Του Βασίλη Μυρλίδη,
Το 2008, ο προγραμματιστής Satoshi Nakamoto, ο οποίος πλέον έχει αποκτήσει μυθική υπόσταση, καθώς κανείς δεν γνωρίζει την ακριβή ταυτότητά του, εφηύρε το bitcoin. Η τεχνολογία που χρησιμοποίησε και στην ουσία κρύβεται πίσω από τα κρυπτονομίσματα ονομάζεται “Blockchain”. Στην πραγματικότητα, το “Blockchain” είναι μια βάση που αποθηκεύονται και διανέμονται δεδομένα, η οποία λειτουργεί αποκεντρωμένα, καθώς τα δεδομένα δημιουργούνται και κοινοποιούνται μέσω ενός δικτύου που η λειτουργία του μοιράζεται ανάμεσα στο δίκτυο ανθρώπων που συμμετέχουν.
Όλα τα δεδομένα που δημιουργούνται κρυπτογραφούνται σε blocks. Έτσι, καμία πληροφορία, εφόσον γραφτεί, δεν μπορεί να σβηστεί ή να τροποποιηθεί. Από τη στιγμή που τρίτα πρόσωπα δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα των συναλλαγών και το όλο σύστημα λειτουργεί αποκεντρωμένα, τα κρυπτονομίσματα απέκτησαν αξία, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερος κόσμος να τα χρησιμοποιεί, είτε για συναλλαγές είτε για κερδοσκοπία. Πλέον, η τεχνολογία κρυπτογράφησης blockchain έχει επεκταθεί και σε άλλα πεδία με πολλές εφαρμογές στα ιατρικά δεδομένα, στη βιομηχανία, την παραγωγή-μεταποίηση και μεταφορά προϊόντων, αλλά και την επαυξημένη πραγματικότητα.
Από το 2008, που δημιουργήθηκε το πρώτο αποκεντρωμένο ψηφιακό περιουσιακό στοιχείο, μέχρι και σήμερα, τα κρυπτονομίσματα έχουν χρησιμοποιηθεί τόσο σαν επενδυτικό μέσο όσο και σαν μέσο χρηματοδότησης νέων επενδύσεων. Συγκεκριμένα, στον χώρο των κρυπτονομισμάτων υπάρχουν δύο τύποι περιουσιακών στοιχείων: τα νομίσματα (“coins”) και τα κουπόνια (“tokens”). Τα νομίσματα λειτουργούν παρόμοια με το χρήμα που εκδίδεται από τις Κεντρικές Τράπεζες και αποτελούν μέσο αποθήκευσης αξίας (bitcoin, ethereum κ.ά.), ενώ τα tokens στην ουσία αποτελούν κουπόνια “vouchers” και εκδίδονται από επιχειρήσεις που αναζητούν χρηματοδότηση μέσω μίας διαδικασίας που ονομάζεται I.C.O. (Initial Coin Offering). Στο χρηματιστήριο, όταν νέες εταιρείες αναζητούν κεφάλαιο, εκδίδουν μετοχές σε δημόσια κυκλοφορία μέσω μίας διαδικασίας που ονομάζεται «αρχική δημόσια προσφορά» ή I.P.O. Η ίδια διαδικασία υπάρχει και στον κόσμο του blockchain, όπου εταιρείες start-ups μπορούν να εκδώσουν ένα token κρυπτονόμισμα για να χρηματοδοτήσουν τα αρχικά στάδια της λειτουργίας τους.
Αν μια νεοφυής επιχείρηση θέλει να συγκεντρώσει κεφάλαια μέσω αυτής της διαδικασίας, πρέπει να εκδώσει ένα “whitepaper” που θα εξηγεί το σκοπό της, τι θα προσφέρει, το χρονοδιάγραμμά της, καθώς και πληροφορίες για την ομάδα που διαθέτει. Έπειτα, για να εκδοθεί το token σε ανταλλακτήρια και για να γίνει προσβάσιμο σε όλους, η εταιρεία πρέπει να δημιουργήσει ένα «έξυπνο συμβόλαιο», το οποίο εκτελείται αυτόματα εντός του blockchain. Σε αυτό το έξυπνο συμβόλαιο αναγράφονται οι όροι της επένδυσης, οι οποίοι εκτελούνται αυτόματα χωρίς την ανάγκη για ύπαρξη ενδιάμεσων. Για παράδειγμα, μπορεί να αναγράφεται στο συμβόλαιο πως αφότου επιτευχθεί ο στόχος χρηματοδότησης, οι επενδυτές θα λαμβάνουν ένα μερίδιο από τα κέρδη ή πως το token που κατέχουν θα χρησιμοποιείται εκτενώς στο τελικό προϊόν. Στην πραγματικότητα, παρόλο που τα tokens παρομοιάζονται με τα I.P.Os, η διαδικασία είναι εντελώς διαφορετική, καθώς οι start-ups συγκεντρώνουν κεφάλαιο πωλώντας token στους επενδυτές αποκλειστικά μέσω του blockchain. Επίσης, τα tokens συνήθως χρησιμοποιούνται ως μέσο αξίας όταν το τελικό προϊόν είναι έτοιμο και, φυσικά, η αξία τους ανεβαίνει όσο περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν την παρεχόμενη υπηρεσία.
