Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
Σαν σήμερα, στις 8 Νοεμβρίου το 1847 γεννήθηκε μια μεγάλη μορφή της κλασικής λογοτεχνίας, ο Αβραάμ «Μπραμ» Στόκερ, που με το μυθιστόρημα του, “Dracula” συνέβαλε και αυτός στη διαμόρφωση του είδους της γκόθικ λογοτεχνίας και μυθοπλασίας του 19ου αιώνα. Μια προσωπικότητα δυναμική, με εμφανές και ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στον χρόνο και την ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο Αβραάμ Στόκερ αδιαμφισβήτητα αξίζει ειδικής μνείας.
Ο Αβραάμ Στόκερ καταγόταν από την Ιρλανδία και συγκεκριμένα, γεννήθηκε στο προάστιο Κλοντάρφ του βόρειου Δουβλίνου. Αποτελούσε το τρίτο από τα επτά παιδιά της οικογένειας, καθώς επίσης από πολύ μικρή ηλικία έπασχε από μια διαταραχή μυών, ανήμπορος μέχρι τα εφτά του χρόνια να κινείται.
Αφού, λοιπόν, ξεπέρασε το πρόβλημα της υγείας του, άρχισε και η εκπαίδευσή του σε ένα τοπικό ιδιωτικό σχολείο, μέχρι που δέκα χρόνια αργότερα ακολούθησε τις ακαδημαϊκές σπουδές στο Κολέγιο Τριάδας του Δουβλίνου. Ο Στόκερ υπήρξε ένας διακεκριμένος αθλητής του πανεπιστημίου, όπως επίσης συμμετείχε σε διάφορες λέσχες, ιστορικές και φιλοσοφικές, του πανεπιστημίου, αποφοιτώντας από αυτό το 1870, με πτυχίο στις μαθηματικές σπουδές. Ακόμη, το 1866 κατατάχθηκε στον Ιρλανδικό στρατό, αναλαμβάνοντας, μάλιστα, αργότερα και τη θέση ενός Επιθεωρητή, θέση που επίτασσε να ταξιδεύει στις μονάδες της χώρας, ώστε να εξασφαλίσει την ικανοποιητική τους λειτουργία.
Τα πρώτα δείγματα γραφής του πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών του σπουδών, όταν και εξέδωσε το πρώτο του δοκίμιο με τον τίτλο “Sensationalism in Fiction and Society”, ενώ αργότερα ασχολήθηκε με την κριτική, ως κριτικός θεάτρου. Την επαγγελματική αυτή ενασχόλησή του την ενέπνευσε ο φίλος του Δρ. Μάνσελ και μάλιστα, η εφημερίδα στην οποία εκδίδονταν οι κριτικές του Στόκερ αποτελούσε ιδιοκτησία τόσο του ποιητή Ε. Α. Πόε όσο και του γοτθικού συγγραφέα Τζόζεφ Σέρινταν Λε Φανού. Την εποχή εκείνη φαίνεται πως οι κριτικοί θεάτρου δεν έχαιραν ιδιαίτερης αναγνώρισης, όμως τα κείμενα του Στόκερ κατάφερναν και εντυπωσίαζαν. Από τον κριτικό λόγο δεν αποσύρθηκε για πολλά χρόνια, καθώς παράλληλα εργαζόταν τα έτη 1876 και 1878 ως δημόσιος υπάλληλος και στο Κάστρο του Δουβλίνου αντίστοιχα.
Το πρώτο του έργο, εκδιδόμενο ως βιβλίο, ήταν το “The Duties of Clerks of Petty Sessions in Ireland” (1879), σύγγραμμα σχετικά με το πώς να πραγματοποιούνται τα «Δικαστήρια Μικρών Συνεδριάσεων», τοπικά δικαστήρια – θεσμός για χώρες όπως την Αγγλία, την Ιρλανδία και την Ουαλία που ασχολούνταν με απλές ιδιωτικές υποθέσεις. Το πρώτο του, όμως, λογοτεχνικό έργο εκδόθηκε το 1890 με το τίτλο “The Snake’s Pass”, μυθιστόρημα που επικεντρώνεται στον θρύλο του Άγιο Πατρίκιου της Ιρλανδίας, ο οποίος κατατρόπωσε τον Βασιλιά των Φιδιών. Έπειτα, ακολούθησε και το σπουδαιότερο έργου του Στόκερ, αυτό που του χάρισε την υστεροφημία, το έργο “Dracula” το έτος 1897, έργο επιστολικό και απαύγασμα μιας πολυετούς έρευνας και αναζήτησης σχετικά με τα λαογραφικά, μυθολογικά και παραμυθικά στοιχεία που πλαισίωναν το υπόκοσμο πλάσμα που ονομάζεται «βρικόλακας». Οι κριτικές υπήρξαν κατά γενική ομολογία θετικές, με την εφημερίδα “Manchester Guardian” να τυπώνει τα εξής:
«Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα περισσότερο γκροτέσκο παρά τρομακτικό… Μαρτυρεί κατά πολύ τη δυναμική του συγγραφέα και παρόλες τις ασάφειες, ο αναγνώστης μπορεί και παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον την πλοκή έως το τέλος».
