Του Μάριου Κριτίδη,
Είναι αναμενόμενο και φυσικά επακόλουθο για έναν μεγιστάνα να ασκεί τη δική του επιρροή στη διεθνή σκηνή μέσω των πράξεών του, καθώς και να εφαρμόζει το δικό του όραμα πάσης μορφής για την εξέλιξη που θέλει να δει στην κοινωνία, την τεχνολογία και τον κόσμο. Ο Elon Musk, ο οποίος εκθρόνισε το 2021 τον Jeff Bezos, ως ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, δεν αποτελεί εξαίρεση. Ήδη οι εταιρείες που τον έκαναν πλούσιο και διάσημο συναγωνίζονται με τις υπόλοιπες κρατικές υπηρεσίες για την εξερεύνηση του διαστήματος (όσον αφορά την SpaceX), ενώ η άνοδος της Tesla εισήγαγε την ηλεκτροκίνηση σε ευρεία κλίμακα και ενέπνευσε κι άλλες εταιρείες να ακολουθήσουν. Τους τελευταίους μήνες, παρατηρείται μία άνοδος της δραστηριότητας του Elon Musk σε τομείς διαφορετικούς από αυτούς που τον έχουμε συνηθίσει, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που τοποθετείται για πολιτικά θέματα πάσης μορφής.
Μακράν η πιο επιδραστική δράση του ήταν η πρωτοβουλία του, στις αρχές της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, να ανοίξει την πρόσβαση των ουκρανικών δυνάμεων στο δορυφορικό σύστημα Starlink της SpaceX. Η κίνηση αυτή από μόνη της αποτέλεσε καίριο πλεονέκτημα του ουκρανικού στρατού στον πληροφοριακό τομέα, έναντι της Ρωσίας, η οποία αρκείται μέχρι και σήμερα σε συμβατικά μέσα. Το υπερσύγχρονο σύστημα του Starlink βοήθησε τον ουκρανικό στρατό στο να εντοπίζει τις τοποθεσίες και τις κινήσεις των ρωσικών στρατευμάτων και βοηθάει στον συντονισμό και στην επικοινωνία των ουκρανικών δυνάμεων, άκρως απαραίτητοι τομείς για τους αμυνόμενους μίας εισβολής. Επίσης, το τεράστιο πλεονέκτημα του Stralink είναι η ευελιξία χρήσης του, καθώς και ότι είναι πρακτικά αδύνατο να σαμποταριστεί με τα σημερινά διαθέσιμα μέσα. Η πρόσβαση στο Starlink, στην ουσία, αποτελεί μία σύνδεση στο internet, χωρίς τη χρήση καλωδίων και τοπικών δικτύων, όπως γίνεται μέχρι σήμερα, αλλά μέσω σύνδεσης δορυφόρου με έναν επίγειο πομπό (μία συσκευή μικρών διαστάσεων, η οποία μπορεί να μεταφερθεί με μεγάλη ευκολία). Ήταν, όμως, η κίνηση αυτή του δισεκατομμυριούχου, καινοτόμου της τεχνολογίας πράξη καλής θέλησης;
Με το πέρασμα του καιρού, ο Elon Musk άρχιζε να χωλαίνει όλο και περισσότερο με τη συνέχιση του ρωσοουκρανικού πολέμου. Πρώτη ένδειξη της αλλαγής της στάσης του για τον ρωσοουκρανικό πόλεμο ήταν η προσπάθειά του να αποσύρει το σύστημα Starlink από την Ουκρανία, αν ο ουκρανικός στρατός δεν αρχίσει να πληρώνει για τη συντήρηση του δικτύου. Το ζήτημα αυτό έφτασε σε σημείο οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Αμερικανικό Κογκρέσο να εγγυώνται για την πληρωμή των λειτουργικών κοστών του Starlink για λογαριασμό της Ουκρανίας. Εν τέλει, μετά από διαπραγματεύσεις και πολιτικές πιέσεις, ο Elon Musk αναίρεσε τη απαίτησή του και συνεχίζει μέχρι σήμερα να παρέχει κανονικά τις υπηρεσίες του Starlink στην Ουκρανία. Επίσης, έχει εκφράσει ως ιδανική λύση για τον πόλεμο, οι περιοχές του Donbas να αποφασίσουν μέσω τοπικού δημοψηφίσματος σε ποια από τις δύο χώρες θα ανήκουν, ενώ η Ουκρανία να παραμείνει ουδέτερη εκτός ΝΑΤΟ, καθώς και να εξακολουθήσει να είναι αδιαπραγμάτευτη η κυριαρχία της Ρωσίας στην Κριμαία. Οι δηλώσεις αυτές ξεσήκωσαν, εκ νέου, θύελλα αντιδράσεων από τη μεριά της Ουκρανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο Elon Musk, όμως, λίγο καιρό αργότερα, εξέφρασε μία ακόμα περισσότερο αμφιλεγόμενη άποψη απέναντι στο ζήτημα της Taiwan. Σε συνέντευξή του στους Financial Times, σε ερώτηση του δημοσιογράφου πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, ο διευθυντής της Tesla, μετά από αρκετό χρόνο σκέψης, όπως μας αναφέρει ο δημοσιογράφος των Financial Times, τοποθετήθηκε λέγοντας ότι η ιδανικότερη λύση για την Taiwan θα ήταν η τήρηση του καθεστώτος του “One China Policy”, που από μόνο του δεν προκαλεί εντύπωση, καθώς αποτελεί τη de facto θέση των περισσότερων κυβερνήσεων της Δύσης. Όμως, στη συνέχεια, προσθέτει πως η Ταϊβάν θα πρέπει να περάσει ουσιαστικά στη διοίκηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ως μία ειδική διοικητική ζώνη, παρόμοια με αυτή του Hong Kong, κάτι πιο κοντά, δηλαδή, στο σύστημα “One Country, Two Systems”.
