Της Γεωργίας Σκαμπελτζή,
Το ζήτημα της προσβασιμότητας δηλώνει διαρκώς «παρόν» στην κοινωνία, στους δημόσιους και στους ιδιωτικούς χώρους. Τα Άτομα με Αναπηρία αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους αρκετές δυσκολίες, όταν πρόκειται για τη μετάβαση στην εργασία τους, για την πρόσβαση σε κάποιο κτίριο, ή ακόμα και για μία βόλτα.
Το ίδιο πρόβλημα εντοπίζεται και στον τομέα της εκπαίδευσης και μάλιστα σε όλες τις βαθμίδες. Ξεκινώντας από την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια, είναι καλό να αναφερθεί ότι πλέον υπάρχει στην πλειονότητα των σχολικών μονάδων μέριμνα για την πρόσβαση ΑμεΑ στο κεντρικό κτίριο. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι αίθουσες διδασκαλίας δεν βρίσκονται στο ισόγειο, αλλά σε όροφο, με αποτέλεσμα η πρόσβαση να καθίσταται δύσκολη έως ανέφικτη και να αναζητούνται άλλες λύσεις.
Παρόμοια δυσκολία υπάρχει και στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, με τα οποία θα ασχοληθούμε στο παρόν άρθρο. Το πρόβλημα έχει δύο εκφάνσεις: από τη μία, τη μεταφορά προς τις κτιριακές υποδομές και ακολούθως την είσοδο σε αυτά, και, από την άλλη, την πρόσβαση και συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία των φοιτητών, οι οποίοι ενδέχεται να έχουν προβλήματα όρασης, ακοής ή άλλου είδους δυσκολίες. Άκρως θετικό είναι το γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό της φοιτητικής κοινότητας επιδεικνύει και σε αυτές τις περιπτώσεις αλληλεγγύη και βοηθά, ατομικά ή οργανωμένα, τους συναδέλφους της.
Μία από τις βασικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές είναι η πρόσβαση στα κτίρια. Αυτό συχνά συμβαίνει επειδή κάποια έχουν οικοδομηθεί εδώ και αρκετά χρόνια, όταν δεν υπήρχε κανενός είδους πρόβλεψη για αυτά τα ζητήματα. Ακόμα, όμως, κι αν υπάρχουν οι ελάχιστες υποδομές, η καταστροφή των χώρων ή ο μη επαρκής εξοπλισμός, όπως οι μικροί ανελκυστήρες ή η απουσία απτικών χαρτών, δυσχεραίνουν την κατάσταση. Στο εκπαιδευτικό κομμάτι, η δυσκολία αφορά την παροχή του υλικού σε μορφή που δεν ανταποκρίνεται στις εκάστοτε ανάγκες.
Προκειμένου να καταστεί πιο φιλικό το πανεπιστημιακό περιβάλλον, όπως προβλέπεται από τον Ν.4957/2022 (ΦΕΚ Α’ 141/21-7-2022) και ειδικότερα από το άρθρο 209 για θέματα προσβασιμότητας, τα Α.Ε.Ι. καταρτίζουν και υλοποιούν σχέδιο ισότιμης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην ανώτατη εκπαίδευση. Στο σχέδιο αυτό περιλαμβάνονται μέτρα για τη φυσική προσβασιμότητα των χώρων και των κτιρίων, την πρόσβαση στην εκπαιδευτική διαδικασία και τις λοιπές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, την ηλεκτρονική προσβασιμότητα, την υποστήριξη της ένταξης στην αγορά εργασίας και γενικότερα, την ισότιμη συμμετοχή στην ακαδημαϊκή ζωή.
Στο πλαίσιο αυτό, έχουν ιδρυθεί σε κάθε Πανεπιστημιακό Ίδρυμα δομές υποστήριξης των συγκεκριμένων φοιτητών και φοιτητριών με σκοπό να βελτιωθεί η κατάσταση και να ελαχιστοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι δυσκολίες με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι. Οι υπηρεσίες που παρέχονται υλοποιούνται από τους επιστημονικά υπευθύνους, το προσωπικό των μονάδων αυτών, από τα μέλη ΔΕΠ, καθώς και από τους φοιτητές-εθελοντές.
Ας δούμε, όμως, αναλυτικότερα με ποιους τρόπους διευκολύνεται η ζωή εντός του Πανεπιστημίου, και ποια μέσα και εργαλεία παρέχονται στους φοιτητές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ώστε να επιτευχθεί η ίση πρόσβαση στις υποδομές και τις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Αρχικά, γίνεται η καταγραφή των αναγκών των φοιτητών, ώστε να πραγματοποιηθεί από τους αρμόδιους ο κατάλληλος σχεδιασμός και να λάβουν οι φοιτητές την υποστήριξη που χρειάζονται.
Στις Βιβλιοθήκες των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων έχουν δημιουργηθεί χώροι ειδικά εξοπλισμένοι, όπου φοιτητές με αναπηρία, όπως τυφλότητα, μειωμένη όραση, κώφωση, κινητική αναπηρία και γενικότερα άτομα με εντυποαναπηρία (π.χ. δυσλεξία), μπορούν να έχουν πρόσβαση στις συλλογές και τις υπηρεσίες του διαδικτύου, και έτσι να προχωρήσουν στην εκπόνηση εργασιών και έρευνας.
Όπως αναφέραμε και παραπάνω, ο εθελοντισμός αποτελεί μια πολύ σημαντική πτυχή αυτής της προσπάθειας. Οι φοιτητές μπορούν να έρχονται σε επαφή με την εκάστοτε μονάδα και να υποστηρίξουν το έργο της με διάφορους τρόπους. Πιο συγκεκριμένα, η βοήθειά τους έγκειται στο να παρέχουν βοήθεια στη μετακίνηση, να δημιουργούν σημειώσεις ή να μετατρέπουν το εκπαιδευτικό υλικό σε ηλεκτρονική προσβάσιμη μορφή, αλλά και να βοηθούν στην ενημέρωση των συμφοιτητών τους για τις εξετάσεις, τις ανακοινώσεις, ακόμα και σε διαδικαστικά θέματα.
Πέρα από το στενό πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, μια μονάδα προσβασιμότητας συμβάλει στην ικανοποίηση και άλλων αιτημάτων των φοιτητών, όπως η συμμετοχή τους σε δρώμενα του Πανεπιστημίου (συνέδρια, πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις).
Συνεπώς, απαιτούνται πολλά βήματα ακόμα για να είμαστε σε θέση να πούμε ότι οι όποιες δυσκολίες έχουν εκλείψει. Η λειτουργία των εν λόγω Μονάδων σίγουρα έχει βελτιώσει την καθημερινότητα των φοιτητών με αναπηρία και αποτελεί ένα βήμα για την ισότιμη πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες και τη ζωή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Νόμος 4957/2022 – ΦΕΚ 141/Α/21-7-2022 (Κωδικοποιημένος), e-nomothesia.gr, διαθέσιμο εδώ
