Της Φένιας Γιαννακοπούλου,
Ιράκ, Οκτώβριος 2021. Η εκλογική διαδικασία έχει αισίως λήξει και η χώρα μοιάζει εγκλωβισμένη σε ένα κακόγουστο deja–vu. Όπως και στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2018, το βάθρο του νικητή μοιράζονται δύο συνασπισμοί. Ο πρώτος, γνωστός ως «Σωτηρία για την Πατρίδα», απαρτίζεται από την παράταξη του Σιίτη κληρικού, Moqtada al–Sadr, η οποία συγκέντρωσε 73 από τις 329 συνολικά έδρες, τη συλλογικότητα των Σουνιτών Αράβων, με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Ιρακινής Βουλής, Mohammed al–Halbousi, που κατέλαβε 63 έδρες και το Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα, εκπροσωπούμενο από τον τέως Πρόεδρο της Περιφέρειας του Κουρδιστάν, Massoud Barzani, με 31 έδρες. Ο δεύτερος συνασπισμός δημιουργήθηκε κατόπιν συμφωνίας του απελθόντος Πρωθυπουργού, Nouri al–Maliki, με ανεξάρτητους βουλευτές και τη συμμαχία Fatah (πολιτικό μόρφωμα, ιδρυθέν από Σιίτες μουσουλμάνους, οι οποίοι, από το 2014 έως το 2017, αγωνίστηκαν για την ανατροπή του Ισλαμικού Κράτους) περί συντονισμένης δράσης.
Το άρθρο 70 του ιρακινού Συντάγματος ορίζει ότι η Βουλή είναι αρμόδια για την εκλογή Προέδρου, ο οποίος, με τη σειρά του, δίδει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε Πρωθυπουργό αναδεικνυόμενο από τα μέλη της πλειοψηφούσας κοινοβουλευτικής παράταξης. Ο al–Sadr, θεωρώντας ότι το ανωτέρω άρθρο θα τύχει πιστής εφαρμογής, αναμένει την πρόοδο της διαδικασίας και οραματίζεται το σχηματισμό μιας κυβέρνησης πλειοψηφίας, η οποία θα αντικαταστήσει το σχήμα που διέκρινε όλες τις ιρακινές κυβερνήσεις μετά το 2003 και συνιστούσε την αιτία της μη λειτουργικότητάς τους, αυτό της κυβέρνησης ευρείας συναίνεσης. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ιράκ, προβαίνοντας σε μία, καταφανώς αντίθετη προς τη γραμματική διατύπωση, ερμηνεία του σχετικού άρθρου, εκδίδει απόφαση βάσει της οποίας απαραίτητη για την εκλογή Προέδρου είναι η ύπαρξη αυξημένης πλειοψηφίας των 2/3 των παρόντων βουλευτών.
Αδυνατώντας να εξεύρει λύση στον πολιτικό γρίφο που ανέκυψε, ο al–Sadr ανακοινώνει τον Ιούνιο του 2021 την παραίτηση του ίδιου και των 73 βουλευτών του ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι, θεωρώντας ότι έχουν κατορθώσει να καταστρέψουν την καριέρα του ως πολιτικού και εκμεταλλευόμενοι τον πανικό που έσπειρε η απρόσμενη είδηση, σπεύδουν να αντικαταστήσουν τους ελλείποντες βουλευτές με μέλη των δικών τους παρατάξεων. Ο al–Maliki, μάλιστα, σε ένα παραλήρημα αλαζονείας, χρησιμοποιεί κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο προκειμένου να εξασφαλίσει την ανανέωση της θητείας του για τρίτη φορά ή έστω την ανάδειξη Πρωθυπουργού από κύκλο προσώπων που χαίρουν της απόλυτης εμπιστοσύνης του.