Ένα από τα πιο επιτυχημένα “ico” είναι το filename, το οποίο σκοπό είχε τη δημιουργία ενός αποκεντρωμένου πρωτόκολλου αποθήκευσης, επιτυγχάνοντας χρηματοδότηση $257 εκατ. Ακόμα μία επιτυχημένη “ico” είναι η Tezos, η οποία συγκέντρωσε $237 εκατ. έχοντας σκοπό να δημιουργήσει μια κοινότητα επαυξημένης ψηφιακής πραγματικότητας. Αν και σαν ιδέα τα “ico” έχουν δυνατότητες, καθώς προσφέρουν αρκετή ελευθερία στις επιχειρήσεις στη χρήση των κεφαλαίων, ενώ τα tokens μπορεί να αποκτήσουν αξία και να επωφεληθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό οι επενδυτές, η πραγματικότητα διαφέρει.
Στην πραγματικότητα αυτές οι αγορές σε πολύ μεγάλο βαθμό δεν διέπονται από ρυθμίσεις, όντας έρμαια στα χέρια των επιτηδείων και των κερδοσκόπων. Υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις στις οποίες εκδιδόταν ένα token από μία «εταιρεία», το οποίο χειραγωγούταν για να φαίνεται ότι η αξία του αυξάνει. Έτσι, «επενδυτές» αγόραζαν αυτό το token με σκοπό να γίνουν γρήγορα πλούσιοι. Στο τέλος, οι επιτήδειοι αντλούσαν όλα τα κεφάλαια, εγκαταλείποντας το project και στην ουσία έκλεβαν τα χρήματα. Σύμφωνα με έρευνες, περίπου το 10% των κεφαλαίων καταλήγει στα χέρια τέτοιων επιτηδείων, καθιστώντας αυτή την αγορά ιδιαίτερα επισφαλή και υψηλού ρίσκου.
Η Hannah M. Liu από το πανεπιστήμιο της Pennsylvania ανέλυσε κείμενα από μεμονωμένους επενδυτές, από ειδικούς του χώρου, αλλά και το περιεχόμενο από whitepapers. Κατέληξε στο γεγονός ότι οι περισσότεροι μεμονωμένοι επενδυτές δεν ενδιαφέρονται τόσο για το project, αλλά βλέπουν τα “ico” είτε ως μέσο για να γίνουν γρήγορα πλούσιοι ή άκουσαν ότι είναι εύκολη ευκαιρία για να βγάλουν χρήμα και απλά δεν θέλουν να χάσουν την ευκαιρία. Οι περισσότεροι ειδικοί αποθαρρύνουν την επένδυση σε “ico”, καθώς θεωρούν πως η έλλειψη ρυθμίσεων σε συνδυασμό με την ίδια τη φύση της επένδυσης, η οποία είναι ριψοκίνδυνη, κάνουν την απόφαση για επένδυση σε “ico” μια μη λογική κίνηση (τζόγο). Συμφωνούν, όμως, πως υπάρχουν καλές ευκαιρίες, ότι θα δημιουργηθεί αξία από αυτή την αγορά και πως, εν τέλει, βιώσιμα projects και επιχειρήσεις θα γεννηθούν μέσω των “ico”. Εσείς θα επενδύατε σε μία νεοφυή επιχείρηση μέσω “ico”, γνωρίζοντας το μεγάλο ρίσκο, μονό και μόνο γιατί η ιδέα που το περιβάλλει σας φαίνεται ελκυστική και πως μπορεί να πετύχει;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Liu, H. M. (2019). “Why do People Invest in Initial Coin Offerings (ICOs)?,” Joseph Wharton Scholars, διαθέσιμο εδώ
- Τι είναι τα ICO κρυπτονομισμάτων, icolistingonline.com, διαθέσιμο εδώ
