Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
«Το τραγούδι είναι μια μαγική στιγμή και εγώ ένας πανηγυριώτης μάγος εκπρόσωπός σας, που θα φωτίσω τις κρυφές και αθέατες γωνιές σας, θα σας εκπλήξω, θα σας γεμίζω ερωτήματα και μελωδίες που ίσως γεννούν δικές σας και θα μεταφερθούν στο σπίτι σας, έτσι που να κοπεί ο ύπνος σας και να χαθεί για πάντα –αν είναι δυνατόν– ο εφησυχασμός σας».
Και με αυτόν τον μαγικό και θελκτικό ορισμό του τι είναι ένα τραγούδι, θα ξεκινήσω την παρουσίαση ενός βιβλίου, που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2022 σε επανέκδοση από τις Εκδόσεις Οξύ, με τον τίτλο, Μάνος Χατζιδάκις – Ο Μεγάλος Ερωτικός, να προμηνύει αρκετά για το περιεχόμενό του. Καθίσταται, λοιπόν, σαφές πως το βιβλίο επικεντρώνεται στον δίσκο του σπουδαίου αυτού Έλληνα μουσικοσυνθέτη και τραγουδοποιού Μάνου Χατζιδάκι, Ο Μεγάλος Ερωτικός, ανατρέχοντας στην εποχή και τις συνθήκες που δημιουργήθηκε, καθώς «αγγίζει» όλες τις παραμέτρους της δημιουργίας αυτού του δίσκου.
Ξεκινά το βιβλίο με την περίοδο κατά την οποία ο Μάνος Χατζιδάκις διέμενε και δραστηριοποιούνταν επαγγελματικά στην Αμερική, όταν και επώασε στο μυαλό του καλλιτέχνη η ιδέα για τη σύνθεση ενός ερωτικού μελωδικού «δοκιμίου», μιας ερωτικής φόρμας, πλήρως μελοποιημένης. Αυτή η μουσική σύνθεση, όμως, δεν θα αντιστοιχούσε στα ερωτικά τραγούδια, όπως συνηθίζανε και συνηθίζουμε να ακούμε, αλλά θα αποτελούσε , όπως δήλωσε και ο ίδιος, «ένα έργο περί Έρωτος», μια μουσική «πραγματεία» που θα εξυμνούσε τον Έρωτα και θα έμενε ανεξίτηλο στον χρόνο, αγγίζοντας τις ψυχές τόσο νέων όσο και μεγαλύτερων. Για αυτό, άλλωστε, και ο δίσκος αυτός εμπεριέχει ποιήματα, που πραγματεύονται τον έρωτα από όλη την περίοδο της ελληνικής λογοτεχνίας και ποίησης και, συγκεκριμένα, από τη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας, Σαπφώ, μέχρι τον Ελύτη και τον Σαραντάρη. Σε έναν, λοιπόν, δίσκο ο Χατζιδάκις συγκέντρωσε όλη την ερωτική πραγματεία της ελληνικής παράδοσης, που εξέφρασε το ελληνικό πνεύμα στην πιο εκλεκτή της μορφή, μελοποιώντας την και μετατρέποντάς την σε ένα αξιοθαύμαστο έργο.
Στη συνέχεια, περνά και προς τους υπόλοιπους συντελεστές του έργου Ο Μεγάλος Ερωτικός, που συνέβαλαν στην πραγμάτωση και στη μετουσίωση της ιδέας του Χατζιδάκι στην τελική μουσική του φόρμα. Αυτοί οι συντελεστές δεν είναι άλλοι από τη Φλέρυ Νταντωνάκη και τον Δημήτρη Ψαριανό, που εκφώνησαν τους στίχους και τα λόγια των προαναφερθέντων ποιημάτων, αφήνοντας το στίγμα τους στον δίσκο αυτό, καθώς, επίσης, και ο Στέλιος Γιαννακόπουλος, που ανέλαβε την ηχογράφηση του δίσκου.
Σε όλο το βιβλίο παρατίθενται χωρία από συνεντεύξεις τόσο του ίδιου του Χατζιδάκι όσο και των ατόμων που έβαλαν το λιθαράκι τους στο μουσικό αυτό εγχείρημα, συμβάλλοντας στο να αποκωδικοποιήσουμε και να εισχωρήσουμε περαιτέρω στις πιο ενδόμυχες οπτικές αυτών των μουσικών προσωπικοτήτων, να ανακαλύψουμε όλη την πορεία από τη γέννηση της ιδέας του δίσκου μέχρι και την κυκλοφορία του, αλλά και την κριτική ανταπόκριση που δέχτηκε. Παρακολουθούμε, επομένως, ένα ανάγνωσμα τόσο «ζωντανό» και «παρόν», σαν να βρίσκονται τα άτομα αυτά μπροστά μας και να μας αφηγούνται τις στιγμές δημιουργίας του Μεγάλου Ερωτικού ή σαν να παρακολουθούμε τις συνεντεύξεις που είχαν δώσει.
Και ας κλείσω την παρούσα βιβλιοκριτική με τα λόγια του ίδιου του Χατζιδάκι, όπως ακριβώς ξεκίνησα το άρθρο, παραθέτοντας έναν μοναδικό ορισμό πως «Ο Μεγάλος Ερωτικός είναι ένας λαϊκός θεός που ζει στη φαντασία μας από τη στιγμή που γεννιόμαστε ίσαμε να πεθάνουμε, όμορφος, εφηβικός και αδιάκοπα ζωντανός».
