Του Μανώλη Πέρου,
Η σημερινή εποχή της εικόνας και της επίδειξης ωθεί ολοένα και περισσότερο, νεαρά σε ηλικία άτομα, στο κυνήγι της απόκτησης μιας καλύτερης σωματικής κατάστασης. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι εκθετικά αυξανόμενες εγγραφές ανηλίκων σε γυμναστήρια, προκειμένου να προπονηθούν με βάρη, τα οποία αποτελούν το υπ’ αριθμόν ένα μέσο για την αλλαγή του σχήματος του σώματός τους. Στο σημείο αυτό, οι απόψεις διίστανται… Από τη μία εμφανίζονται οι πολέμιοι, που υποστηρίζουν ότι τα γυμναστήρια αποτελούν το άντρο της κενοδοξίας, χαρακτηρίζοντάς τα, μάλιστα, ως χώρο υψηλής επικινδυνότητας για τους νέους. Στην αντίπερα όχθη, οι υποστηρικτές του επικαλούνται τα πολλαπλά ψυχοσωματικά οφέλη της προπόνησης με βάρη, τονίζοντας ταυτόχρονα το γεγονός ότι τα οφέλη της προεκτείνονται σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητας του ασκούμενου.
Ποια είναι, όμως, η αλήθεια; Ενδείκνυται ή αντενδείκνυται η προπόνηση με αντιστάσεις (βάρη) σε εφηβικές ηλικίες; Θα ήταν προτιμότερο να αποφεύγεται έως την ενηλικίωση του εκάστοτε υποψήφιου ασκούμενου, ή μήπως όχι;
Ξεκινώντας, είναι σκόπιμο να γίνει αναφορά στα πολυποίκιλα πλεονεκτήματα που φέρει η εφαρμογή της γυμναστηριακής αυτής μεθόδου στις ζωές των νέων. Κυριότερο όλων είναι ότι τους οδηγεί στους κέλευθους του υγιούς τρόπου διαβίωσης, αφού η ίδια επιτάσσει κι άλλες ωφέλιμες συνήθειες, όπως η σωστή διατροφή και το σταθερό ωράριο σίτισης και ύπνου, προκειμένου η απόδοσή της να ακολουθεί μια ανοδική πορεία. Εκτός αυτού, τα βάρη πλάθουν ένα καλλίγραμμο σώμα, με σχήμα ανεστραμμένου τριγώνου (V), πράγμα που ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή τους. Ως εκ τούτου, εξωθώντας την έκρηξη και τις ορμές τους στα βάρη, οι νέοι θα εισρέουν αέναα στους χώρους της αισθητικής, του αθλητισμού κι ενίοτε του πρωταθλητισμού. Έτσι, θα επιδιώκουν πλέον να αποκτήσουν την κοινωνική τους αναγνώριση μέσω μιας γόνιμης ενασχόλησης, με εργογόνα αποτελέσματα, τη στιγμή που οι περισσότεροι συνομήλικοί τους την επιζητούν παροξυσμικά στην κατάχρηση των εξαρτησιογόνων ουσιών, στον χουλιγκανισμό κ.ά.
Επιπρόσθετα, η ενασχόληση με τα βάρη συνδράμει στη διεύρυνση του κοινωνικού κύκλου των εφήβων, αφού ο χώρος του γυμναστηρίου και δη του αθλητισμού φιλοξενεί άτομα όλων των κοινωνικών στρωμάτων και ηλικιών, τα οποία μάλιστα έχουν παραπλήσιες επιδιώξεις στον στίβο του αθλητισμού. Άξιο αναφοράς, ακόμα, είναι ότι καλλιεργεί σταδιακά την ύψιστη αρετή της πειθαρχίας, η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο, τόσο της απόκτησης ενός καλαίσθητου σώματος, όσο και της επίτευξης κάθε μικρού ή μεγάλου στόχου που θέτει κανείς στη ζωή του. Σχετικά με την αθλητική πειθαρχία, βέβαια, αυτή απαντάται αφενός στην τήρηση ενός σταθερού προγράμματος προπόνησης και αφετέρου στον τρόπο σίτισης. Ο Αμερικανός Lee Haney είχε δηλώσει πως η σωστή διατροφή αποτελεί το 70% της επιτυχίας, αποδίδοντας το υπόλοιπο 30% στην κατάλληλη προπονητική μέθοδο και ένταση. Μια δήλωση που, αν μη τι άλλο, υπογραμμίζει την εξέχουσα σημασία του παράγοντα «διατροφή», πέρα απ’ αυτόν της άσκησης, κι έρχεται σε πλήρη ταύτιση με τα λόγια του μέγα Ιπποκράτη «Κάνε την τροφή σου το φάρμακό σου».
