Του Μιχάλη Πανταζόπουλου,
Διανύοντας τον όγδοο μήνα από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, φαίνεται να βρίσκεται πιο στριμωγμένος από ποτέ στη γωνία του ρινγκ. Βεβιασμένες ενέργειες, όπως η διεξαγωγή εικονικών δημοψηφισμάτων σε κατεχόμενες περιοχές για προσχώρηση στη Ρωσική Ομοσπονδία κατά τα πρότυπα της Κριμαίας, η κήρυξη μερικής επιστράτευσης προς ενίσχυση των ρωσικών δυνάμεων καθώς και η επαναφορά της ρητορικής περί πυρηνικού τυχοδιωκτισμού, αποτελούν απότοκα της δυσχερούς θέσης στην οποία ο ίδιος έχει περιέλθει.
Η εσωτερική, λοιπόν, διάσταση του πολέμου φαίνεται να συνιστά τον κύριο οδηγό λήψης αποφάσεων για τον Πούτιν, ο οποίος, με όχημα την απόγνωση και το φόβο ενδεχόμενης πτώσης του, απειλεί να τραβήξει την πυρηνική περόνη. Βέβαια, οι πρόσφατες απειλές περί χρήσης πυρηνικών από την πλευρά της Μόσχας δεν ήρθαν ως κεραυνός εν αιθρία. Ήδη από την έναρξη των εχθροπραξιών, ο Ρώσος Πρόεδρος έθεσε σε ετοιμότητα το πυρηνικό οπλοστάσιο της χώρας του, σε μία προσπάθεια επίδειξης ισχύος, θέλοντας συγχρόνως να εκβιάσει τη Δύση για μία μη χρονοβόρα και με ευνοϊκούς για τη Μόσχα, όρους διευθέτηση του Ουκρανικού.
Η πρόσφατη έκρηξη στη γέφυρα στο στενό του Kerch, που συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με την Αζοφική Θάλασσα, και κατ’ επέκταση την Κριμαία με τη Ρωσία, πλήγωσε, αναμφίβολα, το γόητρο της Μόσχας, ενώ αποτέλεσε αφορμή για μία σειρά από ευρείας κλίμακας πυραυλικές και βομβαρδιστικές επιθέσεις από την πλευρά της Ρωσίας, κατά του άμαχου πληθυσμού σε πολλές ουκρανικές πόλεις και αστικές υποδομές.
Το τρομοκρατικό, κατά τον Ρώσο Πρόεδρο, χτύπημα στη γέφυρα του Kerch, φαίνεται να τον απελευθέρωσε τόσο ηθικά όσο και τεχνικά, με κατακόρυφης κλιμάκωσης επιθέσεις, φτάνοντας δε στο σημείο να ζητήσει τη συνδρομή άλλων κρατών την στιγμή που η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» έχει βαλτώσει. Η άμεση ανταπόκριση της Λευκορωσίας του Λουκασένκο στο κάλεσμα Πούτιν αναμένεται να αναβαθμίσει το επιχειρησιακό επίπεδο, ενισχύοντας τη ρωσική πλευρά να πλήξει ευκολότερα τους στρατηγικούς της στόχους.
Οι κινήσεις αυτές της Μόσχας, την ώρα που διαφαίνεται η κατάρρευση του ρωσικού μετώπου στη Χερσώνα, αποσκοπούν στη δημιουργία τετελεσμένων, ώστε οι ουκρανικές αντεπιθέσεις να θεωρούνται πλήγματα κατά «ρωσικού εδάφους», επιδιώκοντας συγχρόνως τη γέννηση του φόβου τόσο στο Κίεβο όσο και στη Δύση μέσω της απειλής χρήσης πυρηνικών όπλων. Οι αυστηρές κριτικές των εθνικιστικών κύκλων στο εσωτερικό της Ρωσίας για τις άκαρπες ενέργειες των ρωσικών δυνάμεων καθώς και οι δημόσιες διαμαρτυρίες που ακολούθησαν την ανακοίνωση της μερικής επιστράτευσης έρχονται να επιβεβαιώσουν την κρίση που επικρατεί στο εσωτερικό της Ρωσίας.
Η σταδιακή μείωση της ρωσικής επιρροής μπορεί να επιβεβαιωθεί και εκτός των ρωσικών συνόρων. Μολονότι η ρωσική διπλωματία επιδίδεται σε έναν διαρκή αγώνα προσεταιρισμού διεθνών ερεισμάτων από χώρες που δεν ευθυγραμμίζονται με τη Δύση, η αδυναμία στρατιωτικής υπεροχής διαβρώνει τη θέση της Ρωσίας διεθνώς.
Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό πως ο Πρόεδρος Πούτιν, μέσα σε ένα πλαίσιο ανεξάντλητης αναμέτρησης με τη Δύση, επαφίεται στις αντοχές της χώρας του για να επικρατήσει σε αυτή τη μάχη, μη διστάζοντας ωστόσο να «φλερτάρει ξανά με τη ζοφερή προοπτική ενός πυρηνικού πολέμου». Σίγουρα, οι απόψεις διίστανται για το εάν πρόκειται για μπλόφα ενός παίκτη σε αδιέξοδο ή για μία πραγματική απειλή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Understanding Russia’s Threat to Employ Nuclear Weapons in Its War Against Ukraine, The Heritage Foundation, The Heritage Foundation, Διαθέσιμο εδώ
- Putin’s losing. Now what?, Politico, Διαθέσιμο εδώ
- Hubert Seipel, ΠOYTIN Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2016
- Μάνος Καραγιάννης, Η ΡΩΣΙΑ ΣΗΜΕΡΑ (Πολιτική, Οικονομία και Εξωτερικές Σχέσεις), Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2010
