Της Χρυσούλας Παχή,
Το ποσοστό των καισαρικών τομών στην Ελλάδα φτάνει το 77%, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να συνιστά ένα μέγιστο ποσοστό καισαρικών τομών 15%. Πώς εξηγείται το αυξημένο αυτό ποσοστό στη χώρα μας;
Σήμερα, ένας τοκετός λαμβάνει χώρα ως επί το πλείστον σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Η ετοιμότητα του προσωπικού να παράσχει βοήθεια σε περίπτωση επιπλοκής προσφέρει ένα αίσθημα ασφάλειας στις περισσότερες επιτόκους. Ωστόσο, πολύ συχνά οι γιατροί παροτρύνουν μια γυναίκα να υποβληθεί σε καισαρική τομή, ώστε να επισπευσθεί η διαδικασία του τοκετού. Δεν είναι τυχαίο που οι μέρες με τις λιγότερες γεννήσεις είναι οι αργίες ή θρησκευτικές εορτές όπως τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Οι μητέρες οδηγούνται στον προγραμματισμό του χειρουργείου τους παρεμβαίνοντας στη φυσική ροή της εγκυμοσύνης τους, για χάρη των ιδίων και των ιατρών τους.
Η έλλειψη ενημέρωσης των εγκύων για τη διαδικασία του τοκετού τις αποτρέπει από το να προσπαθήσουν να γεννήσουν φυσιολογικά. Τα σώματά τους κατέχουν την αντοχή και την ικανότητα να διεκπεραιώσουν τη διαδικασία αυτή, αλλά η συχνότητα των καισαρικών τομών έχει μειώσει την προθυμία των γυναικών, αφού αποτελεί την «εύκολη λύση». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών να χάνουν την αυτοπεποίθησή τους και να απαρνιούνται εντελώς τον φυσιολογικό τοκετό.
Βέβαια, μεταξύ αυτού του ποσοστού βρίσκονται και οι γυναίκες που υπόκεινται σε καισαρική τομή λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας ή επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη. Σε αυτήν την περίπτωση, το χειρουργείο είναι το ιδανικότερο για την προστασία της μητέρας και του εμβρύου.
Οι συνηθέστερες επιπλοκές που οδηγούν σε καισαρική τομή είναι οι εξής :
- Μη φυσιολογική θέση εμβρύου (ισχιακή προβολή ή εγκάρσιες θέσεις)
- Παρατεταμένος τοκετός ή αδυναμία προόδου
- Πρόπτωση του ομφάλιου λώρου
- Ρήξη μήτρας
- Προεκλαμψία ή εκλαμψία στη μητέρα
- Ταχυκαρδία στη μητέρα ή στο νεογνό μετά από αμνιακή ρήξη
- Προβλήματα πλακούντα (αποκόλληση, διείσδυση)
- Αποτυχημένη πρόκληση τοκετού
- Νεογνό με βάρος > 4.000 γραμμάρια.
Η καισαρική τομή είναι μια σημαντική χειρουργική επέμβαση με όλους τους κινδύνους και τα συμβάντα που τη συνοδεύουν. Ο πόνος στην τομή μπορεί να είναι σοβαρός και η πλήρης αποκατάσταση της κινητικότητας μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες. Ταυτόχρονα, η απώλεια αίματος είναι σημαντικά μεγαλύτερη από ό,τι στον φυσιολογικό τοκετό, ενώ είναι πιθανός ο χειρουργικός τραυματισμός παρακείμενων οργάνων. Τέλος, μπορεί να εμφανιστούν θρόμβοι αίματος, αντίδραση στην αναισθησία, μόλυνση, εμβολή αμνιακού υγρού και φλεγμονή της μήτρας.
Η θνησιμότητα της καισαρικής τομής εξακολουθεί να είναι χαμηλή, αλλά είναι ελαφρώς υψηλότερη από τον φυσιολογικό τοκετό. Επιπλέον, μελέτες δείχνουν ότι η καισαρική τομή είναι πολύ επεμβατική για τη μητέρα, αφού περιλαμβάνει αυξημένη συχνότητα μόλυνσης, προβλήματα δεσμού με το βρέφος και δυσκολία παραγωγής μητρικού γάλακτος και εδραίωσης μητρικού θηλασμού.
Οι γυναίκες που έχουν κάνει καισαρική συνήθως δεν έχουν προβλήματα με μελλοντικές εγκυμοσύνες. Οι περισσότερες γυναίκες μπορούν με ασφάλεια να γεννήσουν με φυσιολογικό τοκετό το επόμενο μωρό τους, ωστόσο αυτή η πρακτική δεν ακολουθείται στην Ελλάδα. Η προηγούμενη καισαρική τομή είναι ένδειξη επανάληψής της σε επόμενη εγκυμοσύνη, ανεξαρτήτου χρονικού διαστήματος μεταξύ των κυήσεων.
Το χειρουργείο της καισαρικής τομής είναι για να σώζει ζωές κατά τη διάρκεια του τοκετού, όχι για να τις διακινδυνεύει, όταν αυτό γίνεται άσκοπα.
Πολλές γυναίκες νιώθουν πως αποκτούν ένα αίσθημα ελέγχου όταν προγραμματίζουν τη γέννα τους. Μετά από εννέα μήνες αλλαγών στο σώμα τους που δε μπορούσαν οι ίδιες να ελέγξουν, η δυνατότητα να «προλάβουν» τον φυσιολογικό τοκετό πριν την ώρα του τις καθησυχάζει. Ωστόσο, η απόφαση αυτή είναι σχεδόν πάντα επηρεασμένη από τις επιθυμίες του ιατρού.
Δεν είναι σπάνιο οι επαγγελματίες υγείας να εκφράσουν ανησυχία για μια υποτιθέμενη επιπλοκή ώστε να πείσουν τη μητέρα να μπει στο χειρουργείο. Ακόμη και όταν μια γυναίκα επιθυμεί καισαρική τομή για προσωπικούς λόγους, είναι άγνωστο κατά πόσο η απόφαση αυτή έγινε όντως με τη δικιά της βούληση.
Ως επαγγελματίες υγείας, οφείλουμε να σεβόμαστε τις αποφάσεις κάθε γυναίκας. Όμως, μια γυναίκα δε μπορεί να πάρει τη σωστή απόφαση όταν δεν ενημερώνεται σωστά ή παραπλανάται στο να ακολουθεί αυτό που εξυπηρετεί το συμφέρον των άλλων. Η συνειδητοποιημένη απόφαση μιας επίτοκου θα της επιτρέψει να έχει εκείνη τον έλεγχο του σώματός της και των επιθυμιών της. Η συνεχής ευαισθητοποίηση και στήριξη είναι αυτή που θα μας οδηγήσει σε μείωση των ποσοστών των καισαρικών τομών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Finger C., Caesarean section rates skyrocket in Brazil. Many women are opting for Caesareans in the belief that it is a practical solution, The Lancet 362 (9384): 628 (2003)
- van Ham, M. A.; van Dongen, P. W.; Mulder, J., Maternal consequences of caesarean section. A retrospective study of intra-operative and postoperative maternal complications of caesarean section during a 10-year period, European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology 74 (1): 1–6. (1997)
- C-section complications, americanpregnancy.org. Διαθέσιμο εδώ
- Ποντίκη Γ., Δρακοπούλου Μ., Αποστολάρα Π., Η Προγραμματισμένη Καισαρική Τομή ως μέθοδος τοκετού: Mια περιγραφική ανασκόπηση, Hellenic Journal of Nursing Science 2 (10), 2017
