Της Ιωάννας Φουρνάρη,
Ο Νοέμβρης έχει θεσμοθετηθεί ως μήνας για την καταπολέμηση της παιδικής κακοποίησης σε όλες της τις εκφάνσεις. To φαινόμενο αυτό, έχοντας σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική, αλλά και στην ψυχική υγεία δεν θα μπορούσε να έχει αφήσει τους καλλιτέχνες ασυγκίνητους. Μέσα από τους στίχους και τις μελωδίες τους ευαισθητοποιούν, μοιράζονται τα βιώματά τους και πάνω από όλα μας καλούν –όπως ο Παύλος Σιδηρόπουλος– να «υπερασπιστούμε το παιδί, γιατί αν γλυτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα». Ας δούμε πέντε τραγούδια με αυτή τη θεματολογία που ξεχωρίζουν.
“Don’t let daddy kiss me”, Motorhead
Οι Motorhead με αυτό το single του 1993 αποχωρίζονται προσωρινά τον δυναμικό και σκληρό ήχο τους, για να προσεγγίσουν με μελωδίες όλο μελαγχολία το θέμα της ενδοοικογενειακής σεξουαλικής παρενόχλησης. Αρχικά, ο Lemmy είχε προτείνει στην Joan Jett και τη Lita Ford να το τραγουδήσουν, αλλά, τελικά, η εκτέλεση έγινε από τον ίδιο. Οι στίχοι αυτής της ροκ μπαλάντας εκφράζουν πολύ εύστοχα την οπτική του κακοποιημένου παιδιού που συχνά ντρέπεται και νιώθει ένοχο για ό,τι του συμβαίνει και –φοβούμενο τις συνέπειες, νιώθοντας αβοήθητο– το κρατά κρυφό. Τέλος, ο τίτλος αποτυπώνει πολύ πετυχημένα τη διαστροφή τέτοιων καταστάσεων, το πώς, δηλαδή, η κύρια πηγή τρυφερότητας για τα παιδιά, οι αγκαλιές και τα φιλιά, γίνονται σε ακατάλληλα περιβάλλοντα ο μεγαλύτερος εφιάλτης τους.
“A child called ‘It’”, Buckcherries
Κυκλοφορεί το 2008 στο album Black Butterfly. Ο στιχουργός Joshua Todd εμπνεύστηκε από το ομότιτλο, αυτοβιογραφικό βιβλίο του Dave Pelzer, στο οποίο περιγράφονται οι εμπειρίες του ως κακοποιημένο παιδί. Χαρακτηριστικά αναφέρει «Πολλές φορές καθώς διάβαζα το βιβλίο του Pelzer, απομάκρυνα βιαστικά το βιβλίο σοκαρισμένος από την ένταση της βίας. Η ιστορία, όμως, επέστρεφε και πάλι στο μυαλό μου, αιχμαλωτίζοντας την έμπνευσή μου και κάνοντας το γράψιμο αυτού του τραγουδιού μονόδρομο». Όσον αφορά τη μουσική, τόσο η απνευστί απαγγελία των στίχων όσο και η σφοδρότητα των ντραμς αποδίδουν τα συναισθήματα οργής και αδικίας που βιώνει ένα παιδί σε αυτή τη θέση.
“Kristy, are you doing ok?”, The offspring
Το τραγούδι της punk rock μπάντας κυκλοφορεί και αυτό το 2008 με το album Rise and Fall, Rage and Grace. Φαντάζει, ωστόσο, πιο επίκαιρο από ποτέ, καυτηριάζοντας την απάθεια και την αδιαφορία απέναντι σε φαινόμενα βίας προς τα παιδιά. Μάλιστα, ο Dexter Holland έχει δηλώσει πως μέσω του τραγουδιού αυτού απολογείται σε μία παιδική του φίλη, θύμα σεξουαλικής κακοποίησης σε μικρή ηλικία, γιατί, ενώ όλοι στη γειτονιά τους γνώριζαν το γεγονός, κανείς δεν την υπερασπίστηκε ή δεν την ώθησε να το καταγγείλει.
