Του Γιώργου Γιαννούλη,
Σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, η διπλωματία καλείται να διαδραματίσει έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Ιδίως οι χώρες που συνορεύουν με αναθεωρητικές δυνάμεις πρέπει να προετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο. Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας πρέπει να διδάξει τον «κοιμώμενο γίγαντα» Ευρωπαϊκή Ένωση πως υπάρχει ανάγκη για λήψη αποφάσεων και δημιουγία κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η χώρα μας αξιοποιεί στο έπακρο τις συμμαχίες της μέσα από τη διπλωματική οδό, ειδικά μετά από τις προκλήσεις της τελευταίας τριετίας.
Στο πλαίσιο της ελληνικής διπλωματίας έχουν επιτευχθεί μια σειρά από σημαντικές συμφωνίες. Μεγάλης ιστορικής σημασίας ήταν εκείνη μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας. Οι κυβερνήσεις των δύο αυτών κρατών υπέγραψαν από κοινού τη Συμφωνία της 28ης Σεπτεμβρίου 2021, η οποία προβλέπει αμοιβαία αμυντική συνδρομή σε περίπτωση που κάποια από τις εν λόγω χώρες απειληθεί από τρίτους. Επίσης, περιλαμβάνεται σε αυτήν και η αγορά των σύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών Rafale και φρεγατών Belharra, ενισχύοντας έτσι σημαντικά την άμυνα της Ελλάδας. Είναι μια Συμφωνία-υπόδειγμα για τον τρόπο λειτουργίας των πραγματικών συμμαχιών, δίνοντας νόημα στο γνωστό σύνθημα «ΕΛΛΑΣ-ΓΑΛΛΙΑ-ΣΥΜΜΑΧΙΑ». Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι μια αρχή για τη δημιουργία ενός ενιαίου -αμιγώς αμυντικού- συστήματος αντιμετώπισης απειλών κατά των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή αλλιώς Ευρωστρατού. Αρκεί, βέβαια, να αφυπνιστεί και να κινητοποιηθεί το ευρωπαϊκό «υπερωκεάνιο» που έχει πολλές χρήσιμες δυνατότητες, αλλά ταυτόχρονα και μια ατολμία εφαρμογής συγκεκριμένων ρηξικέλευθων πολιτικών προς την κατεύθυνση της υπεράσπισης των ευρωπαϊκών κεκτημένων.
Ακολούθησε η αναβαθμισμένη Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-Η.Π.Α., το δεύτερο τροποποιητικό Πρωτόκολλο της οποίας υπεγράφη στις 14 Οκτωβρίου 2021, που θωρακίζει την Ελλάδα και αναδεικνύει τη στρατηγική της σημασία, ειδικά στην Αλεξανδρούπολη. Τα «αποτυπώματα» της εν λόγω συμμαχίας τα βλέπουμε και στην πράξη μετά τις δηλώσεις του γερουσιαστή Μενέντεζ για «βέτο» στην πώληση των F-16 στην Τουρκία, η οποία παραβιάζει συνεχώς και απροκάλυπτα το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας με τις ενέργειες σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου. Η ελληνοαμερικανική συμμαχία είναι ισχυρή και αυτό φαίνεται από την επιμονή του γερουσιαστή για περιορισμούς στην πώληση οπλικών συστημάτων στην Τουρκία.
Δυστυχώς, όμως, ο ανεφοδιασμός της Τουρκίας με F-16 προκαλεί ρήξη ακόμα και στο εσωτερικό της Ελλάδας! Βλέπουμε μια άστοχη, αν όχι προβληματική στάση του κόμματος της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης στο εν λόγω ζήτημα. Τουλάχιστον έτσι φαίνεται, αφού μάλλον δεν ενημερώνονται σωστά και εγκαίρως και κάνουν το ένα λάθος μετά το άλλο… Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι βιάζονται τόσο πολύ εκδίδοντας ανακοίνωση ότι δήθεν οι Η.Π.Α. αποφάσισαν να δώσουν αναβαθμισμένα F-16 στην Τουρκία; Διέσπειραν fake news, χωρίς να έχουν ανακαλέσει μέχρι στιγμής… Δεν αντιλαμβάνονται ότι τα πρόωρα συμπεράσματα είναι επικίνδυνα και υποβαθμίζουν την εθνική προσπάθεια για διεθνή στήριξη; Αν οι Η.Π.Α. υποχωρήσουν, η Ελλάδα, εν συνόλω, είναι αυτή που θα χάσει οφέλη, όχι αποκλειστικά ο εκάστοτε Πρωθυπουργός. Η εθνική ασφάλεια, η ενότητα και η ειρήνη είναι συλλογικό ζήτημα, όχι μονοκομματικό!
