Της Μαριτίνας Γκίνη,
Σε προηγούμενο άρθρο έγινε αναφορά στους παραδοσιακούς χορούς της πόλης των Μεγάρων Αττικής, καθώς και σε αρκετά κομμάτια της παράδοσής της. Η περιοχή μας, ωστόσο, φημίζεται κατά κύριο λόγο για την παραδοσιακή της φορεσιά και όχι στολή, όπως συνηθίζουν να αποκαλούν τις παραδοσιακές φορεσιές οι περισσότεροι από εμάς.
Η φορεσιά των Μεγάρων, λοιπόν, γνωστή ως «Κατηφένια», είναι από τις πιο εντυπωσιακές της χώρας μας, εξαιτίας τόσο του έντονου συνδυασμού του κόκκινου με το χρυσό όσο και της πληθώρας φλουριών που συμπληρώνουν τη φορεσιά μας. Τα κομμάτια που αποτελούν τα «Κατηφένια» κληρονομούνται από γενιά σε γενιά και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι πολύτιμα από άποψης ιστορίας, αφενός, για την κάθε οικογένεια και αφετέρου, αξίας. Δε θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι είναι ένα ζωντανό κομμάτι στη συνέχεια της κάθε οικογένειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ζιπούνι της φορεσιάς έδωσε το όνομα σε όλη τη φορεσιά, αφού είναι στα χρώματα του κατιφέ, δηλαδή κόκκινο και χρυσό. Αρχικά, αποτελούσε μόνο νυφική ενδυμασία και στην περίπτωση αυτή οι γυναίκες φορούσαν λευκή ποδιά. Η ενδυμασία στο σύνολό της έχει το μισοφόρι, την τραχιλιά, το φουστάνι, το ζιπούνι, την ποδιά, την άλυσο(φλουριά), το σαπίσο, τη μπόλια και τα πασούμια.
Η δομή της φορεσιάς ξεκινάει από το μεσοφόρι και ένα λευκό, μακρύ πουκάμισο που δίνει όγκο, ενώ ακολουθεί η τραχιλιά που συνήθως είναι κεντημένη και δένει στον λαιμό για να καλύψει το κενό που αφήνει το μεσοφόρι. Πάνω από το μεσοφόρι μπαίνει το φουστάνι, το οποίο είναι σε μαύρο χρώμα, με πολλές πιέτες μέχρι τον αστράγαλο που του χαρίζουν μοναδική κίνηση στη διάρκεια του χορού. Ένα από τα μοναδικά κομμάτια αυτής της φορεσιάς είναι το ζιπούνι, το οποίο συναντάται κυρίως σε μπορντό χρώμα, αλλά υπάρχει και σε ροζ, βερικοκί, μωβ και έχει μοναδικά κεντήματα από χρυσή κλωστή και πούλιες. Όσο πιο πολλά τα κεντήματα τόσο καλύτερο το ζιπούνι, το οποίο συμβόλιζε την οικονομική κατάσταση της νύφης.
Μπροστά από το φουστάνι δένεται μια κόκκινη ποδιά, είτε σομόν, ροζ, βερικοκί, επίσης κεντημένη με χρυσή κλωστή και πούλιες. Και εδώ ισχύει για το κέντημα ό,τι ακριβώς ισχύει και για το ζιπούνι. Στη «Κατηφένια», πάνω από το ζιπούνι και μπροστά τοποθετείται η άλυσος, μια χρυσή αλυσίδα που ενώνονται πάνω της χρυσά νομίσματα, ο αριθμός των οποίων αυξανόταν ανάλογα με την οικονομική ευχέρεια της οικογένειας της νύφης. Στο κεφάλι φοριέται το σαπίσο, ένα λευκό μαντήλι το οποίο κρατάει δεμένα πίσω τα μαλλιά των γυναικών, πιθανόν από εκεί να του έδωσαν και την ονομασία του οι Μεγαρείς.
Η ενδυμασία ολοκληρώνεται με τη μπόλια, ένα μακρύ μαντήλι, αρχικά φτιαγμένο από τσεβρέ και έπειτα από μεταξωτό ύφασμα, το οποίο αποτελεί το επιστέγασμα της ενδυμασίας μας. Στο τελείωμα της μπόλιας φαίνονται δυο μακριές πλεξούδες αλλά και τα πισκούλια, τα οποία είναι επίσης φτιαγμένα από κόκκινη και χρυσή κλωστή. Οι κόκκινες, στολισμένες με χρυσή κλωστή και πούλιες, παντόφλες τελειοποιούν το αποτέλεσμα της τοπικής ενδυμασίας μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κατηφένια, el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Κατηφένια, istoriatonmegaron.blogspot.com, διαθέσιμο εδώ.
