλική στήλη μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε. Ωστόσο, η μεγαλύτερη συχνότητα παρουσιάζεται στην οσφυϊκή μοίρα (μέση), η οποία υφίσταται και το μεγαλύτερο φορτίο, μετά στην αυχενική και τελευταία στη θωρακική μοίρα.
Αιτιοπαθογένεια και τρόπος διάγνωσης
Όπως και προαναφέρθηκε, επιβαρυντικοί και προδιαθεσιακοί παράγοντες είναι το επαναλαμβανόμενο και με λανθασμένο τρόπο σήκωμα βάρους, η καθιστική εργασία, η έλλειψη άσκησης και η καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης με φορτία και κραδασμούς. Στους παράγοντες κινδύνου σίγουρα συγκαταλέγεται και η δισκοπάθεια, δηλαδή η εκφύλιση του δίσκου και η απώλεια του υγρού του περιεχομένου λόγω ηλικίας που τον καθιστά ευάλωτο σε τραυματισμούς. Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως οι επιστήμονες συμφωνούν στην ύπαρξη ενός κληρονομικού υπόβαθρου, που καθιστά ορισμένα άτομα επιρρεπή στην εν λόγω πάθηση, χωρίς όμως ακόμη να έχει αποδειχθεί. Η δισκοκήλη είναι εύκολα αντιληπτή και η διάγνωσή της βασίζεται στο ιστορικό του ασθενούς, στη φυσική εξέταση, αλλά και τα διαγνωστικά test (αξονική και μαγνητική τομογραφία). Όμως, αν ο ιατρός σας υποψιάζεται κάποια άλλη κατάσταση ή χρειάζεται να δει ποια νεύρα επηρεάζονται, τότε αναλόγως το περιστατικό ενδέχεται να ζητηθούν μυελογράφημα ή και ηλεκτρομυογράφημα.
Συμπτωματολογία
Η δισκοκήλη αποδείχθηκε πως μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη συμπίεση κάποιας ρίζας ενός νωτιαίου νεύρου. Έτσι, τα σημεία και τα συμπτώματα εξαρτώνται από το πού βρίσκεται ο δίσκος και από το αν ο δίσκος πιέζει ένα νεύρο. Οι δισκοκήλες συνήθως επηρεάζουν τη μία πλευρά του σώματος, με χαρακτηριστικό σύμπτωμα τον οξύ και καυστικό πόνο, αλλά και το ακτινοβολούμενο μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στο μέρος του σώματος που εξυπηρετείται από τα προσβεβλημένα νεύρα. Παράλληλα, οι μύες που η κίνησή τους εξυπηρετείται από τα προσβεβλημένα νεύρα παρουσιάζουν αδυναμία και τείνουν να εξασθενούν. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία, καθώς και την ικανότητα του ατόμου να σηκώνει και να κρατά αντικείμενα. Είναι όμως γεγονός ότι ένα σημαντικό ποσοστό των ανθρώπων που παρουσιάζουν δισκοκήλη δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και η διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο με μία απεικονιστική μέθοδο.
Αντιμετώπιση
Οι τρόποι αντιμετώπισης είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τη σοβαρότητα της κατάστασης και το στάδιο στο οποίο αυτή βρίσκεται. Οι περισσότερες περιπτώσεις κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου δεν χρήζουν χειρουργικής αντιμετώπισης, ωστόσο δεν υπάρχει κάποια πρόσφατη βιβλιογραφία που να διευκρινίζει τα χειρουργικά και μη χειρουργικά κριτήρια για τη θεραπεία της δισκοκήλης. Η μη εγχειρητική διαχείριση θα πρέπει να αποτελείται από μια πολυτροπική προσέγγιση που περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη φάρμακα σε συνδυασμό με μυοχαλαρωτικά φάρμακα και φυσικοθεραπείες. Η φυσικοθεραπεία είναι μία επιπρόσθετη βοήθεια, ωστόσο σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αποφεύγεται η παρατεταμένη παραμονή του πάσχοντα στο κρεβάτι, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άλλες επιπλοκές. Από τις σημειώσεις των γιατρών στον χαρτοφύλακά τους γνωρίζουμε πως ένας επίμονος πόνος και η αδυναμία στα κάτω άκρα απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση με απώτερο στόχο τη διατήρηση της λειτουργίας του νεύρου.
Στις περιπτώσεις που απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση, η ιατρική κοινότητα έχει στα χέρια της νέες μεθόδους που δίνουν λύση στους γιατρούς, αλλά πρωτίστως στους ασθενείς. Η επέμβαση αυτή ονομάζεται δισκεκτομή και η ονομασία της δεν είναι τυχαία, αφού σκοπός της είναι η αφαίρεση τμήματος του μεσοσπονδύλιου δίσκου που συμπιέζει το νεύρο. Έτσι, διακρίνουμε τις ακόλουθες δύο χειρουργικές επεμβάσεις δισκεκτομής:
- Μικροδισκεκτομή: Πρόκειται για μία σύγχρονη πρακτική, όπου πραγματοποιείται μία μικρή τομή με μικροσκοπική διείσδυση.
- Διαδερμική δισκεκτομή: Η μέθοδος βασίζεται στην εισαγωγή μίας βελόνας διαδερματικά με σκοπό την καταστροφή του δίσκου και κατ’ επέκταση την αποσυμπίεση του προσβαλλόμενου νεύρου. Ευρέως χρησιμοποιούμενες μέθοδοι είναι το Laser, η θερμότητα ή ακόμη και η χρήση υπέρηχων (RF), ενώ μία εντελώς πρωτοποριακή μέθοδος έχει κάνει την εμφάνισή της, η μέθοδος Discogel, η οποία βασίζεται στη χρήση ενός διαλύματος αλκοόλης με μορφή τζελ για τη συρρίκνωση του δίσκου και την απελευθέρωση του νεύρου.
Όλες αυτές οι θεραπευτικές μέθοδοι δίνουν τη δυνατότητα στον ασθενή να έχει μία ταχεία ανάρρωση με ελεγχόμενο με παυσίπονα πόνο. Γενικότερα, η δισκοκήλη δεν αποτελεί κίνδυνο για τη ζωή ενός ανθρώπου, ωστόσο μπορεί να θέσει πολλές φορές εμπόδια στην καθημερινότητά του. Έτσι, η υιοθέτηση ενός υγιούς διατροφικά τρόπου ζωής σε συνδυασμό με την απομάκρυνση από την καθιστική ζωή και την ενασχόλησή του με την άσκηση μπορεί να τον κρατήσει μακριά από ανάλογες παθολογικές καταστάσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Herniated disk, mayoclinic.org. Διαθέσιμο εδώ
- Lumbar Disc Herniation, ncbi.nlm.nih.gov. Διαθέσιμο εδώ
- Herniated Disk in the Lower Back, orthoinfo.aaos.org. Διαθέσιμο εδώ
- Miller Mark, Thompson R. Stephen,Review Ορθοπεδικής Miller, Κωνσταντάρας, 2017
