Της Κωνσταντίνας Μουμτζή,
Πρόσφατα, ήρθε στο Top 10 του Netflix η σειρά του Jeffrey Dahmer, γνωστή στους περισσότερους από εμάς. Η συγκεκριμένη σειρά αφορά έναν κατά συρροή δολοφόνο με πολυάριθμα θύματα. Προβάλλει αρκετές βίαιες σκηνές, καθώς υπάρχει και το στοιχείο του κανιβαλισμού, ενώ γίνονται αναφορές στις σκέψεις που διατρέχουν το υποσυνείδητο του πρωταγωνιστή. Μετά από αυτήν τη σειρά, ήρθαν στην επιφάνεια πολλές τέτοιου είδους σειρές και ταινίες, είτε επειδή αυτή έγινε γνωστή και αναζητήθηκαν παρόμοιου περιεχομένου έργα που υπήρχαν ήδη είτε δόθηκε η αφορμή –λόγω της θεαματικότητας– για νέες παραγωγές.
Όταν πρόκειται για τέτοιες ταινίες που περιλαμβάνουν υποθέσεις true crime και, μάλιστα, έχουν τόσο γλαφυρή και λεπτομερή ανάλυση, μας κινεί την περιέργεια το γεγονός ότι τόσα άτομα τις παρακολουθούν. Συνήθως, η συγκεκριμένη δραστηριότητα αποτελεί έναν τρόπο χαλάρωσης, κάτι όμως το οποίο, σύμφωνα με τη λογική, δεν μπορεί να το προσφέρει ένα τέτοιο θέαμα.
Μία «εξήγηση» είναι αρκετά προφανής. Αυτές οι ταινίες και τα ντοκιμαντέρ, δίνουν πληροφορίες για άτομα που διέπραξαν μεγάλα εγκλήματα, τα οποία έχουν επηρεάσει την κοινωνία και δεν θα ξεχαστούν ποτέ. Δίνεται, λοιπόν, η πρόσβαση σε έναν κόσμο μυστήριο, και εύκολα κάποιος αναγνωρίζει τις δυσλειτουργικές σκέψεις αυτών των ατόμων. Άλλωστε, είναι αρκετά απίθανο κάποιος να μην αναρωτηθεί το «γιατί» που κρύβεται πίσω από κάθε φόνο ή βιασμό. Ίσως κατά κάποιο τρόπο, αποτελούν ταινίες/σειρές που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε σαν ένα «άλυτο μυστήριο». Κάθε στοιχείο που προστίθεται, μας βοηθάει να καταλάβουμε κάτι καινούριο για το άτομο και τις πράξεις του, σαν να βάζουμε κομμάτια ενός παζλ στη σωστή σειρά.
Επιπρόσθετα, ελκυστικό είναι το shock value για κάθε τέτοιου είδους παραγωγή. Όσο περισσότερο ειδεχθές είναι το έγκλημα που παρουσιάζεται, μεγαλώνει και η επιθυμία του κοινού να το παρακολουθήσει. Συνήθως χρησιμοποιείται για να προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα στο κοινό όπως φόβο, αηδία ή θυμό. Λόγω του φόβου και της αδρεναλίνης που βιώνουμε μεν, σε ένα ασφαλές περιβάλλον δε, μας συναρπάζει η εξιχνίαση του μυστηρίου και «βυθιζόμαστε» σε αυτό που βλέπουμε, προσμένοντας το επόμενο επεισόδιο. Επίσης, συχνά ακούγεται ότι οι γυναίκες ελκύονται περισσότερο από true crime σειρές και ταινίες και μπορούν να τις παρακολουθήσουν με μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Φαίνεται πως αυτό ισχύει, τελικά, και επιβεβαιώνεται από έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2010. Αυτό συμβαίνει, επειδή οι γυναίκες έχουν τη δυνατότητα να ταυτιστούν περισσότερο με τα θύματα και να εστιάσουν στον τρόπο άμυνάς τους, σε περίπτωση που και εκείνες στην πραγματική ζωή εντοπίσουν παρόμοια προειδοποιητικά σημάδια.
Από ψυχολογική άποψη, ισχύει και για τα δύο φύλα ότι οι επιλογές τέτοιων θεαμάτων έχουν μια ανακουφιστική διάσταση, παρόλο που είναι δύσκολο να το συλλάβουμε και να το αναγνωρίσουμε. Συγκεκριμένα, το ασυνείδητο αποτελείται από τις ενορμήσεις, οι οποίες δεν έχουν όρια. Αυτές οι σειρές, ικανοποιούν σε ένα βαθμό τα ανθρώπινα ένστικτα, μέσα από τη θέαση για το τι είναι ικανός ένας άνθρωπος. Από την άλλη πλευρά, αναφέρεται ότι αυτά τα θεάματα δύνανται αντιστρόφως να επηρεάσουν το άτομο, δηλαδή να αποτελέσουν αφορμή για κάποιον να προβεί σε ένα έγκλημα, αλλά κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί.
Τέλος, σημαντικό είναι αυτές οι ταινίες να μην αποτελούν πηγή παραπλάνησης για το κοινό. Για παράδειγμα, συχνά τα άτομα αυτά παρουσιάζονται ως τα άτομα της «διπλανής πόρτας», τα οποία ποτέ δεν είχαν δώσει ενδείξεις για το οτιδήποτε. Αυτό, συνήθως, δεν ισχύει καθώς δεν δύναται ξαφνικά να υπάρξει μία τόσο τρομερή αλλαγή. Είναι αρκετά πιο σπάνιο από ό,τι πιστεύουμε. Και βέβαια, σχεδόν πάντα, επιλέγονται εμφανίσιμοι ηθοποιοί, με στόχο να εστιάσει το κοινό στο ωραίο, ενώ από την άλλη πλευρά υπάρχει και το σκοτεινό στοιχείο. Με άλλα λόγια, αυτές οι ταινίες/σειρές συνδυάζουν τα… δύο συστατικά της επιτυχίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γιατί αρέσουν οι δολοφόνοι της οθόνης; kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Captured by True Crime: Why are Women Drawn to Tales of Rape, Murder, and Serial Killers?journals.sagepub.com, διαθέσιμο εδώ
