Του Χρήστου Παπαγεωργίου,
Στις 11 Σεπτεμβρίου, το μπλοκ των κομμάτων της Δεξιάς έρχεται πρώτο σε ψήφους παραμερίζοντας, έτσι, το μπλοκ των κομμάτων της κεντροαριστεράς, του οποίου ηγείτο η Magdalena Andersson, και κατά συνέπεια, η πρώτη γυναίκα Πρωθυπουργός της Σουηδίας παραιτείται των καθηκόντων της, θέτοντας, έτσι, τέλος στην οκταετή ηγεμονική θέση των Σοσιαλδημοκρατών στην ηγεσία της Σκανδιναβικής χώρας. Ο Ulf Kristersson, όντας το μεγάλο «φαβορί» για την πρωθυπουργία, δήλωσε ότι θα ξεκινήσει το έργο του σχηματισμού μιας νέας κυβέρνησης «για όλη τη Σουηδία και όλους τους πολίτες».
Η τωρινή κατάσταση στη Σουηδία θυμίζει έντονα την πολιτική αναταραχή του 2021, όταν ο επίσης Σοσιαλδημοκράτης Πρωθυπουργός Stefan Löfven παραιτήθηκε, όχι μόνο από το τιμόνι της χώρας, έπειτα από τρία χρόνια ηγεσίας μιας αδύναμης κυβέρνησης μειοψηφίας μαζί με τους Πρασίνους, αλλά και από τη θέση του αρχηγού του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Και τότε είχε δοθεί εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον αρχηγό των Μετριοπαθών Kristersson, χωρίς όμως να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα.
Βέβαια, ο Kristersson, με τη στήριξη του κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών (Swedish Democrats), που έλαβε ποσοστό άνω του 20% στις εθνικές εκλογές, εξελέγη Πρωθυπουργός προ ολίγων ημερών εξασφαλίζοντας την εμπιστοσύνη του εθνικού κοινοβουλίου. Στη νέα κυβέρνηση θα μετέχουν οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Φιλελεύθεροι, που θα συνεργαστούν στενά με τους Σουηδούς Δημοκράτες με ηγέτη τον Jimmie Åkesson, παρόλο που το συγκεκριμένο κόμμα δεν θα συμμετέχει στην κυβέρνηση Kristersson.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν πολλά ερωτήματα που ανακύπτουν, με το κυριότερο από αυτά να αφορά το μέλλον του «προοδευτισμού». Είναι δυνατόν η Σουηδία, μια χώρα υπερήφανη, σε σημείο αλαζονείας, για τη δυναμική σοσιαλδημοκρατική της πλεύση, να υφίσταται μια εκ θεμελίων αλλαγή στη διακυβέρνησή της; Οι πρόσφατες δημοκρατικές εκλογές και το «σοκαριστικό» για πολλούς αποτέλεσμα δείχνουν αυτό ακριβώς. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να θυμηθούμε πως πριν από λίγους μήνες, η τότε Πρωθυπουργός Andersson, με αφορμή την όξυνση των περιστατικών βίας, δήλωσε πως «Ο διχασμός και οι διακρίσεις αφέθηκαν να πάνε τόσο μακριά ώστε να έχουμε τελικά παράλληλες κοινωνίες στη Σουηδία. Ζούμε στην ίδια χώρα, αλλά σε εντελώς διαφορετικές πραγματικότητες». Αυτό ήταν μια έμμεση και ταυτόχρονα άμεση αναφορά στη δυσβάστακτη, κατά τα φαινόμεν,α ένταξη των μεταναστών στη Σουηδία. Η δήλωση αυτή συζητήθηκε τόσο στο εσωτερικό της χώρας, όσο και στο εξωτερικό, με τα σχόλια να ποικίλλουν.
Mε τη σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική των Σουηδών Δημοκρατών, σε συνδυασμό με την οικονομική, ενεργειακή, μεταναστευτική και πολεμική κρίση στην Ευρώπη και με το φόβο που προκαλείται από τη συνολική κατάσταση, η άνοδος ενός κόμματος που πρόσκειται στην άκρα δεξιά, δυστυχώς, αποτελεί κάτι περισσότερο από ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Αξίζει να γίνει μια μικρής εκτάσεως αναφορά σε ένα ιστορικό γεγονός που συνέβαλλε στο μεγαλύτερο διαχρονικά αιματοκύλισμα της Ευρώπης, όμως για αυτό θα χρειαστεί να «ταξιδέψουμε» όχι μόνο νοτιότερα, αλλά και αρκετές δεκαετίες νωρίτερα, στην Ιταλία μετά το πέρας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με την ιταλική οικονομία να βρίσκεται σε μια ολοκληρωτικά τραγική κατάσταση, με τις ολοένα και αυξανόμενες κοινωνικές αναταραχές να αποτελούν καθημερινότητα, σε συνδυασμό με τα ελάχιστα που κέρδισε η χερσόνησος από τον πόλεμο, η ανεργία και ο πληθωρισμός αλλά και η απειλή του κομμουνιστικού κινδύνου έδωσαν τη χαρακτηριστική ευκαιρία στον αρχηγό των Φασιστών, Benito Mussolini, αλλά και στους ίδιους τους Φασίστες, να προβληθούν ως σανίδα σωτηρίας για τον εξαθλιωμένο λαό της Ιταλίας.