Πέραν των προτερημάτων της, όμως, η γυμναστική με βάρη σε γυμναστήρια κρύβει και ορισμένους κινδύνους, για τους οποίους είναι αναγκαίο να ενημερώνεται από πριν ο εκάστοτε έφηβος–υποψήφιος αθλούμενος. Προσοχή, λοιπόν, θα πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι η μανιώδης τάση των νέων για επίδειξη (κυρίως μετά την εμφάνιση των πρώτων αποτελεσμάτων στο σώμα τους), τους οδηγεί στην αλαζονεία και στη χρήση υψηλών φορτίων, τα οποία δεν είναι σε θέση να χειριστούν, με αποτέλεσμα να αυξάνονται δραματικά οι πιθανότητές του να τραυματιστεί. Παράλληλα, έχει μεγάλη σημασία να γνωρίζουν καλά ότι η κοινωνικοποίησή τους εντός του γυναστηρίου δύναται πολλές φορές να υποκρύπτει μεγάλους κινδύνους!
Πιο συγκεκριμένα, στους χώρους του αθλητισμού, συχνάζουν ορισμένοι επιτήδειοι που αυτοπαρουσιάζονται συνήθως ως πρώην πρωταθλητές, θέλοντας να επωφεληθούν οικονομικά από τους νέους. Για τον λόγο αυτόν, εκμεταλλεύονται τη νεανική δίψα για διάκριση, προτείνοντας και πουλώντας τους διαφόρων ειδών ανδρογόνα αναβολικά στεροειδή (Α.Α.Σ.), αμφιβόλου ποιότητος, τα οποία υπόσχονται άμεσα κι εντυπωσιακά αποτελέσματα. Έτσι, η άγνοια της νιότης «ρίχνει» πολλούς φιλόδοξους νέους στην παγίδα των Α.Α.Σ., αψηφώντας τους κινδύνους που αυτά επιφέρουν στο ορμονικό τους προφίλ στο καρδιαγγειακό τους σύστημα, που δημιουργούν μια φθίνουσα νεφρική και ηπατική λειτουργία και που ενίοτε οδηγούν στη θανατηφόρα κοιλιακή μαρμαρυγή.
Συμπερασματικά, θα διαπιστώσει κανείς ότι η αλήθεια βρίσκεται στη μέση και οι νέοι καλούνται μόνοι τους «να κόψουν το καρπούζι». Πρέπει, δηλαδή, να αξιοποιούν τη μέθοδο της προπόνησης με βάρη, αλλά πάντα υπό τις επιταγές της συνετής χρήσης των φορτίων και προσέχοντας τα προσφιλή άτομα που θα επιδιώξουν να τους πουλήσουν μη εγκεκριμένες φαρμακευτικές ουσίες (Α.Α.Σ.), εντός του γυμναστηριακού χώρου και όχι μόνο… Με τον τρόπο αυτόν, οι νέοι θα αποκομίζουν τα πολλαπλά οφέλη, που προάγει η προπόνηση με αντιστάσεις, ακολουθώντας ένα υποδειγματικό μοντέλο διαβίωσης, το οποίο εναρμονίζεται πλήρως με το αρχαίο ρητό «Νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τουλιάτος Ν. Γιώργος, Επιστημονική προσέγγιση και ιατρική πρόληψη στη μυική ανάπτυξη, Αθήνα, Αστάρτη, 2015.
- William Llewellyn, Anabolics 11th Edition, Molecular Nutrition and Food Research, USA, 2017.
