Της Πέγκυς Παναγοπούλου,
Στις μέρες μας, αρκετές νεαρές –κυρίως–γυναίκες έρχονται αντιμέτωπες με μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Για τις περισσότερες, η διακοπή της κύησης αποτελεί χωρίς δεύτερη σκέψη μονόδρομο, προκειμένου να συνεχίσουν απερίσπαστες τις ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές δραστηριότητές τους και να επιτύχουν την πολυπόθητη ανέλιξη στον εργασιακό στίβο. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες που οδηγούνται σε αυτή την απόφαση, υποκινούμενες από παράγοντες που σχετίζονται με την οικονομική δυσπραγία, την προβληματική συντροφική σχέση κλπ.
Ως άμβλωση ορίζεται η τεχνητή διακοπή μιας αδιατάρακτης ενδομητρίου κυήσεως ενός ή περισσοτέρων εμβρύων που διενεργείται σε πρώιμη ηλικία κυήσεως και οδηγεί σε αφαίρεση του εμβρύου από τη μήτρα, με συνέπεια τον θάνατο του κυήματος.
Μπορεί η άμβλωση, συνέπεια της ραγδαίας επιστημονικής προόδου, να λογίζεται ως μια διαδικασία ρουτίνας, ωστόσο παρουσιάζει τραυματικές επιπτώσεις στην ψυχοσύνθεση της γυναίκας, η οποία έρχεται αντιμέτωπη με το «μετεκτρωτικό σύνδρομο» (Post-Abortion Syndrome). Πιο συγκεκριμένα, η γυναίκα μετά την έκτρωση κατακλύζεται από διάφορα δυσθυμικά αισθήματα, τα οποία επωάζουν ήδη κατά τη σκέψη για την καταφυγή στη συγκεκριμένη μέθοδο και δεν την εγκαταλείπουν ποτέ, παρά μόνο επιφανειακά.
Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται με ποικίλους τρόπους. Ανάμεσα σε αυτούς κυριαρχεί η έντονη αίσθηση ενοχών και ντροπής, γεγονός που ωθεί τη γυναίκα να κρατήσει τη διαδικασία επτασφράγιστο μυστικό, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα την απομόνωση από τον κοινωνικό περίγυρο και τον «εγκλεισμό» στον εαυτό της, εμφανίζοντας έτσι συμπτώματα κατάθλιψης. Επιπλέον, ταλανίζεται από τη σκέψη ενδεχόμενης δυσλειτουργίας στη γονιμοποιητική της ικανότητα, αμφισβητεί δε την ικανότητά της να γίνει άξια μητέρα στο μέλλον, ενώ απέχει για πολύ καιρό από τη σεξουαλική δραστηριότητα από τον φόβο άλλης μίας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
Κρίσιμο είναι, επίσης, το ζήτημα που ανακύπτει όταν προβαίνει σε άμβλωση μια γυναίκα που είναι ήδη μητέρα. Σε αυτή την περίπτωση, ίσως να επιρρίπτει ευθύνες στον εαυτό της που στέρησε από την οικογένειά της δυνητικά άλλο ένα μέλος. Επίσης, δέχεται πιθανόν την κριτική και την αποδοκιμασία των παιδιών, εφόσον αυτά είχαν λάβει γνώση της κύησης.
Με δεδομένο, λοιπόν, ότι η γυναίκα διαθέτει εκ φύσεως το μητρικό ένστικτο, το οποίο κατά τη γνώμη μου ενεργοποιείται πλήρως από τη στιγμή της σύλληψης και της συνειδητοποίησης από πλευράς της του γεγονότος της κύησης μιας νέας ζωής, η απομάκρυνση του εμβρύου από το σώμα της συνιστά ένα βαρύ τραύμα που καλείται να αντιμετωπίσει προκειμένου να αποκαταστήσει τις εσωτερικές ισορροπίες, καθώς και αυτές με τον κοινωνικό της περίγυρο. Στην προσπάθειά της αυτή, μεταχειρίζεται –σύμφωνα με τις επιστημονικές μελέτες– τρεις μηχανισμούς άμυνας: την εκλογίκευση, την απώθηση και την αναπλήρωση.
Στο στάδιο της εκλογίκευσης, η γυναίκα προσπαθεί να εκ-λογικεύσει την απόφασή της, δηλαδή να την περιβάλει με λογικά επιχειρήματα, ικανά να τη δικαιολογήσουν, τόσο στον ίδιο της τον εαυτό όσο και στους άλλους. Με τον τρόπο αυτό, την ερμηνεύει ως φυσικό επακόλουθο μιας λελογισμένης διεργασίας που σκοπό είχε την εύρεση της προσφορότερης οδού για την αντιμετώπιση του διλήμματος, ώστε να διασφαλίσει τη γνώριμη καθημερινότητά της και να συνεχίσει απερίσπαστη τις δραστηριότητές της.
Στην απώθηση, επιχειρεί να παραβλέψει ή να ξεχάσει εντελώς την εμπειρία της άμβλωσης, θεωρώντας το γεγονός ως μη γενόμενο. Έτσι, επιστρέφει πολύ γρήγορα στην ασφάλεια της ρουτίνας της, προσπαθώντας να εξαλείψει τις δυσεξίτηλες σκέψεις της.
Τέλος, κατά τη διαδικασία της αναπλήρωσης, η γυναίκα, αν αισθάνεται κατακλυσμένη από ενοχές, προσπαθεί κατά κάποιον τρόπο να εξιλεωθεί, προβαίνοντας σε πράξεις που επιδοκιμάζονται από το κοινωνικό σύνολο ή στρέφοντας αποκλειστικά το ενδιαφέρον της σε άλλες δραστηριότητες ή στην εργασία της (εργασιοθεραπεία).
Ωστόσο, οι αμυντικοί αυτοί μηχανισμοί μόνο πρόσκαιρα δύνανται να ανακουφίσουν τη γυναίκα από τα δυσβάστακτα συναισθήματα που βιώνει. Το στίγμα της απώλειας θα βαραίνει για καιρό την ψυχή της και ίσως να αποτελέσει συνειδητά ή ανεπίγνωστα τροχοπέδη για τη μετέπειτα υγιή ψυχοπνευματική της ανέλιξη, για την οποία, από τη δική μου οπτική, η ίδια θυσίασε μία εκκολαπτόμενη ζωή. Γι΄ αυτό θεωρώ πως αναγκαία κρίνεται όχι η εκ των υστέρων εκζήτηση δικαιολογητικών επιχειρημάτων και η επιπόλαιη αντιμετώπιση του διλήμματος, αλλά η πρότερη περίσκεψη και καταφυγή στα προσφερόμενα μέσα για την αποφυγή του (μέθοδοι αντισύλληψης).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Post abortion syndrome – Η ψυχολογική πλευρά της άμβλωσης, vaizidou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι ψυχολογικές συνέπειες της άμβλωσης, psyxology.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η έκτρωση και οι ευρύτερες επιπτώσεις της, agalia.org.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι τραυματικές επιπτώσεις της έκτρωσης μέσα από τα μάτια μιας ανώνυμης γυναίκας, pemptousia.gr, διαθέσιμο εδώ