Δεδομένου ότι η τύχη ευνοεί τους τολμηρούς –έστω και αν αυτοί ενίοτε αγγίζουν τα όρια της θρασύτητας– τον Φεβρουάριο του 2022 σημειώνεται η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ενώ η παγκόσμια κοινότητα καταδικάζει απερίφραστα το συμβάν, οι πολιτικοί της ιρακινής αντιπολίτευσης το αντιμετωπίζουν ως χαράς ευαγγέλιο, καθώς προβλέπουν την ενεργειακή κρίση που θα πλήξει ΗΠΑ και Ε.Ε. και γνωρίζουν ότι η πρώτη στην οποία θα απευθυνθούν για να καλύψουν τα ελλείματα είναι η χώρα τους. Με άλλα λόγια, είναι πεπεισμένοι ότι Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες θα είναι πρόθυμες να αποδεχθούν τον άμεσο σχηματισμό κυβέρνησης από τον al–Maliki, δεδομένου ότι αυτός, εν αντιθέσει με τον al–Sadr, δεν θα δώσει προτεραιότητα στην επίλυση εσωτερικών ζητημάτων, όπως η αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος και η πάταξη της διαφθοράς, αλλά στην εντατικοποίηση του ρυθμού παραγωγής ενέργειας και εξαγωγών.
Τα πολυάριθμα και ιδιαιτέρως σοβαρά σκάνδαλα με τα οποία είναι συνυφασμένο το όνομά του δημιουργούν ενδοιασμούς στα λοιπά μέλη του συνασπισμού αναφορικά με την καταλληλότητα του al–Maliki για την εκ νέου ανάληψη του αξιώματος του Πρωθυπουργού. Ο τελευταίος, όντας έμπειρος πολιτικός, δεν πτοείται και βάζει σε κίνηση το δεύτερο σχέδιό του, προτείνοντας ως υποψήφιο για την Πρωθυπουργία τον στενό συνεργάτη του και τέως Υπουργό Δικαιοσύνης, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Mohammed Shia al–Soudani. Παρά τη σφοδρή αντίδραση του al–Sadr, ακριβώς έναν χρόνο μετά τις εκλογές του 2021, το ιρακινό Κοινοβούλιο παρέχει ψήφο εμπιστοσύνης στον al–Soudani και εγκρίνει και τα 21 πρόσωπα που θα στελεχώσουν τα επιμέρους Υπουργεία.
Επιχειρώντας να κατευνάσει τα οξυμένα πνεύματα, να κερδίσει τη συμπάθεια και εμπιστοσύνη του ετερόκλητου πλήθους και να καταρρίψει το στερεότυπο που τον θέλει να είναι απλός αχυράνθρωπος του al–Maliki, ο νέος ιρακινός Πρωθυπουργός, στην πρώτη κιόλας επίσημη ομιλία του, παραδέχθηκε ότι η επιδημία της διαφθοράς αποτελεί τη βαθύτερη και πραγματική αιτία της οικονομικής δυσφορίας της χώρας, της αλλοίωσης των θεσμών, της αύξησης των ποσοστών ανεργίας και φτώχειας και της καταβαράθρωσης των δημόσιων υποδομών και υποσχέθηκε ότι θα αγωνιστεί για τη δημιουργία εκείνων των συνθηκών που θα οδηγήσουν σε πιο ελπιδοφόρο αύριο. Οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει είναι μεγάλες καθώς, παρότι τα δημόσια ταμεία ζεσταίνονται ασταμάτητα και με εντυπωσιακή ταχύτητα με έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου και αερίου, οι Ιρακινοί πολίτες στη συντριπτική τους πλειονότητα τελούν σε κατάσταση πλήρους εξαθλίωσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What’s Behind Moqtada al-Sadr’s Bid to Shake up Iraq’s Politics?, United States Institute of Peace, Διαθέσιμο εδώ
- Iraqi parliament approves new government headed by Mohammed Shia al-Sudani, Reuters, Διαθέσιμο εδώ
- Iraq’s new prime minister-designate: Who is Mohammed al-Sudani?, Al Jazeera, Διαθέσιμο εδώ