Γνωρίζοντας, όμως, την κατάληξη του Χονγκ Κονγκ τα τελευταία χρόνια, είναι το λιγότερο αφελές να πιστεύει ο Elon Musk ότι όντως κάτι τέτοιο μπορεί να δουλέψει στην περίπτωση της Taiwan. Πιθανότατα η απάντησή του ήταν απλά μία προσπάθεια να διατηρήσει τις καλές σχέσεις του με την Κίνα. Αν και οι δηλώσεις του σήκωσαν, ως αναμενόμενο, θύελλα αντιδράσεων ακόμα και στον κινεζικό Τύπο, το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας φάνηκε να χαιρετίζει τις δηλώσεις του χαρακτηρίζοντάς τες λογικές, εύστοχες και ως η μόνη λύση για την επίτευξη της ειρήνης. Όπως και πολλοί άλλοι επιχειρηματίες, έτσι και ο Musk, στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από την κινεζική βιομηχανία για την παραγωγή των αυτοκινήτων Tesla, καθώς και για την αγορά της, καθώς η Κίνα αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο πελάτη της Tesla μετά από τις Η.Π.Α. Οι δηλώσεις του πιθανότατα να λειτούργησαν ως αντιστάθμισμα των χλιαρών σχέσεων που είχε ο επιχειρηματίας με την Κίνα, καθώς η ίδια κατέκρινε την χρήση του Starlink στο ουκρανικό μέτωπο και την ίδια φύση της τεχνολογίας αυτής, ενώ ζήτησε εγγυήσεις από την SpaceX οι δορυφόροι του Starlink να μην επιχειρούν ποτέ σε Κινεζικό εναέριο χώρο.
Είναι εμφανές από πολλές πλευρές ότι ο Elon Musk δεν επιθυμεί μόνο να αυξήσει τον πλούτο του, αλλά έχει, επίσης, στόχο να ασκήσει επιρροή μέσω των τεχνολογικών κολοσσών της κατοχής του ως ενεργός παράγοντας για την πολιτική ζωή τόσο των Η.Π.Α. όσο και όποιας άλλης γειτονιάς του κόσμου θεωρεί εντός των δικών του συμφερόντων. Είναι σημαντικό να έχουμε πάντα υπόψιν ότι εκτός από τον πλουτισμό, η δημόσια εικόνα του είναι για εκείνον ίσως ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στη διάθεσή του. Πολλοί μεγιστάνες είχαν και έχουν μία ενεργή δημόσια εικόνα, όμως, η εκκεντρικότητα του Elon Musk και η δημιουργία εντυπώσεων είναι ένα «παιχνίδι» εξίσου σημαντικό για εκείνον, όσο η διαχείριση των επικερδών επιχειρήσεών του.
Κατά την άποψή μου, οι κινήσεις και οι δηλώσεις του για τα θέματα της Ουκρανίας και της Taiwan αποτελούν κυρίως τυχοδιωκτικές κινήσεις, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο ιδεολογικό κίνητρο, όμως, είναι τα πρώτα αποφασιστικά βήματα του Elon Musk να ασκήσει αληθινή επιρροή σε πολιτικά ζητήματα, τα οποία τον αφορούν άμεσα. Η αγορά του Twitter είναι ένα ακόμα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση και είναι μία κίνηση με σημαντικό ιδεολογικό υπόβαθρο από τον ίδιο. Μία ασφαλής εκτίμηση είναι ότι ο ίδιος θα αυξήσει σημαντικά τις προσπάθειες επιρροής στον αμερικανικό πολιτικό βίο, όμως, αυτό θα γίνει με μία κατεύθυνση προς κάποιο δικό του προσωπικό όραμα για τον κόσμο ή για τη χώρα του; Ή ο εαυτός του και η δημόσια εικόνα του είναι το μόνο όραμα που έχει στο μυαλό του;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Influencing the Influencer: China and Elon Musk, The Diplomat, Διαθέσιμο εδώ
- Elon the self-employed diplomat, AXIOS, Διαθέσιμο εδώ
- Elon Musk: Twitter warrior, satellite supremo … diplomat?, AlJazeera, Διαθέσιμο εδώ
