Της Αντωνίας Πετρολέκα,
Το βράδυ της 25ης Σεπτέμβρη, εκατοντάδες Τυνήσιοι διαδήλωσαν στους δρόμους της Τύνιδας, πρωτεύουσας της Τυνησίας, κατά της φτώχειας και των υψηλών τιμών σε βασικά τρόφιμα. Ο αυξανόμενος πληθωρισμός σε συνδυασμό με τις ελλείψεις τροφίμων έχουν επιδεινώσει την αναταραχή εν μέσω της συνεχιζόμενης πολιτικής κρίσης στη χώρα. Διαδηλωτές στην εργατική συνοικία Douar Hicher στην Τύνιδα βγήκαν στους δρόμους κρατώντας καρβέλια ψωμί, ενώ άλλοι φώναζαν: «Πού είναι ο Kais Saied;», αναφερόμενοι στον πρόεδρο της Τυνησίας, ο οποίος δέχεται σφοδρή κριτική και πιέσεις. Το τελευταίο διάστημα, η χώρα της Βορείου Αφρικής αντιμετωπίζει έντονη οικονομική κρίση, με τον πληθωρισμό να κυμαίνεται σχεδόν στο 9% και με τις ελλείψεις σε ορισμένα είδη διατροφής να ταλανίζουν όλη την επικράτεια, ως συνέπεια της αδυναμίας της χώρας να ανταπεξέλθει στην πληρωμή μερικών εισαγωγών.
Οι εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν τα άδεια ράφια των καταστημάτων, ενώ βίντεο που δημοσιεύτηκαν την Κυριακή δείχνουν δεκάδες πελάτες να δίνουν μάχη για ένα κιλό ζάχαρη. Πολλοί Τυνήσιοι ανέφεραν ότι ξόδεψαν ώρες αναζητώντας ζάχαρη, γάλα, βούτυρο, μαγειρικό λάδι και ρύζι, μεταξύ άλλων προμηθειών. Τα βασικά αιτήματα των Τυνήσιων συνοψίζονται στο σύνθημα: «δουλειά, ελευθερία και αξιοπρέπεια». Η αγανάκτηση των απογοητευμένων διαδηλωτών έγινε ακόμη πιο φανερή καθώς φώναζαν χαρακτηριστικά: «Δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε τις τρελές αυξήσεις στις τιμές» και «Που είναι η ζάχαρη;». Έντονες διαμαρτυρίες ξέσπασαν και στο προάστιο Mornag της Τύνιδας, όπου διαδηλωτές έκλεισαν τους δρόμους μετά την αυτοκτονία ενός νεαρού άνδρα, του οποίου κατασχέθηκε η ζυγαριά από την δημοτική αστυνομία ως τιμωρία για την πώληση φρούτων χωρίς άδεια.
Το έναυσμα της αναταραχής δόθηκε όταν η κυβέρνηση αύξησε αυτό τον μήνα την τιμή των φιαλών αερίου που χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα κατά 14%, για πρώτη φορά μέσα σε 12 χρόνια. Παράλληλα, αύξησε τις τιμές των καυσίμων για τέταρτη φορά μέσα στην χρονιά, στο πλαίσιο ενός σχεδίου για τη μείωση των επιχορηγήσεων στην ενέργεια. Πρόκειται για μία αλλαγή πολιτικής που επέβαλε το ΔΝΤ. Η Τυνησία βρίσκεται τώρα στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης. Το νόμισμα της χώρας, το δηνάριο, βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση και η αξιολόγηση των ομολόγων της έχει πέσει κατακόρυφα. Η συνολική ανεργία ανέρχεται στο 17% και η ανεργία των νέων είναι σχεδόν διπλάσια. Τα επίπεδα της φτώχειας συνεχίζουν, επίσης, να αυξάνονται και η διαφθορά είναι ανεξέλεγκτη. Οι Τυνήσιοι οικονομολόγοι συνιστούν εδώ και καιρό δράσεις, όπως η ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων και η απελευθέρωση της εμπορικής δραστηριότητας για την τόνωση της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα και των επιχειρήσεων. Αντί αυτού, ο Πρόεδρος Saied διπλασίασε τις δαπάνες του δημόσιου τομέα και στράφηκε σε ξένα δάνεια για να στηρίξει την οικονομία της Τυνησίας. Από τον Δεκέμβριο του 2021, το δημόσιο χρέος αποτελεί το 80% του ΑΕΠ της χώρας και η χρεοκοπία είναι στον ορίζοντα. Το ΔΝΤ διαπραγματεύεται επί του παρόντος ένα πρόγραμμα διάσωσης για την Τυνησία, το οποίο εξαρτάται από επώδυνα μέτρα λιτότητας και περικοπές επιδοτήσεων.
Οι διαμαρτυρίες έρχονται λίγους μήνες μετά από μια σειρά διαδηλώσεων υπό την ηγεσία της αντιπολίτευσης εναντίον του Saied ενόψει του δημοψηφίσματος του Ιουλίου που οδήγησε στην ψήφιση ενός νέου συντάγματος. Το σύνταγμα αυτό, μεταξύ άλλων διατάξεων, οδηγεί τη χώρα σε ένα υπερπροεδρικό σύστημα και εδραιώνει την εξουσία στην χέρια του προέδρου, με ελάχιστη επίβλεψη.
Η αντιπολίτευση αμφισβήτησε τη νομιμότητα του δημοψηφίσματος, το οποίο ήρθε ένα χρόνο αφότου ο Saied έθεσε την χώρα σε έκτακτη ανάγκη, οδηγώντας στην απόλυση του πρωθυπουργού και θέτοντας πλήρως υπό τον έλεγχο του την εκτελεστική εξουσία, διαλύοντας το κοινοβούλιο, σε μία κίνηση την οποία, οι αντίπαλοί του χαρακτήρισαν ως πραξικόπημα. Ο ίδιος ανέφερε τη διαφθορά μεταξύ της πολιτικής ελίτ ως δικαιολογία για την κίνηση του αυτή. Οι ενέργειες του Saied, οι οποίες, επίσης, περιλαμβάνουν, πιο πρόσφατα, την έκδοση εκλογικού νόμου που μειώνει τον ρόλο των πολιτικών κομμάτων στο κοινοβούλιο ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Δεκεμβρίου, θεωρήθηκε ότι εδραιώνουν σε μεγάλο βαθμό μια δημοκρατική οπισθοδρόμηση στη χώρα. Είναι σαφές, ότι η ενίσχυση της οικονομίας της Τυνησίας απαιτεί αναβίωση της δημοκρατίας της. Μελέτες δείχνουν ότι ο εκδημοκρατισμός μπορεί να αυξήσει το ΑΕΠ μιας χώρας κατά 20% με την πάροδο του χρόνου.
Όπως έχει αποδειχθεί υπερβολικά πολλές φορές στο παρελθόν, η δημοκρατία μπορεί να είναι μια δύσκολη και εύθραυστη διαδικασία. Ο λαός της Τυνησίας πολέμησε για τη δημοκρατία κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, επειδή πίστευε ότι ήταν ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί ένα ευημερούν και σταθερό μέλλον και παρά τις τρέχουσες καταστάσεις, δεν αναμένεται να αλλάξει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Tunisia’s Perfect Economic Storm, Foreign Policy, Διαθέσιμο εδώ
- Protests in Tunisia’s capital amid inflation, food shortages, ALJAZEERA, Διαθέσιμο εδώ:
- How Tunisia Can Save Its Economy, Foreign Policy, Διαθέσιμο εδώ:
