Της Σοφίας Πεχλιβανίδου,
Όταν διαβάζουμε βιβλία –οι λάτρεις της λογοτεχνίας είμαι βέβαιη ότι θα συμφωνήσουν μαζί μου– επηρεαζόμαστε άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο από τον τρόπο σκέψης του συγγραφέα ή των ηρώων που δρουν μέσα στην ιστορία που διαδραματίζεται κάθε φορά. Υπάρχουν, ωστόσο, τα βιβλία εκείνα που μας καθορίζουν διαβάζοντάς τα χωρίς να έχουν συγκεκριμένους ήρωες, χωρίς τα πρόσωπα να έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, ονόματα ή δράσεις που κάνουν την πλοκή του βιβλίου ενδιαφέρουσα. Αυτά τα βιβλία, λοιπόν, είναι που ο αναγνώστης αναγνωρίζει κομμάτια του εαυτού του μέσα στις σελίδες τους, διαβάζει τις λέξεις που έγραψε ένας άλλος άνθρωπος που ποτέ δεν γνώρισε και νιώθει ότι τον γνώριζε από πάντα. Είναι τα βιβλία που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα μας, μας βάζουν να σκεφτούμε τον εαυτό μας από απόσταση, λειτουργούν ψυχοθεραπευτικά και σίγουρα δεν τα διαβάζουμε μία φορά, αλλά είναι οι οδηγοί ζωής που έχουμε μαζί μας και ανατρέχουμε στις σελίδες τους όταν το έχουμε ανάγκη.
Ένα τέτοιο βιβλίο που λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο για εμένα – και ίσως για τις περισσότερες γυναίκες που το έχουν διαβάσει ή θα το διαβάσουν – είναι Ο χορός των μεγάλων μητέρων της συγγραφέα και ψυχαναλύτριας Clarissa Pinkola Estés που έτυχε να βρεθεί στα χέρια μου τον περασμένο χειμώνα. Πρόκειται για ένα βιβλίο-μνεία στη γυναικεία ψυχή και στη σοφία που αυτή κρύβει από τη στιγμή που γεννιέται μια γυναίκα μέχρι τη στιγμή που πεθαίνει, αλλά και έπειτα, όταν η ψυχή ταξιδεύει και επιστρέφει εκεί απ’ όπου προήλθε, στη φύση. Σε ένα μικρό βιβλίο, η Clarissa Pinkola Estés χώρεσε όλες εκείνες τις διαδρομές της γυναικείας ψυχής, τη σοφία του νου και του σώματος των γυναικών που γεννούν ζωή, κατοικούν στους κορμούς των γέρικων δέντρων, διδάσκουν και μαθαίνουν για πάντα, γιατί ξέρουν τον τρόπο, ώστε «να είναι νέες όσο γερνούν, γριές όσο είναι νέες». Στη φράση αυτή του βιβλίου συμπυκνώνεται όλη η προσπάθεια της συγγραφέως να οπλίσει με δύναμη κάθε γυναίκα που υπάρχει στον κόσμο, δείχνοντας πως η σοφία δεν έχει ηλικία και η ζωντάνια των μεγάλων σε ηλικία γυναικών, η όρεξη για ζωή, για κατάκτηση όσων ονειρεύονται είναι τελικά εκείνα τα στοιχεία που τις κρατούν νέες, καθώς γερνούν.
Ο χορός των μεγάλων μητέρων αποτελεί ένα ευγενικό καλωσόρισμα και έναν συγκινητικό αποχαιρετισμό που γίνονται ταυτόχρονα και αφορούν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της ψυχής που θέλουμε να βρούμε και δεν ξέρουμε πού, όλα εκείνα τα σημεία του χαρακτήρα μας που θέλουμε να αποχωριστούμε και ψάχνουμε πώς. Αυτό στο οποίο καταλήγει η Clarissa Pinkola Estés είναι ότι μπορούμε να κρατήσουμε ή να αφήσουμε όλα όσα θέλουμε από τον εαυτό μας, αρκεί ο γνώμονας, τον οποίο θα έχουμε για τις ενέργειές μας προς αυτή την κατεύθυνση, να είναι η ευτυχία μας, όπως αυτή ορίζεται για κάθε ξεχωριστό πλάσμα που υπάρχει στη φύση. Το συγκεκριμένο βιβλίο, ψυχαναλυτικό αλλά και βαθιά φιλοσοφικό συγχρόνως, γίνεται το χέρι που μπορεί να δείξει τον δρόμο στις ψυχές που το χρειάζονται χωρίς φόβο, με σεβασμό και αγάπη σε όλα εκείνα τα μικρά και μεγάλα στοιχεία που αποτελούν την κάθε γυναίκα, τον κάθε άνθρωπο και τον κάνουν διαφορετικό.
Στην απλότητά του το βιβλίο αυτό μας θυμίζει ότι η επιστροφή στην αλήθεια της φύσης μας είναι αυτό που μας ολοκληρώνει, αυτό που νοηματοδοτεί την ύπαρξη, αυτό που πάντα μας κάνει να νιώθουμε όμορφα όταν περπατάμε ανάμεσα σε δέντρα και μυρίζουμε το χώμα. Άλλωστε, όπως και να καταλήξουμε να ζούμε, η ψυχή θα ξεκουράζεται μέσα στη φύση, γιατί έτσι είναι φτιαγμένη και εκεί τα επιστρέφει, στη ρίζα που την ανέθρεψε, της έδωσε την πρώτη ανάσα που την έφερε ως εδώ, ως το παρόν που ζει και το μέλλον που ονειρεύεται να υπάρξει. Και μπορεί όλα αυτά να ακούγονται πολύ ευαίσθητα ή πολύ ρομαντικά, ίσως και αποκλειστικά γυναικεία για πολλούς, όμως γυναίκα είναι αυτή που δημιουργεί ζωή, γυναίκα είναι εκείνη που με δυναμισμό υποστηρίζει κάθε πλάσμα που γεννιέται και αναπτύσσεται, στέκεται δίπλα σε όποιον το χρειάζεται και φροντίζει, προστατεύει, αγκαλιάζει και συμπονά. Ίσως, λοιπόν, αν στρεφόμασταν περισσότερο σε αυτή την πλευρά της γυναικείας φύσης, να μπορούσαμε να αντιληφθούμε το μεγαλείο αυτής της ψυχής που περιγράφει στο βιβλίο της η Clarissa Pinkola Estés.
Ίσως να χρειαζόμαστε περισσότερα τέτοια βιβλία-συμβούλους όσο προχωράμε στη ζωή όλοι μας, ανεξαρτήτως φύλου, βιβλία που στέκονται εκεί και παρατηρούν τον εαυτό από μακριά. Bιβλία που, όταν πέφτουμε, θα μας θυμίζουν ότι η πτώση συνέβη μόνο για να εκτιμήσουμε την άνοδο και κάθε φορά, όπως λέει η συγγραφέας, οφείλουμε να επιλέγουμε «αυτό που κάνει την ψυχή, τον νου και τη ζωή σου μεγαλύτερη κι όχι μικρότερη, γνώρισε αυτό που βαθαίνει την καρδιά, τον νου και την ψυχή και δεν τ’ απονεκρώνει, διάλεξε αυτό που σε κάνει να χορεύεις…».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ο Χορός των μεγάλων μητέρων, politeianet.gr διαθέσιμο εδώ
