Κολικός του νεφρού: Μία εξαιρετικά επώδυνη κατάσταση

Της Δανάης Τομαροπούλου,

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποια είναι η αντοχή του ανθρώπου στον πόνο; Αδιαμφισβήτητα είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι νομίζουμε. Μία ιδιαίτερα επώδυνη κατάσταση που προκαλεί έντονο πόνο και χαρακτηρίζεται από πολλούς ασθενείς ως «μαχαιριά» είναι ο κολικός του νεφρού, που μαζί με τον τοκετό θεωρούνται από τις πιο επώδυνες καταστάσεις που μπορεί να έρθει αντιμέτωπο το ανθρώπινο σώμα.

Τα νεφρά αποτελούν όργανα του ουροποιητικού συστήματος που εντοπίζονται στο οπίσθιο τοίχωμα της κοιλίας, πίσω από το περιτόναιο και εκτείνονται από τον 12^ο θωρακικό έως τον 3^ο οσφυϊκό σπόνδυλο. Κύριες λειτουργίες τους είναι:

• Απομάκρυνση παραπροϊόντων του μεταβολισμού και τοξικών ουσιών
• Κατακράτηση σημαντικών ουσιών
• Ρύθμιση της σύστασης και της ωσμωτικότητας του εξωκυττάριου υγρού
• Έκκριση ουσιών όπως η βιταμίνη D, οι προσταγλανδίνες, η ρενίνη και η ερυθροποιητίνη
• Ρύθμιση του pH
• Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Ο νεφρώνας, που είναι το λειτουργικό τμήμα του νεφρού, αποτελείται από ένα αγγειακό και ένα σωληναριακό τμήμα και κύριος ρόλος του είναι η παραγωγή των ούρων, τα οποία από τους νεφρώνες μεταφέρονται στα αθροιστικά σωληνάρια –από τα οποία εκβάλλουν μέχρι 8 νεφρώνες από το καθένα– στη συνέχεια στη νεφρική πύελο, από εκεί στους ουρητήρες, οι οποίοι υφίστανται περιοδική περισταλτική σύσπαση με συχνότητα 2-6 φορές/λεπτό, έπειτα στην ουροδόχο κύστη και τέλος στην ουρήθρα, από όπου και αποβάλλονται.

Τι είναι ο κολικός του νεφρού;

Στην περίπτωση του κολικού του νεφρού, συνήθως παρατηρείται ο σχηματισμός λίθων στους νεφρούς, ο οποίος οφείλεται στα πυκνά ούρα, με απόρροια την κρυστάλλωση των μετάλλων και το σχηματισμό μικρών μαζών, των λίθων, οι οποίοι αν κατέβουν στους ουρητήρες, εμποδίζουν τη φυσιολογική ροή των ούρων σε αυτούς από τους νεφρούς, ο νεφρός διογκώνεται (υδρονέφρωση) και προκαλεί έναν οξύ πόνο στην κοιλιακή χώρα, τη βουβωνική περιοχή και τα γεννητικά όργανα. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, ο κολικός του νεφρού –στον οποίο έχουμε απόφραξη του ουρητήρα και αδυναμία ροής των ούρων– οφείλεται σε  ανατομικές ανωμαλίες, σε αιμοτοπήγματα, σε ασθενείς που εμφανίζουν αιματουρία και σε πίεση του ουρητήρα από όγκους. Οι συχνότερες ηλικίες εμφάνισης του κολικού του νεφρού είναι τα 20-30 χρόνια.

Ποια τα κύρια συμπτώματα που συνοδεύουν τον κολικό; Tα κύρια συμπτώματα που εμφανίζουν οι ασθενείς με κολικό του νεφρού είναι:

• Ναυτία
• Έμετος
• Επώδυνη ούρηση
• Αιματουρία
• Θόλωμα των ούρων
• Οξύς πόνος στην κοιλιακή και βουβωνική περιοχή που κλιμακώνεται σε ένταση
• Πόνος στην περιοχή των γεννητικών οργάνων
• Πυρετός.

