Της Ευγενίας Σαχινιάν,
Κατά τον 8ο και 7ο αιώνα π.Χ. υπήρξε μια αξιοσημείωτη και ραγδαία εξάπλωση των ελληνικών αποικιών σε άλλες χώρες αλλά και σε όλη τη Μεσόγειο θάλασσα. Το γεγονός αυτό έφερε στο προσκήνιο την πρώτη στα χρονικά απόπειρα ίδρυσης αποικιών στη Βόρεια Αφρική με πρώτο δημιούργημα την πόλη της Κυρήνης, η οποία, με τη σειρά της, απέκτησε τις δικές τις αποικίες. Η πόλη υπήρξε ακμάζουσα για πολλούς αιώνες, συγκεκριμένα από τον 7ο έως και τον 1ο αι. π.Χ., όταν και ο τελευταίος ηγεμόνας της, Πτολεμαίος Απίων, την παραχώρησε στη Ρώμη.
Για την ίδρυση της Κυρήνης αντλούμε πολλές πληροφορίες από τον Ηρόδοτο. Η χρονική της αφετηρία φαίνεται να είναι το 631 π.Χ. Τι συνέβη, όμως, και οδήγησε στη δημιουργία αυτής της πόλης; Οι κάτοικοι της Θήρας επισκέφτηκαν το μαντείο των Δελφών και, συγκεκριμένα, την Πυθία, η οποία τους έδωσε έναν πολύ σημαντικό χρησμό. Τους επέβαλε να εγκατασταθούν και να αποικήσουν τα παράλια της Λιβύης. Οι Θηραίοι, όμως, αγνόησαν τον χρησμό, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την ξηρασία και, κατ’ επέκταση, την επισιτιστική κρίση στη χώρα τους, αφού δεν υπήρχαν οι κατάλληλοι πόροι για την καλλιέργεια και την καρποφορία του εδάφους. Επομένως, δεν υπήρχε εναλλακτική λύση, παρά να πλεύσουν προς τη Λιβύη και να αποικήσουν εκεί. Ξεκίνησαν, λοιπόν, ένα μακρινό ταξίδι και στην πορεία τους, χάρη σε έναν αλιευτή πορφύρων, βρήκαν το κατάλληλο μέρος για να εγκατασταθούν.
Στην αρχή, τα μέλη ήταν λιγοστά, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να αποτελέσουν επαρκή αριθμό κατοίκων, γεγονός που τους οδήγησε στο να επιστρέψουν στη Θήρα. Όμως, κάποιοι άλλοι Θηραίοι τους εμπόδισαν με τη βία να το κάνουν. Έτσι, επιβλήθηκε ένα ψήφισμα για υποχρεωτικό αποικισμό τουλάχιστον από ένα μέλος κάθε οικογένειας που θα μετοικούσε στα παράλια. Η πρώτη σοβαρή επαφή με το σχέδιο ίδρυσης αποικίας λαμβάνει χώρα στη Νήσο Πλατέα, από όπου και προχώρησαν λίγο πιο εσωτερικά, στην περιοχή Αζίρη, μέχρι που έφτασαν, έπειτα από συμφωνία με τους ντόπιους Λίβυους, ακόμη πιο μέσα και το 631 π.Χ. ιδρύεται επιτέλους η αποικία της Κυρήνης.
Η πόλη στην αρχή γνώρισε αρκετά μεγάλη ακμή, ενώ διατηρούσε φιλικές σχέσεις με πολλούς λαούς, μερικοί εκ των οποίων συμφώνησαν στην εδαφική διεύρυνσή της. Έως το πρώτο μισό του 6ου αιώνα ήταν αρκετά εύφορη η γη της, με μεγάλο αριθμό αμπελώνων και χωραφιών, κάτι που κάλυπτε τις επισιτιστικές ανάγκες του λαού της. Στο κοινωνικό επίπεδο, έγιναν πολλοί γάμοι ανάμεσα σε ντόπιους Λίβυους και αποίκους και με αυτό τον τρόπο έγινε μια ευρεία διάδοση ηθών και εθίμων ανάμεσα στους λαούς.
Η παρακμή της ξεκίνησε με τον τέταρτο βασιλέα της Κυρήνης, οπότε και άρχισε μια σειρά αναταραχών και ρήξεων ανάμεσα στα μέλη της πόλης. Αποκορύφωμα αποτέλεσε η περσική κυριαρχία στην περιοχή που διήρκησε αρκετά χρόνια, δεσμεύοντας, έτσι, τις πόλεις της Κυρήνης, έως την άφιξη του Μ. Αλεξάνδρου, που απελευθέρωσε τις περιοχές από την περσική κυριαρχία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αναγνώστου Χρήστος (2013), Το κράτος της Κυρήνης: Από την ίδρυση έως την κλασική περίοδο, historical-quest.com. Διαθέσιμο εδώ
- Osborne Robin (2009), Greece in the making, 1200-469 B.C, London: Routledge