Είναι εύκολο, λοιπόν, να συνδυάσει κανείς την άνοδο των Σουηδών Δημοκρατών με την οικονομική κρίση του 2008. Στην περίοδο 2008–2009, σύμφωνα με το International Labour Organization, η Σουηδική οικονομία συρρικνώθηκε με γρήγορους ρυθμούς, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 5% και η ανεργία αυξήθηκε από το 6.2% στο 8.3%. Στις εκλογές του 2010, το κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών εισήλθε για πρώτη φορά στο Σουηδικό Κοινοβούλιο με ποσοστό τη τάξεως του 5.7%. Και δεν είναι καθόλου εκτός θέματος το ότι σε περιόδους κρίσης, αναταραχής και αβεβαιότητας πάντοτε έρχεται στην επιφάνεια μια τάση στη δήθεν «σωτηρία της ακροδεξιάς».
Αναφερόμενος στην αντιμεταναστευτική πολιτική του κόμματος, θα εμμείνω και στην σχεδόν εμμονική αντίθεσή τους στην πολυπολιτισμικότητα. Η Σουηδία είναι μια χώρα η οποία έχει πραγματοποιήσει τεράστια βήματα όσον αφορά την προστασία των μειονοτήτων. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται από το γεγονός πως η Σουηδία αποτελεί μια εκ των χωρών που έχουν υπογράψει την ευρωπαϊκή Σύμβαση–Πλαίσιο για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων, και έχει αναγνωρίσει επισήμως πέντε μειονότητες, αλλά και τις γλώσσες τους: τους Ρομά, τους Εβραίους, τους Sami, Swedish Finns και τους Tornedalers. Ευελπιστούμε, φυσικά, η άμεση επιρροή που θα ασκεί το ακροδεξιό κόμμα των SD να μην συνεπάγεται κάποια αλλαγή στην αντιμετώπιση των εθνικών μειονοτήτων και των προσφύγων.
Με τη Σουηδική οικονομία να βρίσκεται ξανά σε ύφεση και με τον πληθωρισμό για άλλη μια φορά να καλπάζει, με τη Τουρκία να εξακολουθεί να μπλοκάρει την ένταξη της Σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ και με καμία λύση να διαφαίνεται στον ορίζοντα, όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, η νέα κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί κρίσεις μείζονος σημασίας, σε μια εποχή όπου προτεραιότητα αποτελεί η συνεργασία, η κατανόηση και η αλληλοβοήθεια σε εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα και όχι ο λαϊκισμός και η πόλωση.
Με ποιόν τρόπο θα επηρεάζουν την κυβέρνηση Kristerson οι Σουηδοί Δημοκράτες, οι οποίοι έχουν ευρωπαϊκά προσχωρήσει στο ευρωσκεπτικιστικό κόμμα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών; Θα επηρεάσουν την κυβέρνηση σε τέτοιο βαθμό που θα αρχίσει να αναθεωρείται μέχρι και η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε άλλους οργανισμούς που, κατά τη γνώμη τους, χρειάζονται «μεταρρύθμιση» ή «εκδημοκρατισμό»; Θα καταφέρει ο Ulf Kristerson να σχηματίσει μια κυβέρνηση για όλους τους πολίτες ή θα εξαιρέσει στην πορεία με όμορφο τρόπο τους μη–Σουηδούς; Θα ανταπεξέλθει το μπλοκ της δεξιάς στις επαναλαμβανόμενες και διαδοχικές κρίσεις ή θα βυθίσει εντέλει το καράβι της χώρας;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Moderate leader Kristersson asked to form new Swedish government, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Labour Market Measures in Sweden 2008–13: The Crisis and Beyond, Ilo, διαθέσιμο εδώ
- Sweden has 5 official national minorities. The law protects their languages and cultures, Sweden.se, διαθέσιμο εδώ
- ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 1789 • 1945 ΑΠΟ ΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ, η´ ανατύπωση, Ι. Σ. ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, Εκδόσεις ΒΑΝΙΑΣ, Θεσσαλονίκη 2001
