Της Δήμητρας-Χριστίνας Καραουλάνη,
Από το Μέρος Β’, το οποίο αφορούσε το διεγχειρητικό στάδιο της περιεγχειρητικής νοσηλευτικής φροντίδας, προχωρούμε στο Γ’, δηλαδή στο μετεγχειρητικό. Η μετεγχειρητική φάση εκτείνεται από τη στιγμή που ο ασθενής μεταφέρεται στην αίθουσα ανάνηψης ή στη Μονάδα Μετα- αναισθητικής Φροντίδας (ΜΜΑΦ) έως τη στιγμή που θα μεταφερθεί πίσω στη χειρουργική μονάδα, αλλά και όταν εξέλθει από το νοσοκομείο μέχρι τη φροντίδα στο σπίτι. Η φροντίδα και παρακολούθηση του ασθενούς γίνεται από νοσηλευτή. Αυτή η φάση περιλαμβάνει τη διαδικασία αποκατάστασης του ασθενούς από την επίδραση της αναισθησίας και της χειρουργικής επέμβασης. Ο ασθενής θα πρέπει να έχει επαρκή αερισμό, σταθερή αιμοδυναμική, έλεγχο του πόνου κ.λπ., μετά την επέμβαση.
Κατά τη μετεγχειρητική περίοδο, η διατήρηση επαρκών λειτουργιών των συστημάτων του σώματος, η αποκατάσταση της φυσιολογικής ισορροπίας του ασθενούς, η διαχείριση του πόνου και η πρόληψη των επιπλοκών θα πρέπει να είναι το επίκεντρο της νοσηλευτικής φροντίδας, όπως και η προώθηση επαρκούς σχεδιασμού απαλλαγής και διδασκαλίας της υγείας. Για να γίνουν αυτά, είναι ζωτικής σημασίας ο νοσηλευτής να εκτελεί προσεκτική αξιολόγηση και άμεση παρέμβαση για να βοηθήσει τον ασθενή να λειτουργήσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, με ασφάλεια και άνεση.
Στην αίθουσα ανάνηψης ή αλλιώς, στη μονάδα μετα-αναισθητικής φροντίδας, βρίσκεται ο απαραίτητος εξοπλισμός για τη μετεγχειρητική παρακολούθηση. Ο ασθενής θα παραμείνει εκεί 45 λεπτά έως 2 ώρες. Μπορεί να μείνει περισσότερο, ανάλογα με την επέμβαση και το πόσο γρήγορα θα ξυπνήσει από την αναισθησία. Οι νοσηλευτές μαζί με τον αναισθησιολόγο παρακολουθούν όλα τα ζωτικά σημεία και τον βοηθούν στις τυχόν μετεγχειρητικές επιπλοκές. Οι νοσηλευτές ανάνηψης έχουν ενημερωθεί από τη χειρουργική ομάδα για την κατάσταση του ασθενούς και τις προτεραιότητες φροντίδας του. Ο χειρουργός θα μιλήσει με την οικογένειά του, όταν τελειώσει η επέμβαση. Αποφασίζεται, αν ο ασθενής είτε μπορεί την ίδια μέρα να αποχωρήσει από το νοσοκομείο είτε να γυρίσει πίσω στη χειρουργική κλινική ή τη μονάδα εντατικής θεραπείας.
Όταν ο ασθενής επιστρέφει στο χειρουργικό τμήμα, οι νοσηλευτές φροντίζουν για τη μεταφορά του από το φορείο στο κρεβάτι με ήπιες κινήσεις και την τοποθέτησή του στην κατάλληλη θέση για την κάθε περίπτωση. Επιπλέον, ελέγχουν την κατάστασή του με τη λήψη ζωτικών σημείων και την αξιολόγηση του πόνου, των λειτουργιών του σώματος, της συνείδησης κλπ. Ακόμα, οι ίδιοι εκτελούν τις ιατρικές οδηγίες, σχεδιάζουν τη νοσηλευτική φροντίδα του και παρακολουθούν και ενημερώνουν συνεχώς τον ίδιο και την οικογένεια του.
Μερικές φορές ένας ασθενής μεταφέρεται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) για περαιτέρω, στενή παρακολούθηση. Η εντατική φροντίδα απαιτείται συχνότερα για ασθενείς σε μηχανικό αερισμό, για ασθενείς που αναρρώνουν από καρδιακή προσβολή ή σοβαρή χειρουργική επέμβαση, για ασθενείς σε κατάσταση σοκ και για ασθενείς με οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Στην εντατική, το κλινικό προσωπικό παρακολουθεί στενά τον ασθενή λεπτό προς λεπτό.
Παραδείγματα μετεγχειρητικών επιπλοκών:
- Αλλεργικές αντιδράσεις
- Υποθερμία
- Υπερθερμία
- Υπέρταση
- Υπόταση
- Υποογκαιμικό σοκ
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Παραλυτικός ειλεός
- Δυσρυθμίες
- Πνευμονική εμβολή
- Αιμορραγία
- Ατελεκτασία
- Πνευμονία.
Παραδείγματα νοσηλευτικών διαγνώσεων:
- Αναστολή του περισταλτικού αντανακλαστικού του γαστρεντερικού σωλήνα που σχετίζεται με φόβο, άγχος, φάρμακα της νάρκωσης
- Δυσφορία-έμετος που σχετίζεται με επεμβάσεις στην κοιλία και η χρήση οπιοειδών αναλγητικών τα οποία μειώνουν το περισταλτικό αντανακλαστικό του εντέρου μετεγχειρητικά
- Λόξιγκας που σχετίζεται με τον ερεθισμό του φρενικού νεύρου, εξαιτίας της διάτασης του στομάχου και της κοιλίας, της παρουσίας ρινογαστρικού σωλήνα ή κοιλιακού σωλήνα παροχέτευσης
- Αναποτελεσματικός αναπνευστικός τύπος σχετιζόμενος με διστακτικότητα του ασθενούς να αναπνέει βαθιά λόγω έντονου κοιλιακού άλγους
- Αίσθημα δυσφορίας σχετιζόμενο με συγκέντρωση αερίων ή υγρών στον πεπτικό σωλήνα, λόγω μειωμένης γαστρεντερικής κινητικότητας από τη λήψη αναισθητικών φαρμάκων
- Ανισοζύγιο υγρών σχετιζόμενο με μείωση πρόσληψης υγρών από το στόμα και έντονη απώλεια υγρών λόγω εμέτων
- Αναποτελεσματικός καθαρισμός των αεροφόρων οδών που σχετίζεται με στάση των εκκρίσεων, η οποία οφείλεται σε ανεπαρκή προσπάθεια για βήχα, προερχόμενη από τη νάρκωση και από τον πόνο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Recovering From Surgery/Intensive Care, hopkinsmedicine.org. Διαθέσιμο εδώ
- Postoperative Phase, nurselabs.com. Διαθέσιμο εδώ
- Post-operative Phase, Anesthesiology Communications. Διαθέσιμο εδώ
- Right after surgery, allinahealth.org. Διαθέσιμο εδώ
- Βασιλόπουλος Γ., Μετεγχειρητικές δυσχέρειες- προβλήματα- νοσηλευτικές διαγνώσεις, Χειρουργική Νοσηλευτική Ι, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Τμήμα Νοσηλευτικής
- Δ. Ε. Παπαγεωργίου, Μ. Κελέση – Σταυροπούλου, Γ. Φασόη – Μπαρκά, Βασική Νοσηλευτική – Θεωρία, Εκπαίδευση, Εφαρμογή, Ιατρικές Εκδόσεις Κωνσταντάρας, Αθήνα, 2021
