Της Νεφέλης Κατσιγιαννάκη,
Πριν ακριβώς 30 χρόνια, τον Οκτώβρη του 1992, ο εμβληματικός σκηνοθέτης, Quentin Tarantino, έκανε το ντεμπούτο του στον κινηματογράφο με την κλασική, πλέον, ταινία Reservoir Dogs. Ο Tarantino είναι ένας αυτοδημιούργητος και αυτοδίδακτος σκηνοθέτης, καθώς η αγάπη του για την 7η τέχνη και η μετέπειτα επιλογή του να ασχοληθεί επαγγελματικά με αυτή, ξεκίνησε λόγω της εργασίας του σε video club της εποχής. Μέσα σε αυτά τα χρόνια, έχει καταφέρει να χτίσει το όνομα του πιο αγαπητού στο κοινό, αλλά, ταυτόχρονα, και μισητού στους κριτικούς της Ακαδημίας, σκηνοθέτη του εναλλακτικού αμερικανικού κινηματογράφου.
Ο σκηνοθέτης φημίζεται για την έλλειψη πρωτότυπης δημιουργίας ταινιών, υπό την έννοια ότι δεν κρύβει ποτέ τις επιρροές που συνέλαβαν σε καθεμία από τις εννέα ταινίες του (εφόσον το Kill Bill θεωρηθεί μία ταινία), υιοθετώντας με αυτόν τον τρόπο το ρητό πως «στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση». Οι αναφορές του είναι ποικίλες, με συνέπεια ολόκληρο το έργο του Tarantino να αποτελεί κατά κάποιον τρόπο συμπύκνωση όλων των κινηματογραφικών ρευμάτων που άφησαν το αποτύπωμά τους. Ταυτόχρονα, όμως, η επιτυχία του Αμερικανού σκηνοθέτη έγκειται στο ταλέντο του να αποδίδει ένα ιδιαίτερο προσωπικό στυλ στις ταινίες του. Επομένως, ακόμα και αν κυκλοφορούσε κάποια ταινία χωρίς επώνυμη υπογραφή, οι θαυμαστές του θα κατάφερναν και πάλι να αναγνωρίσουν τη μοναδική σκηνοθεσία του.
Το Reservoir Dogs, ως η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του, 29χρονου τότε, Tarantino αποτελεί ταυτόχρονα μια ωδή στο είδος gangster όπως το αγαπήσαμε από τον Martin Scorsese και την πρώιμη προσπάθεια εδραίωσης του ταραντινικού κινηματογραφικού είδους. Από τη μία πλευρά, λοιπόν, η πλοκή, η δράση, οι χαρακτήρες, η ληστεία ως κινηματογραφικό είδος (“heist movies”) αποτελούν χαρακτηριστικά καθόλα γνώριμα στον εξοικειωμένο σινεφίλ, τα οποία δεν καθιστούν από μόνα τους την ταινία πρωτότυπη, μοναδική, ιδιαίτερη. Από την άλλη, όμως, ήδη από το Reservoir Dogs ξεκίνησαν να εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια του ταραντινικού κινηματογράφου: αναφορές στην ποπ κουλτούρα μόλις στη σκηνή έναρξης, φετιχοποίηση της βίας, επιρροή από το είδος ταινιών “splatter”. Αν και, λοιπόν, σε αντίθεση με ταινίες όπως το Pulp Fiction (1994) ή το Kill Bill (2003), η ταραντινική πινελιά είναι πιο έμμεση και δευτερεύουσα, παρόλα αυτά καταφέρνει να κατατάξει το Reservoir Dogs στο είδος των ταινιών που άντεξαν στον χρόνο και χάρισαν μια μεγάλη σκηνοθετική καριέρα στον δημιουργό τους.
Η ταινία κυκλοφόρησε σε μια εποχή, στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, που τα blockbusters, τα studios των Hollywood και γενικά οι ταινίες με υψηλό budget αποτελούσαν σχεδόν τη μόνη επιλογή στους κινηματογράφους της εποχής, ενώ παράλληλα η έλλειψη οριζόντιας, άμεσης και από τα κάτω πληροφόρησης μέσω των blogs και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως σήμερα, δημιουργούσαν δυσχερείς συνθήκες για διεθνή αναγνωρισιμότητα ταινιών του εναλλακτικού κινηματογράφου. Ο μόνος τρόπος για να διακριθεί μία τέτοιου είδους ταινία από κάποιο μικρό κινηματογραφικό studio ήταν μόνο μέσα από τα Κινηματογραφικά Φεστιβάλ της εποχή, τα οποία, φυσικά, ενδιέφεραν κυρίως τους κριτικούς και τους λάτρεις της 7ης τέχνης. Κατά τα άλλα, τέτοιες ταινίες κατά κανόνα θα έμεναν στην αφάνεια.
Συνεπώς, ο Tarantino –κυρίως μετά την επιτυχία που γνώρισε το Pulp Fiction (1994), η οποία βέβαια δε θα ήταν δυνατή χωρίς τις βάσεις που έθεσε το Reservoir Dogs– κατάφερε το «ακατόρθωτο»: να καταστήσει τον εναλλακτικό αμερικανικό κινηματογράφο mainstream, καταφέρνοντας ταυτόχρονα να μην ενσωματωθεί –έστω πλήρως– στις νόρμες που έθετε το Hollywood. Ενώ, λοιπόν, εν έτει 2022, έχουμε συνηθίσει να μη σαρώνουν στα Βραβεία Oscar μόνο οι χολιγουντιανές ταινίες με τη γνωστή επιτυχημένη συνταγή, το κατόρθωμα αυτό δε θα ήταν σίγουρα δυνατό χωρίς τους κανόνες που τόλμησε να σπάσει ο αγαπημένος Αμερικανός σκηνοθέτης. Μπορεί, βέβαια, ο ίδιος ο σκηνοθέτης να αποτελεί το «μαύρο πρόβατο» της αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, παρόλα αυτά κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει ότι συνέβαλε σε μια προσπάθεια αποκαθήλωσης της πρωτοκαθεδρίας των ταινιών του Hollywood.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Reservoir Dogs: Ένα ζωντανό δείγμα της κινηματογραφικής ιστορίας, Athens Voice, Φωτεινή Αλευρά, 13.05.2021, athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ.
-
Reservoir Dogs, Αθηνά Σωτηροπούλου, 10.12, cinemamagazine.gr, διαθέσιμο εδώ.
