Της Στέλλας Πετρακάκη,
Με τον χειμώνα να πλησιάζει στην Ευρώπη κάνοντας ήδη αισθητή την παρουσία του με τις εναλλαγές στις εξωτερικές θερμοκρασίες, προστίθεται ένα ακόμα φλέγον ζήτημα που επείγει επίλυσης στον κόσμο και ειδικότερα στον ευρωπαϊκό χώρο.
Το συγκεκριμένο ζήτημα δεν θα μπορούσε να είναι άλλο, φυσικά, εκτός από την επισιτιστική κρίση που αντιμετωπίζει ολόκληρη η ήπειρος, καθώς τέθηκε σε παύση μια ανεξάρτητη από τον ρωσο–ουκρανικό πόλεμο διαδικασία, αυτή της διανομής σιτηρών από τα λιμάνια της Ουκρανίας. Όσο διαρκούσε ο πόλεμος ήδη από τον Φεβρουάριο, το καλοκαίρι και πιο συγκεκριμένα τον μήνα Ιούλιο του 2022, αποφασίστηκε, με προτροπή του ΟΗΕ, να πραγματοποιείται η εξαγωγή σιτηρών στον κόσμο από τον ασφαλή δρόμο που δημιουργήθηκε στα λιμάνια της Ουκρανίας και να δηλωθεί ως ανεξάρτητη αρχή και διαδικασία, καθώς η ανθρωπιστική κρίση υπερέχει οποιασδήποτε διένεξης, αναταραχής και διαφωνίας προκύπτει ανάμεσα σε χώρες, διμερώς ή πολυμερώς.
Θα αναρωτηθεί κανείς, ωστόσο, για ποιο λόγο ξαφνικά πριν από λίγες μέρες πάρθηκε μια απόφαση που έχει ως στόχο ξανά την αποσταθεροποίηση, όσο βέβαια αυτή έχει επέλθει τον τελευταίο καιρό και όσο μπορούμε όντως να κάνουμε λόγο, για μια κάποια σταθερότητα αναφορικά με τον εν εξελίξει πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας.
Επομένως, εάν παραταθεί, θα έχει ως αποτέλεσμα να πάρει στους ώμους της τον χαμό εκατοντάδων συνανθρώπων μας εξαιτίας της πείνας και της εξαθλίωσης που, με μαθηματική ακρίβεια, δεν θα αργήσει να έρθει. Πιο συγκεκριμένα, την περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε μια ξαφνική επίθεση στην Κριμαία, όπου η Ρωσία ισχυρίζεται πως προήλθε από τα λιμάνια της Ουκρανίας και συγκεκριμένα από τον ασφαλή δρόμο που διανοίχτηκε ώστε να εξάγονται τα σιτηρά στον κόσμο. Κατά αυτόν τον τρόπο και σύμφωνα με τα γεγονότα, η Ρωσία μονομερώς αποφάσισε εν μία νυκτί να αναστείλει την συνέχιση της εξαγωγικής διαδικασίας, με αποτέλεσμα την επομένη από τις 30 Οκτωβρίου η αποστολή των σιτηρών να ανακοπεί ξαφνικά.
Σε αυτό το σημείο οφείλει να δοθεί και μια περαιτέρω εικόνα σχετικά με το περιεχόμενο της συμφωνίας που υπεγράφη τον Ιούλιο, με κύριους υποστηρικτές τον ΟΗΕ και την Τουρκία. Από τη στιγμή που συνήφθη συμφωνία με επικεφαλής τον ΟΗΕ, σχετικά με την εξαγωγή βασικών υλών ανεξαρτήτως του πολέμου, τόσο οι εκπρόσωποί της όσο και η εκπρόσωπος για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Nabila Massrali, τόνισε πολλάκις ότι οποιαδήποτε ενέργεια αποφασίζεται μονομερώς και χωρίς να έχει προέλθει από ομόφωνη απόφαση των συμφωνηθέντων μερών, θέτει σε κίνδυνο την Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας για τα σιτηρά (διαδικασία εξαγωγής σιτηρών), η οποία αποτελεί ανθρωπιστική βοήθεια με ανεξάρτητη δράση.
Πολλές εντάσεις προκλήθηκαν ύστερα από τον συγκεκριμένο αποκλεισμό, με αρκετά έντονη την στάση του Λονδίνου, που ισχυρίζεται το εξής: υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα πως για την ξαφνική εκρηκτική επίθεση από τα λιμάνια της Ουκρανίας στη Ρωσία ίσως ευθύνεται και η ίδια η Ρωσία, χρησιμοποιώντας την ως πρόσχημα για να απομακρυνθεί η ίδια από την εξαγωγή των σιτηρών και, επομένως, από τη συμφωνία του καλοκαιριού. Κατά τα ρωσικά δεδομένα, η επίθεση πραγματοποιήθηκε από ένα σημείο κοντά στην Οδησσό και στόχο είχε τη Σεβαστούπολη της Κριμαίας, με τα ουκρανικά επιθετικά μέσα να διασχίζουν τον ασφαλή δρόμο των σιτηρών και κάποια στιγμή να αλλάζουν πορεία ώστε να στηθούν και να επιτεθούν. Το αποτέλεσμα της πράξης αυτής ήταν πως, σύμφωνα με το Κέντρο Γενικού Συντονισμού (JCC), καμία κίνηση ύστερα της 30ης Οκτωβρίου δεν πραγματοποιήθηκε από ανθρωπιστική βοήθεια. Τουτ΄ έστιν πέτυχε η Ρωσία τον στόχο της, αν και οι αναλυτές αισιοδοξούν πως θα είναι μια προσωρινή και αρκετά σύντομη κατάσταση.
Μια χείρα βοηθείας πρακτικά προσφέρει και η Πολωνία, προτείνοντας στο Κίεβο την αποστολή τροφίμων και σιτηρών μέσω χερσαίων οδών. Συγκεκριμένα, τονίζει πως οι Ευρωπαίοι Εταίροι της θα βοηθήσουν πάση θυσία να μεταφερθούν βασικές ύλες προϊόντων και τροφίμων, ώστε με αργές κινήσεις να επανέλθει το πρόγραμμα εξαγωγής. Κατευθυνόμενοι λίγο πιο κεντρικά στην Ευρώπη, πραγματοποιήθηκε αυτές τις μέρες τηλεφωνική επικοινωνία του Καγκελάριου της Γερμανίας, Olaf Scholz, με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan, όπου ο πρώτος επαίνεσε τον δεύτερο για την ενεργή συμμετοχή στη συμφωνία σχετικά με την εξαγωγή σιτηρών. Εν κατακλείδι της τηλεφωνικής επικοινωνίας απεφάνθησαν πως η ρητορική της Ρωσίας σχετικά με την λεγόμενη ουκρανική επίθεση είναι απαράδεκτη και ανεύθυνη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ουκρανία: «Αδύνατον» να γίνουν εξαγωγές σιτηρών λόγω του ρωσικού αποκλεισμού, H Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Russia suspends Ukraine grain export deal after attack on Crimea, Politico, διαθέσιμο εδώ
- U.N., Turkey, Ukraine press ahead with Black Sea grain deal despite Russian pullout, Reuters, διαθέσιμο εδώ