“Alyssa lies”, Jason Michael Caroll
Ίσως το πιο συγκινητικό τραγούδι της λίστας, κυκλοφορεί το 2006 ως single από τον Jason Michael Caroll. Ο ίδιος δήλωσε πως λόγω της έντονης συναισθηματικής του φόρτισης χρειάστηκαν τρία χρόνια για να το ολοκληρώσει. Είναι εμπνευσμένο από την ιστορία μιας φίλης της κόρης του, της Alyssa, η οποία επινοούσε στο σχολείο δικαιολογίες για να εξηγεί τα σημάδια στο σώμα της. Αυτό που ξεχωρίζει, κατά τη γνώμη μου, είναι η ευαισθησία των στίχων. Από την πρώτη κιόλας στροφή, αναδεικνύεται η παιδική ενσυναίσθηση μέσω της στενοχώριας της κόρης του τραγουδιστή για το πρόβλημα της φίλης της και της προσευχής της για την προστασία της. Έπειτα, το συναίσθημα κορυφώνεται με την οριστική απουσία της Alyssa από το σχολείο και τις ενοχές, όσων γνώριζαν, για την εγκληματική τους ολιγωρία. Όπως δήλωσε ο Μ. Caroll, το τραγούδι λειτουργεί, εκτός των άλλων, σαν έκκληση σε εκπαιδευτικούς και όλους όσοι συναναστρέφονται με παιδιά να βρίσκονται σε επαγρύπνηση για την αναγνώριση ενδείξεων κακοποίησης, ώστε να ενημερώνουν εγκαίρως τους αρμόδιους φορείς.
«Κάποια παιδάκια», Φοίβος Δεληβοριάς
Άφησα για το τέλος το μοναδικό ελληνικό τραγούδι της λίστας που κυκλοφόρησε μόλις τον Μάιο στον δίσκο του Φοίβου Δεληβοριά, ΑΝΙΜΕ, που έλαβε θερμότατης υποδοχής. Πηγή για όλες αυτές τις τόσο παραστατικές περιγραφές παιδικών συμπεριφορών –άλλες κυριολεκτικές και άλλες μεταφορικές– ήταν οι συζητήσεις με την κόρη του, καθώς και οι παρατηρήσεις και οι εντυπώσεις του από διάφορα παιδικά πάρτυ. Δεν σχετίζεται άμεσα με την παιδική κακοποίηση, ωστόσο, για πολλούς λόγους θεωρώ πως κατέχει δικαιωματικά θέση σε αυτή τη λίστα. Αρχικά, οι στίχοι μας μυούν στον παιδικό κόσμο και μας δείχνουν πως μόνο ρόδινος δεν είναι, πως τα παιδικά μυαλά ταλανίζονται από φόβους και προβληματισμούς. Αν το συνειδητοποιήσουμε, λοιπόν, αυτό, πολύ πιο εύκολα θα γίνουμε αυτός που «θα ακούσει τα παιδιά όταν μιλήσουν», που θα γονατίσει δίπλα τους. Τότε, τα παιδιά θα αισθανθούν μαζί του την ασφάλεια να ανοιχτούν, η οποία είναι ούτως ή άλλως ιδιαίτερα πολύτιμη, αλλά αποκτά ζωτική σημασία σε περιπτώσεις κακοποίησης.
Όσο πιο ευαισθητοποιημένοι και έτοιμοι να αναλάβουμε δράση για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων είμαστε, τόσο θα ελαχιστοποιούνται τα περιστατικά που αποτελούν έμπνευση για τραγούδια σαν τα τέσσερα πρώτα και συνάμα, όλο και περισσότερα παιδιά θα καταφέρνουν να «κοιτάξουν πάνω», όπως γράφει και ο Φοίβος Δεληβοριάς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Don’t Let Daddy Kiss Me, genius.com, διαθέσιμο εδώ.
- A child called it by Buckcherry, songfacts.com διαθέσιμο εδώ.
- A child called it by Dave Pelzer, goodreads.com, διαθέσιμο εδώ.
- The heartbreaking story behind Alyssa lies by Jason Caroll countrythangdaily.com, διαθέσιμο εδώ.
