Της Ειρήνης Διακρούση,
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος δημιούργησε μία νέα πραγματικότητα, καθώς με τις διαρκώς αυξανόμενες παραγγελίες για πολεμικό υλικό, σε συνδυασμό με τους τόσους πολλούς άνδρες που έλειπαν στο μέτωπο, οι γυναίκες κλήθηκαν να εργαστούν με τρόπους που προηγουμένως προορίζονταν μόνο για άντρες. Σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για τις τέσσερις μεγαλύτερες Συμμαχικές Δυνάμεις, οι οποίες (μαζί με την Κίνα), μετά το πέρας του πολέμου, δημιούργησαν τα Ηνωμένα Έθνη και αποτελούν τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Η.Π.Α.
Στις Η.Π.Α., περισσότερες από 6.000.000 γυναίκες εργάστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου σε εργοστάσια, 3.000.000 εργάστηκαν εθελοντικά στον Ερυθρό Σταυρό και περίπου 350.000 υπηρέτησαν στις Ένοπλες Δυνάμεις. Από το 1940 έως το 1945, το γυναικείο ποσοστό του εργατικού δυναμικό των Η.Π.Α. αυξήθηκε από 27% σε σχεδόν 37%, και μέχρι το 1945, σχεδόν μία στις τέσσερις παντρεμένες γυναίκες δούλευε εκτός σπιτιού. Οι γυναίκες είχαν περιοριστεί από τα πεδία μάχης, ωστόσο πολλές έγιναν νοσοκόμες για να βοηθήσουν τους άντρες που τραυματίστηκαν στο μέτωπο.
Βέβαια, αυτή η ένταξη των Αμερικανών γυναικών στο εργατικό δυναμικό της χώρας έφερε στο προσκήνιο μεγάλα ζητήματα, καθώς οι λευκές γυναίκες πληρώνονταν με τα μισά χρήματα από τους άντρες, ενώ οι Αφροαμερικανές ακόμη λιγότερο. Ακόμη χειρότερη αντιμετώπιση δέχτηκαν Γιαπωνέζες-Αμερικανές γυναίκες, καθώς αποστέλλονταν σε Ιαπωνικά Στρατόπεδα Εγκλεισμού βάσει του Εκτελεστικού Διατάγματος 9066. Επιπλέον, με τους άντρες στη μάχη και τις γυναίκες στα εργοστάσια, τέθηκε το θέμα της φροντίδας των παιδιών και ο Ρούσβελτ πέρασε νομοθετήματα για τη χρηματοδότηση και τη δημιουργία μονάδων παιδικής φροντίδας. Μετά το πέρας του πολέμου και την επιστροφή των ανδρών, η πλειονότητα των γυναικών ήθελαν να διατηρήσουν τις δουλειές τους, όμως σχεδόν όλες απολύθηκαν και τις αντικατέστησαν άνδρες .
ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Το 1941, οι Βρετανίδες κλήθηκαν να υποστηρίξουν και εκείνες με τον τρόπο τους την πολεμική προσπάθεια. Έλαβαν ρόλους, όπως μηχανικοί, εργάτριες πυρομαχικών, φύλακες αεροπορικών επιδρομών, οδηγοί λεωφορείων και πυροσβεστικών οχημάτων. Μέχρι τα μέσα του 1943, σχεδόν το 90% των ανύπαντρων γυναικών και το 80% των παντρεμένων εργάζονταν σε εργοστάσια, στη γη και στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Υπήρχαν περισσότερες από 640.000 γυναίκες στις Ένοπλες Δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων του Γυναικείου Βασιλικού Ναυτικού (WRNS), της Γυναικείας Επικουρικής Αεροπορίας (WAAF) και της Επικουρικής Χερσαίας Υπηρεσίας (ATS), άλλες πέταξαν αεροσκάφη και εργάστηκαν πίσω από τις γραμμές του εχθρού ως κατάσκοποι στην ευρωπαϊκή αντίσταση στις Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών (SOE). Στη SOE, ο Τσόρτσιλ στρατολόγησε περίπου 60 γυναίκες «για να βάλει φωτιά στην Ευρώπη». Αναπτύχθηκαν πίσω από τις γραμμές του εχθρού με αλεξίπτωτα ή αλιευτικά σκάφη για να βοηθήσουν στον σχηματισμό ενός «μυστικού στρατού» αντιστασιακών, που προετοίμασαν τον δρόμο για τη συμμαχική εισβολή.
Περισσότερες από 80.000 γυναίκες εντάχθηκαν στον Γυναικείο Στρατό Γης, ζώντας σε φάρμες, όπου τους έστελναν να εργαστούν και υπομένοντας δύσκολες συνθήκες και πολλές ώρες σε απομονωμένα αγροτικά φυλάκια, προκειμένου να προστατέψουν τη Βρετανία από τον λιμό.