Την ίδια περίπου περίοδο, ο Στόκερ είχε γνωρίσει και τη μέλλουσα σύζυγο του, τη Φλωρεντία Μπαλκόμπε, που ήταν τότε αρραβωνιαστικιά του Όσκαρ Γουάιλντ. Ο γάμος έγινε το έτος 1878 και «καρποφόρησε», αφού η Φλωρεντία του χάρισε τον μοναδικό του γιο, τον Ίρβινγκ Νοέλ. Λέγεται πως η Φλωρεντία ήταν μια γυναίκα εκπάγλου καλλονή, ενώ ακόμη ο γάμος της με τον Στόκερ δεν κατάφερε να διαταράξει τη φιλία μεταξύ των δύο ανδρών, που γνωρίζονταν ήδη από τα ακαδημαϊκά τους χρόνια. Η γυναικεία αυτή προσωπικότητα χρίζει αναφοράς και για έναν ακόμη, πιο βαρύνοντα λόγο. Ειδικότερα, μετά τον θάνατο του Στόκερ, υπήρξε έντονο ενδιαφέρον για τη διασκευή του μυθιστορήματος του “Dracula” σε μια βουβή κινηματογραφική ταινία με τον τίτλο “Nosferatu: A Symphony of Horror”. Μόλις η Φλωρεντία αντιλήφθηκε την κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του αποθανόντος συζύγου της, ξεκίνησε μια δικαστική διαμάχη που διήρκησε επτά χρόνια, για να διασφαλίσει τα πνευματικά δικαιώματα του έργου.
Το χρονικό διάστημα των επτά ετών (1890-1897), ο Στόκερ δεν αναζητούσε μόνο υλικό για το αριστουργηματικό του έργο, αλλά αρθρογραφούσε τακτικά, καθώς και συνέγραφε και άλλα μυθιστορήματα, νουβέλες και δοκίμια, κανένα, όμως, δεν «άγγιζε» τη μεγαλοπρέπεια και τη σπουδαιότητα του “Dracula”. Μέχρι και το 1911, όταν και άρχισαν τα προβλήματα υγείας για τον συγγραφέα, έγραψε περίπου 12 έργα, χωρίς να σταματήσει την αρθρογραφία και τα κριτικά δοκίμια πάνω στη «μεγάλη του αγάπη», το θέατρo. Ενδεικτικά, αναφέρονται ορισμένοι τίτλοι έργων του, όπως “Miss Betty” (1898), “The Mystery of the Sea” (1902), “The Jewel of Seven Stars” (1903) κ.α.
Ο Στόκερ είχε μυηθεί στη λονδρέζικη κοινωνία και την πολιτική και πολιτιστική ελίτ της, όπως επίσης είχε έρθει σε επαφή με σπουδαίους μυθιστορηματογράφους, ποιητές και λογοτέχνες της εποχής, όπως τον Σκωτσέζο συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Άρθουρ Ιγνάτιο Κόναν Ντόυλ, τον Αμερικανό συγγραφέα Σάμουελ Λάνγκχορν Κλέμενς, αλλά και με τον Ντέιβιντ Λίβινγκστον, Σκωτσέζο εξερευνητή και τον Ουίλλιαμ Γιούαρτ Γκλάντστοουν, διαπρεπή πολιτικό της Αγγλίας. Τον δρόμο για αυτές τις γνωριμίες τον άνοιξε η φιλία και συνεργασία με τον διάσημο ηθοποιό του θεάτρου Χένρι Έρβινγκ, με τον Στόκερ να εργάζεται ως ο μάνατζερ του. Η συνεργασία τους διήρκησε μέχρι το 1904, όταν και διεκόπηκε λόγω οικονομικών δυσπραγιών, ενώ το επόμενο έτος ο Έρβινγκ απεβίωσε, απώλεια που στιγμάτισε τον Στόκερ. Τα χρόνια που ακολούθησαν, ο Στόκερ εργαζόταν αποκλειστικά ως συγγραφέας για να βιοπορίζεται και στο εξής και έπειτα συνέγραψε τα περισσότερα μυθιστορήματα του, ορισμένα εκ των οποίων και με ρομαντική θεματολογία.
Τα τελευταία χρόνια της ζωή του τα διήγε δύσκολα τόσο σε οικονομικό επίπεδο, όσο και στην υγεία του, καθώς τον ταλάνιζαν διάφορα θέματα υγείας, τα οποία σε συνδυασμό και με το εγκεφαλικό που υπέστη από τον θάνατο του φίλου του, τον κατέβαλαν μέχρι που στις 20 Απριλίου το έτος 1912 άφησε την τελευταία του πνοή στο Λονδίνο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Bram Stoker (1847-1912), tcd.ie, διαθέσιμο εδώ
- Bram Stoker – The Official Website for the Bram Stoker Estate, bramstokerestate.com, διαθέσιμο εδώ
- Florence Stoker, the woman who copyrighted Dracula, swands.medium.com, διαθέσιμο εδώ
- Stoker Bram: Το Σπίτι Του Δικαστή, peri-grafis.net, διαθέσιμο εδώ
