Της Ευστρατίας Καραμπατζάκη,
Η Mette Frederiksen νίκησε ξανά τις εκλογές της Δανίας. Η κεντροαριστερή Πρωθυπουργός βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας από τις εθνικές εκλογές του 2019, αλλά η πρόσφατη «κρίση των μινκ» ανάγκασε τη Frederiksen να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές. Παρόλα αυτά, ο λαός της Δανίας, δείχνοντας εμπιστοσύνη στο πρόσωπό της, της ανέθεσε ξανά τα ηνία της εξουσίας.
Με τη φράση «κρίση των μινκ» αναφερόμαστε στην απόφαση που έλαβε η κυβέρνηση της Frederiksen να θανατώσει 17 εκατομμύρια μινκ (είδος νυφίτσας) κατά το 2020. Η παραπάνω ενέργεια πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια αποφυγής της διασποράς του Covid-19, καθώς εκείνο το διάστημα οι ειδικοί ανακάλυψαν ένα μεταλλαγμένο είδος κορωνοϊού στα μινκ. Σε δεύτερο χρόνο βέβαια, η απόφαση αυτή αποδείχθηκε παράνομη. Αν και διαπιστώθηκε ότι η Frederiksen δεν γνώριζε ότι η εντολή θανάτωσης ήταν παράνομη, η έκθεση, από την οποία προήλθε το αποτέλεσμα, συντάραξε τον κυβερνόντα συνασπισμό της. Μάλιστα, ένα από τα κόμματα εντός αυτού απείλησε να αποσύρει την υποστήριξή του στην κυβέρνηση, εάν η ίδια η Frederiksen δεν προκηρύξει γενικές εκλογές. Στο σημείο αυτό, βέβαια, μπορούμε να διακρίνουμε την έμφαση που δίνει ο λαός της Δανίας στα δικαιώματα των ζώων και στη μανιώδη καταπολέμηση της διαφθοράς, στοιχεία που, δυστυχώς, εκλείπουν από το ελληνικό κοινοβούλιο.
Στις πρόωρες, λοιπόν, εκλογές, που διεξήχθησαν την Τρίτη 1 Νοεμβρίου, τα θέματα που συζητήθηκαν κυμαίνονταν σε παρόμοιο μήκος κύματος. Οι υποψήφιοι έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα που αφορούσαν τον πληθωρισμό, την ενεργειακή κρίση και την οικολογική καταστροφή. Παρά τον πλουραλισμό απόψεων που κυριάρχησε, η κεντροαριστερή πτέρυγα της Frederiksen νίκησε στη μάχη της κάλπης και έλαβε το εισιτήριο για τη συνέχιση της κυβερνητικής της πορείας. Η ίδια δήλωσε πως «η σοσιαλδημοκρατία είχε τις καλύτερες εκλογές τα τελευταία 20 χρόνια», αναφερόμενη στον αριθμό των εδρών που συγκέντρωσε. Ο συνασπισμός της άγγιξε τις 90 έδρες που συγκεντρώθηκαν από την ηπειρωτική Δανία από τα νησιά Φερόε και τη Γροιλανδία, η οποία, αν και αυτόνομη, αποτελεί συνιστώσα χώρα του Βασιλείου της Δανίας, συμμετέχοντας με κάποιες έδρες στις εθνικές εκλογές. Ακόμη, η ίδια δήλωσε πως αν και η νίκη του «κόκκινου μπλοκ» (συμμαχία αριστεράς-κεντροαριστεράς με επικεφαλής τη Frederiksen) τη χαροποιεί, θα προτιμούσε η νέα κυβέρνηση να κυμαίνεται περισσότερο στο «κέντρο», ούτως ώστε να δημιουργήσει μία διευρυμένη συμμαχία, εκπροσωπώντας συνολικά τη Δανία.