ΓΑΛΛΙΑ
Μια ακόμη αξιομνημόνευτη περίπτωση γυναικείας αντίστασης είναι αυτή της γαλλικής Résistance, όπου οι γυναίκες αποτελούσαν το 20% του αντιστασιακού προσωπικού. Στη Résistance, οι γυναίκες αναλάμβαναν συχνά δύσκολους ρόλους, όπως η εκτέλεση αποστολών εντοπισμού και μεταφοράς όπλων, συμμετοχή σε επιθέσεις, εργασία για ξένες υπηρεσίες πληροφοριών, όπως η βρετανική SOE και κατασκοπεία. Πολλές από τις γυναίκες που συμμετείχαν στην Αντίσταση έμειναν από επιλογή τους στην ανωνυμία μετά το πέρας του πολέμου, καθώς αισθάνονταν πως είναι πράξη μόνο το καθήκον τους απέναντι στην πατρίδα τους.
Υπήρχε και μία ακόμη διάσταση του γυναικείου ακτιβισμού, λιγότερο γνωστή. Γαλλίδες κομμουνίστριες πραγματοποίησαν πορείες ενάντια στο υψηλό κόστος ζωής ή για την επιστροφή των κρατουμένων πολέμου και διαδηλώσεις κατά του δελτίου τροφίμων, όπως αυτή στη Rue de Buci, όπου εισέβαλαν σε καταστήματα τροφίμων και έκαναν σημαντικές διανομές πριν από την επέμβαση της αστυνομίας.
ΕΣΣΔ
Στη Σοβιετική Ένωση, ο Κόκκινος Στράτος είχε περισσότερες από 800.000 γυναίκες σε ενεργή υπηρεσία. Καταλύτης στην εντονότερη συμμετοχή των γυναικών στις στρατιωτικές επιχειρήσεις ήταν η «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα», με την οποία η Γερμανία το 1941 εισέβαλε στη Σοβιετική Ένωση με μεγάλη επιτυχία. Μπορεί η Σοβιετική Ένωση να είχε πολύ περισσότερα τανκ και αεροπλάνα από τον γερμανικό στρατό, όμως το μεγάλο της μειονέκτημα ήταν πως η τεχνολογία τους ήταν ξεπερασμένη και στάσιμη, καθιστώντας αναγκαία την αξιοποίηση όλων των υπαρχόντων πόρων. Ένας από αυτούς ήταν να επιτραπεί στις γυναίκες η υπηρεσία στον Κόκκινο Στρατό.
Οι γυναίκες οργανώνονταν σε μεγάλες ομάδες, έσκαβαν παγίδες και τάφρους δεξαμενών και έφτιαχναν εμπόδια με αυτοσχέδια υλικά, ενώ έραβαν ρούχα αντάρτικων ομάδων, εξόπλιζαν τους μαχητές με τα απαραίτητα, φρόντιζαν τους τραυματίες και ήταν οι βασικοί μάγειρες. Επιπλέον, αποτελούσαν την πρωταρχική υλικοτεχνική υποστήριξη στα μηνύματα λαθρεμπορίας που περιείχαν ευαίσθητες πληροφορίες και βοηθούσαν σε κάθε επιχείρηση εκτροπής.
Η Σοβιετική Ένωση έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που επέτρεψε στις γυναίκες να διεξάγουν πολεμικές πτητικές επιχειρήσεις. Γυναίκες πιλότοι πραγματοποίησαν περισσότερες από 30.000 πολεμικές επιχειρήσεις, ενώ ένα Τάγμα του έκανε μόνο νυχτερινές επιχειρήσεις, σπέρνοντας φόβο και σύγχυση στους Γερμανούς. Υπήρχαν περισσότερες από 2.400 γυναίκες-ελεύθεροι σκοπευτές, ενώ μία από τους καλύτερους στον κόσμο ήταν η Lyudmila Pavlichenko, την όποια οι Γερμανοί φώναζαν «Κυρία Θάνατος» και προσπάθησαν να δωροδοκήσουν για να συνεργαστεί μαζί τους. Αναγνωρίζοντας οι Σοβιετικοί την αξία της, την απέσυραν από την πρώτη γραμμή και της ανέθεσαν να εκπαιδεύσει υποψήφιους ελεύθερους σκοπευτές και να εκτελεί αποστολές προπαγάνδας στις Η.Π.Α.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω πως πολλές φορές παραβλέπουμε τη συμβολή των γυναικών στον πόλεμο και τιμούμε σχεδόν αποκλειστικά την προσπάθεια των αντρών στρατιωτών. Σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητώ το σθένος όλων αυτών των ανδρών που πολέμησαν στην πρώτη γραμμή, καλό, όμως, είναι να μνημονεύουμε τη συμβολή όλων όσοι πολέμησαν εναντίον του Ναζισμού και να μην αφήνουμε τις γυναίκες ξεχασμένες στα ψιλά γράμματα της Ιστορίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- The National WWII Museum, Research Starters Women In World War II, Διαθέσιμο εδώ
- History, American Women In World War II, Διαθέσιμο εδώ
- Gov.uk, The Women In Second World War, Διαθέσιμο εδώ
- Futura, Quel rôle ont joué les femmes dans la seconde guerre mondiale?, Διαθέσιμο εδώ
