Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Ανέκαθεν, σε εποχές κρίσεων και υφέσεων οι επενδυτές αρχίζουν να συμπεριφέρονται με περισσότερη επιφυλακτικότητα, αποστροφή στον κίνδυνο και είναι πιο προσεκτικοί στις στρατηγικές αποφάσεις τους για την αναδιάρθρωση των χαρτοφυλακίων τους. Σε τέτοιες περιόδους που χαρακτηρίζονται από υψηλή αβεβαιότητα και βραχυπρόθεσμη, ή ακόμα χειρότερα μεσοπρόθεσμη απαισιοδοξία παρατηρείται το φαινόμενο του συντηρητισμού. Οι επενδυτές μεταφράζουν με προσοχή τις εξαγγελίες αξιωματούχων των κρατικών αρχών, με την ελπίδα να προλάβουν να αντιδράσουν έγκαιρα σε κακές ή καλές ειδήσεις, καθώς το περιβάλλον είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητο, με την κλίση συνήθως να είναι πλαγιοκαθοδική.
Επιπλέον, με σκοπό να λάβουν τις καλύτερες δυνατές επιλογές, βάσει των δεδομένων και των προοπτικών της χρονικής στιγμής, παρακολουθούν στενά μακροοικονομικούς και χρηματοοικονομικούς δείκτες, που τους βοηθούν να εκτιμήσουν την πορεία μετοχών και άλλων χρεογράφων. Στην τρέχουσα κρίση, που έχει προκληθεί από ένα μίγμα αρνητικών γεγονότων (COVΙD-19, εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, γεωπολιτικές εντάσεις διεθνώς, πολιτικές αναταραχές, ενεργειακή κρίση, πληθωρισμός), πραγματοποιείται στενή παρακολούθηση κυρίως σε δείκτες όπως P.M.Is, οι οποίοι προηγούνται του Α.Ε.Π., αποδόσεις κρατικών ομολόγων, όγκος εταιρικών ομολόγων, ο πρόσφατος δείκτης κοινών πληθωριστικών προσδοκιών, κ.ά.
Η διακύμανση της αναλογίας χρυσού/ασημιού ανά τα χρόνια
Ακόμα ένας δείκτης που μπορεί να παρέχει ενδείξεις για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας είναι αυτός που μετρά την αναλογία χρυσού/ασημιού. Ουσιαστικά, ο συγκεκριμένος δείκτης υπολογίζει πόσο ασήμι (σε ουγκιές) απαιτείται για μία ουγκιά χρυσού. Υπολογίζοντας τη μεταβολή της αναλογίας τους, με την πάροδο του χρόνου, είναι εφικτό να εκτιμηθούν οι σχετικές τιμές αυτών των δύο πολύτιμων μετάλλων.
Η αναλογία χρυσού/ασημιού (gold/silver ratio) άρχισε να παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις λίγα χρόνια πριν τις αρχές του 20ού αιώνα. Αλλά και πριν την εδραίωση του τρέχοντος νομισματικού συστήματος, που το χρήμα καθορίζεται με κυβερνητικό διάταγμα και δεν έχει εγγενή αξία (fiat currency system), η αναλογία ήταν αρκετά σταθερή, επειδή τα περισσότερα εθνικά νομίσματα ήταν συνδεδεμένα με τον χρυσό ή τον αργυρό και τα κράτη προσπαθούσαν να διατηρούν τη νομισματική τους σταθερότητα.
Με την απελευθέρωση των νομισμάτων από τον κανόνα του χρυσού, η αναλογία άρχισε να εμφανίζει μεγάλες διακυμάνσεις, οι οποίες, μάλιστα, σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τον οικονομικό κύκλο. Καθ΄ όλη την περίοδο του 20ού αιώνα, η μέση αναλογία χρυσού/ασημιού υπολογίζεται στα 47:1. Από το 2000 μέχρι το 2018, η αναλογία κινήθηκε μεταξύ του 50:1 και 70:1, ενώ τα επόμενα χρόνια έσπασε αυτό το εύρος τιμών, σημειώνοντας ανώτατη τιμή περίπου 125:1 το 2020 (λόγω της πανδημίας του COVID-19) και κατώτερη 35:1 το 2011.
Η χρησιμότητα της αναλογίας χρυσού/ασημιού
Πρωταρχική χρησιμότητα της αναλογίας χρυσού/ασημιού στον κόσμο των επενδύσεων είναι η διευκόλυνση αντιστάθμισης μιας θέσης αγοράς/πώλησης στα δύο αυτά πολύτιμα μέταλλα. Επιπρόσθετα, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, μπορεί δώσει μία εικόνα της κατάστασης στην παγκόσμια οικονομία.
Ο χρυσός αποτελεί ένα ασφαλές περιουσιακό στοιχείο, που λειτουργεί αντισταθμιστικά απέναντι σε περιόδους αβεβαιότητας (οικονομικές υφέσεις, γεωπολιτικές εντάσεις, χρηματοπιστωτική αστάθεια, κ.ά.). Επιπλέον, ο χρυσός ανατιμάται και σε περιόδους νομισματικής «χαλάρωσης», αφού αυξάνονται οι προσδοκίες ενός πληθωριστικού ξεσπάσματος, με το συγκεκριμένο μέταλλο να προστατεύει τους επενδυτές από αυτό το φαινόμενο.