Αναφορικά με το Folketing, δηλαδή το Δανέζικο Κοινοβούλιο, αυτό περιλαμβάνει 179 έδρες, εκ των οποίων οι 90 καταλήφθηκαν από το «κόκκινο μπλοκ», που έλαβε τη μερίδα του λέοντος. Από την άλλη, το «μπλε μπλοκ», δηλαδή η σύμπλευση δεξιάς και ακροδεξιάς, κατέλαβε 73 έδρες, με επικεφαλής τους Φιλελεύθερους του Jakob Ellemann-Jensen. Πρόκειται για ένα αρκετά ισχυρό ποσοστό, αν αναλογιστούμε ότι ιστορικά, σε περιόδους κρίσεις, οι λαοί επιλέγουν να δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης σε δυνάμεις δεξιάς και ακροδεξιάς απόχρωσης. Οι υπόλοιπες 16 έδρες του κοινοβουλίου ανήκουν στην πολιτική μερίδα των μετριοπαθών, ένα κόμμα το οποίο δημιουργήθηκε από τον δύο φορές πρώην Πρωθυπουργό, Lars Lokke Rasmussen. Κατά την διάρκεια της καταμέτρησης των ψήφων, δεδομένου ότι το προβάδισμα του κόκκινου ή του μπλε μπλοκ δεν ήταν σίγουρο, υπήρξαν υπόνοιες συνεργασίας του νικητή με τους μετριοπαθείς. Το αξιοσημείωτο σχετικά με το κόμμα του Lars Lokke Rasmussen είναι πως πρόκειται για μία αρκετά ισχυρή παράταξη, εάν λάβουμε υπόψη μας πως δημιουργήθηκε μόλις πέντε μήνες πριν και αποτελεί την πιο πρόσφατη προσθήκη στο Folketing.
Γενικά, όπως βλέπουμε, οι εκλογές στο έδαφος της Δανίας αποτελούν ένα «πολιτισμένο» γεγονός. Ποικίλες κομματικές αποχρώσεις υποστηρίζονται από μεγάλες μερίδες πολιτών, που προσφεύγουν στις κάλπες για να εκπροσωπήσουν τα συμφέροντά τους. Παράλληλα, βλέπουμε και το πόσο εύθραυστη είναι η αποχώρηση μίας δύναμης από την καρέκλα της εξουσίας – αποχώρηση που έλαβε χώρα ένεκα αποκατάστασης της δικαιοσύνης για ένα οικολογικό βατερλό. Ακόμη, είναι εμφανής και η διάθεση για συνεργασία και σύμπνοια από τη μεριά των κομμάτων, παρατηρώντας ότι ενώ στις κάλπες αναμετρήθηκαν πέντε κόμματα, πρακτικά αναμετρήθηκαν δύο συνασπισμοί και ένα κόμμα. Η παραπάνω διάθεση μπορεί να είναι και φαινομενική, αποσκοπώντας στο να δώσει μία αίσθηση φιλικής διάθεσης ανάμεσα τους υποψηφίους, όμως και μόνο η απουσία της από τις περισσότερες εκλογικές διαδικασίες καθιστούν τη Δανία σημείο αναφοράς εκλογικής παιδείας.
Aκόμη, το πρωί της Τετάρτης, η Frederiksen ενημέρωσε τη βασίλισσα Margrethe για τα αποτελέσματα των εκλογών και αντί να συνεχίσει ως Πρωθυπουργός, υπέβαλε την παραίτησή της και είπε ότι θα αρχίσει να διερευνά τις πιθανότητες σχηματισμού ενός ευρέως συνασπισμού, αν και, ως η απόστολος αυτή της αντιμεταναστευτικής κεντροαριστεράς, αναμένεται να είναι εκ νέου η εντολοδόχος Πρωθυπουργός, με το αποτέλεσμα να θεωρείται δεδομένο. Ζήτησε, λοιπόν, να ξεκινήσει ένας λεγόμενος «γύρος της βασίλισσας» ή “dronningerunde”, δηλαδή η διαδικασία που προηγείται του σχηματισμού κυβέρνησης. Έτσι, παρατηρούμε μία προσκόλληση του δανέζικου τρόπου σκέψης στην τήρηση των κανονισμών και των πρωτοκόλλων.
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά λείπουν από το ελληνικό εκλογικό γίγνεσθαι και καθιστούν τη Δανία «ιδεότυπο» ευρωπαϊκού κράτους, με εκπροσώπους του λαού και όχι της έδρας. Μακάρι η νέα κυβέρνηση να ανταποκριθεί στο μέγιστο στα καθήκοντά της και να διευρύνει την ισχύ του κράτους. Και από την άλλη, μακάρι η εικόνα αυτή να αντανακλάται συνεχώς και κάποια στιγμή να αναπαραχθεί από όλα τα κράτη της υφηλίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εκλογές στη Δανία: Νίκησε οριακά το «κόκκινο» μπλοκ, παραιτείται η πρωθυπουργός, Voria, διαθέσιμο εδώ
- Denmark election: Centre-left bloc comes out on top, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Δανία – εκλογές: Σαφές προβάδισμα για το μπλοκ της κεντρο-αριστεράς (exit poll), euronews, διαθέσιμο εδώ