Tι εξετάσεις πρέπει να γίνουν; Οι  κύριες  εξετάσεις  που πρέπει να γίνουν  σε ασθενείς με κολικό του νεφρού είναι η  γενική εξέταση ούρων, μία καλλιέργεια για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης μικροβίου, υπερηχογράφημα άνω και κάτω κοιλίας, ακτινογραφία των νεφρών, του ουρητήρα και της ουροδόχου κύστεως. Συμπληρωματικά, μπορεί να γίνει αξονική τομογραφία, έτσι ώστε, στην περίπτωση που ο κολικός οφείλεται στην εμφάνιση κάποιας πέτρας, η αξονική τομογραφία να δείξει την ακριβή θέση, το μέγεθος και την πυκνότητα αυτής. Ακόμα, διενεργούνται αιματολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας.

Θεραπείες για την αντιμετώπιση του κολικού του νεφρού

Στις περισσότερες περιπτώσεις εμφάνισης μικρών λίθων στα νεφρά, δεν απαιτείται χειρουργική επέμβαση, αλλά, αφού διέλθουν από το ουροποιητικό σύστημα, θα αποβληθούν από τον οργανισμό με τους εξής τρόπους:

• κατανάλωση 2-3 λίτρων νερού ημερησίως
• λήψη αναλγητικών, όπως ιβουπροφαίνη, ναπροξένη, ακεταμινοφαίνη, για ύφεση του πόνου που προκαλείται από την αποβολή του λίθου.

Σε περιπτώσεις εμφάνισης μεγαλύτερων  λίθων, οι θεραπευτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι:

• Ηχητικά κύματα που δημιουργούν ισχυρές δονήσεις και έχουν την ικανότητα να σπάνε τις πέτρες σε μικρότερα κομμάτια που αποβάλλονται εύκολα με τα ούρα.
• Ουρητηροσκόπηση και ενδοσκοπική λιθοτριψία. Εφαρμόζεται στην περίπτωση που οι λίθοι εντοπίζονται στον ουρητήρα, όπου το ουρητηροσκόπιο εισέρχεται μέχρι τον λίθο και οι ειδικοί λιθοτρύπτες σπάνε τον λίθο σε θραύσματα και τον αφαιρούν. Αποτελεί μία ελάχιστα επεμβατική χειρουργική  μέθοδο που είναι ιδανική, αν το μέγεθος των λίθων δεν υπερβαίνει τα 2cm.
• Διαδερμική νεφρολιθοτομή. Συνιστάται σε περιπτώσεις μεγάλων λίθων, οπότε και γίνεται χειρουργική αφαίρεση των λίθων με τηλεσκόπια και όργανα που εισάγονται μέσω μίας λεπτής τομής στην πλάτη.
• Φαρμακευτική αγωγή για διακοπή της υπερπαραγωγής παραθυρεοειδούς ορμόνης ή χειρουργική επέμβαση στον παραθυρεοειδή αδένα. Μερικές πέτρες φωσφορικού ασβεστίου δημιουργούνται, όταν ο παραθυρεοειδής αδένας δεν λειτουργεί φυσιολογικά και παράγει αυξημένα επίπεδα παραθυρεοειδούς ορμόνης, με αποτέλεσμα τα επίπεδα ασβεστίου να αυξάνονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να σχηματίζονται πέτρες στα νεφρά.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Κολικός νεφρού: Συμπτώματα και αντιμετώπιση, kianous-stavros.gr. Διαθέσιμο εδώ
• Ένας αβάσταχτος πόνος: κολικός του νεφρού…, bioclinic.gr. Διαθέσιμο εδώ
• Κολικός νεφρού: Συμπτώματα και αντιμετώπιση, iatropedia.gr. Διαθέσιμο εδώ
• Κολικός νεφρού- Αίτια και αντιμετώπιση, sfoungaristos-urology.gr. Διαθέσιμο εδώ