Την περίοδο της πανδημίας, μάλιστα, απέκτησε και τον ρόλο αντισταθμιστή απέναντι στον κίνδυνο της αγοράς μετοχών, παρόλο που δεν προσφέρει ταμειακές ροές, αντικαθιστώντας τις επενδύσεις σε ομόλογα. Αυτό συνέβη, κυρίως, λόγω των υπερβολικά χαμηλών αποδόσεων που καταγράφονταν στις αγορές ομολόγων. Επίσης, στην άνοδο της ονομαστικής αξίας του χρυσού είχε συμβάλει η απότομη και μεγάλη πτώση του δολαρίου, καθώς έχουν μία αντιστρόφως ανάλογη σχέση.
Αντιθέτως, η μεταβολή της τιμής του ασημιού παρέχει κάποιες ενδείξεις για την κατάσταση της οικονομίας διεθνώς, καθώς χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό στην παραγωγή διαφόρων προϊόντων ευρείας κατανάλωσης. Συνεπώς, είναι προφανές πως όταν η συνολική ζήτηση μειώνεται ή/και το κόστος βιομηχανικής παραγωγής αυξάνεται, συμπαρασύρεται προς τα κάτω η συνολική προσφορά, άρα διολισθαίνει η τιμή του ασημιού. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως σε περιόδους υφέσεων και αβεβαιότητας η αναλογία χρυσού/ασημιού αποτιμάται σε υψηλά επίπεδα. Δηλαδή, ο χρυσός ενισχύεται, αφού αποτελεί μία ασφαλή επενδυτική επιλογή, και το ασήμι χάνει αξία, διότι επιβραδύνεται η παραγωγή.
Η αναλογία χρυσού/ασημιού την τελευταία περίοδο
Ωστόσο, την τρέχουσα περίοδο δεν παρατηρείται κάτι τέτοιο. Σε αυτή την περίπτωση, η διακύμανση της αναλογίας επηρεάζεται και από ακόμα 3 άλλους παράγοντες. Πρώτον, η επιθετική νομισματική πολιτική των Κεντρικών Τραπεζών τους τελευταίους μήνες περιορίζει τη ρευστότητα στις αγοράς και προκαλεί σημαντικές αυξήσεις στα επιτόκια, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προσδοκίες για επιβράδυνση του πληθωρισμού, η οποία μειώνει τη ζήτηση για αγορά χρυσού. Δεύτερον, το ισχυρό δολάριο προκαλεί καθοδικές πιέσεις στην τιμή του χρυσού. Το αμερικανικό δολάριο αποτελεί και αυτό μία ασφαλή επένδυση και, επίσης, η αγορά του χρυσού πραγματοποιείται με αυτό το νόμισμα. Τρίτον, οι αποδόσεις των ομολόγων έχουν υποστεί σημαντική άνοδο λόγω της νομισματικής «σύσφιξης», με αποτέλεσμα να συμπιέζεται περαιτέρω ο χρυσός προς τα κάτω.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η διολίσθηση της τιμής του χρυσού, λόγω της μειωμένης ζήτησής του στις δυτικές οικονομίες, έχει προσελκύσει τις αγορές της Ανατολής. Αυτή η απότομη άνοδος στη ζήτηση από τις χώρες της Ασίας έχει διαμορφώσει πολύ υψηλά premium για το συγκεκριμένο πολύτιμο μέταλλο, αφού παρατηρείται ότι είναι δυσανάλογη της προσφοράς του (υπερβάλλουσα ζήτηση). Όταν, βέβαια, πραγματοποιηθεί ξανά ισχυρή άνοδος στην τιμή του χρυσού λόγω της ζήτησης από τις αναπτυγμένες οικονομίες, θα επιστρέψει στις τραπεζικές θυρίδες των μεγάλων χρηματοπιστωτικών κέντρων της Δύσης. Αυτός ο λεγόμενος κύκλος του χρυσού αποτελεί διαχρονικά ένα σύνηθες φαινόμενο στις διεθνείς συναλλαγές.
Συνοψίζοντας, είναι προφανές πως η ιδιαιτερότητα της διεθνούς κατάστασης που έχουν προκαλέσει τα γεγονότα των τελευταίων ετών, έχουν επιφέρει σημαντική μεταβλητότητα στον συγκεκριμένο δείκτη. Ωστόσο, η αναλογία χρυσού/ασημιού φαίνεται να έχει ενισχυθεί αισθητά σε σχέση με πέρυσι, όπως και στο ξεκίνημα της πανδημίας, με τα επίπεδά της σε ορισμένες περιπτώσεις να θυμίζουν αυτά που σημειώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Αναντίρρητα, λοιπόν, η ισχυρή άνοδός του υποδεικνύει τις προσδοκίες των επενδυτών για την πορεία της οικονομίας, για τους πρώτους μήνες του 2023 τουλάχιστον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- A Historical Guide to the Gold-Silver Ratio, investopedia.com, διαθέσιμο εδώ
- Τι δείχνει για την παγκόσμια οικονομία η σχέση «χρυσού – ασημιού», liberal.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αγορά χρυσού: Η μεγάλη στροφή προς Ανατολάς, ot.gr, διαθέσιμο εδώ