Ακόμα, για το θέμα αυτό πήρε θέση και ο Έντι Ζεμενίδης, ο οποίος είναι ο εκτελεστικός διευθυντής του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC). Αν και δεν συνηθίζεται να κρίνουν και να μιλούν για τα κόμματα τέτοιοι παράγοντες, φαίνεται ότι ο Ζεμενίδης ενοχλήθηκε από την ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ και ασκώντας αυστηρή κριτική, έκανε αναφορά περί παραπλάνησης Ελλήνων πολιτών που δεν είναι εξοικειωμένοι με την αμερικανική νομοθετική διαδικασία. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις, λοιπόν, οφείλουν να είναι ενωμένες και να μην πυροδοτούν προβληματικές καταστάσεις. Τουλάχιστον στα εθνικά θέματα θα έπρεπε να υπάρχουν κόκκινες γραμμές και να ασκείται με φειδώ η αντιπολίτευση.
Η Ελλάδα επέκτεινε τον Ιανουάριο του 2021 τα χωρικά της ύδατα στο Ιόνιο, όπως προβλέπει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της θάλασσας. Συχνά-πυκνά, ακούγεται και γράφεται από διπλωματικούς κύκλους ότι θα έπρεπε να γίνει η επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια νοτίως της Κρήτης ως «απάντηση» στο τουρκολυβικό μνημόνιο. Η ειδοποιός διαφορά φυσικά αν υλοποιηθεί αυτό θα είναι η νομιμότητα της ελληνικής πλευράς έναντι των πεπραγμένων των κυβερνήσεων Τουρκίας και Λιβύης. Είναι απαραίτητο, όμως, να γίνουν πολύ προσεκτικές κινήσεις, ώστε να αποφύγουμε τις περιπέτειες. Μια καλή ευκαιρία θα ήταν σίγουρα πριν το 2018, όταν και υπήρχαν —κατά βάση— πιο «ήρεμα νερά» σε σύγκριση με σήμερα. Όταν θα έρθει η κατάλληλη στιγμή, εννοείται ότι δεν θα πρέπει να υποχωρήσουμε και να παραιτηθούμε. Δεν εξαρτόμαστε από τις «ορέξεις» και τα “casus belli” στο Αιγαίο και στις γύρω περιοχές.
Ταυτόχρονα όμως, ασκούμε διπλωματία και την αξιοποιούμε στο μέγιστο! Η γειτνίαση με αναθεωρητικές δυνάμεις θέλει πολλή προσοχή και ψυχραιμία. Πάντως, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας Υπουργός Νίκος Δένδιας προχωρά στη διεθνοποίηση του ζητήματος ασφάλειας και σταθερότητας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Οι πρόσφατες επισκέψεις σε Αίγυπτο και Μάλτα αποτελούν μέρος της εκστρατείας ενημέρωσης της διεθνούς κοινότητας για τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης, μια ανάσα από τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, με την Αίγυπτο που κατέχει σημαντική θέση στη Μεσόγειο πετύχαμε σχετική συμφωνία για την ΑΟΖ το 2020.
Όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Τίποτα δεν είναι ίδιο στη διπλωματική «σκακιέρα». Η διπλωματία δεν πρέπει να αποτύχει. Χτίζουμε συμμαχίες με σκοπό την πρόληψη και την αποτροπή εχθρικών ενεργειών. Η Ελλάδα με σοβαρή στρατηγική θα πρέπει να διεκδικήσει την ευαισθητοποίηση του κόσμου έναντι κακόβουλων πράξεων που προσβάλλουν συνεχώς τα κυριαρχικά δικαιώματα ανεξάρτητων κρατών. Βαδίζουμε με αποφασιστικότητα, σοβαρότητα και ψυχραιμία, ενώ στηρίζουμε τα ευρωπαϊκά κεκτημένα, το διεθνές δίκαιο και την ειρήνη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μενέντεζ: Αποφασισμένος να περάσει την τροπολογία για τα F-16 στη Γερουσία με κάθε τρόπο, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δένδιας από Μάλτα: Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου εχθρική ρητορική από την Τουρκία, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- Διπλωματικές πηγές: Η επέκταση των χωρικών υδάτων επεκτείνει την επικράτεια, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, eur-lex.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
