Της Δήμητρας-Χριστίνας Καραουλάνη,
Εν συνεχεία του Μέρους Α’ του άρθρου, το οποίο αφορούσε το προεγχειρητικό στάδιο της περιεγχειρητικής νοσηλευτικής φροντίδας, προχωρούμε στο Β’, δηλαδή το διεγχειρητικό. Η διεγχειρητική φάση εκτείνεται από την εισαγωγή του ασθενή στο χειρουργείο, μέχρι τη χορήγηση της αναισθησίας, την εκτέλεση της χειρουργικής επέμβασης και τέλος τη μεταφορά του στην αίθουσα ανάνηψης ή μονάδα μετα–αναισθητικής φροντίδας (ΜΜ-ΑΦ). Η χειρουργική ομάδα αποτελείται από τον χειρουργό, τον νοσηλευτή κίνησης, τον νοσηλευτή εργαλειοδότη, τον αναισθησιολόγο, τον νοσηλευτή αναισθησίας και τους βοηθούς του γιατρού και των νοσηλευτών.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της χειρουργικής διαδικασίας, ο νοσηλευτής αναισθησίας λειτουργεί ως ο κύριος συνήγορος του ασθενούς. Η φροντίδα και η ανησυχία του νοσηλευτή ξεκινούν από τη στιγμή που ο ασθενής προετοιμάζεται και λαμβάνει οδηγίες σχετικά με την επερχόμενη χειρουργική επέμβαση έως την άμεση προεγχειρητική περίοδο, την εγχειρητική φάση και την ανάρρωση από την αναισθησία. Ο ασθενής χρειάζεται την ασφάλεια να γνωρίζει ότι κάποιος του παρέχει προστασία κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και ενώ είναι αναισθητοποιημένος, επειδή η χειρουργική επέμβαση είναι συνήθως μια αγχωτική εμπειρία.
Ο νοσηλευτής αναισθησίας συνεργάζεται με τον αναισθησιολόγο στον έλεγχο της λειτουργίας των μηχανημάτων αναισθησίας, την επάρκεια του υλικού για την αναισθησία από την αρχή μέχρι το τέλος του χειρουργείου, στη διασωλήνωση και στη χορήγηση υγρών και αναισθητικών φαρμάκων. Είναι υπεύθυνος για το monitoring και την παρακολούθηση και καταγραφή της απώλειας αίματος και ούρων, αλλά και της μετάγγισης αίματος και των παραγώγων του.
Ο περιεγχειρητικός νοσηλευτής είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια και την ευημερία του ασθενούς, τον συντονισμό του προσωπικού του χειρουργείου και των ρυθμίσεων δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Η ευθύνη του περιλαμβάνει χειρισμό ιστών, παροχή έκθεσης στην περιοχή της επέμβασης, χρήση οργάνων, ραμμάτων και παροχή αιμόστασης. Οι περιεγχειρητικοί νοσηλευτές πριν από κάθε χειρουργείο χωρίζονται σε έναν νοσηλευτή εργαλιοδότη και σε έναν νοσηλευτή κίνησης ή κυκλοφορίας.
Ο νοσηλευτής εργαλειοδότης εφαρμόζει χειρουργικό πλύσιμο και φοράει αποστειρωμένη μπλούζα και αποστειρωμένα γάντια για το χειρουργείο. Είναι υπεύθυνος για την προετοιμασία του χειρουργικού πεδίου εργαλειοδοσίας και τη διατήρηση της ασηψίας του. Επίσης, είναι εκείνος που προετοιμάζει τον ασθενή, καθαρίζοντας την περιοχή που θα γίνει η τομή και μεριμνώντας για την τοποθέτησή του στην κατάλληλη χειρουργική θέση, αναλόγως την επέμβαση. Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, εκείνος μοιράζει τα εργαλεία στον χειρουργό. Ο νοσηλευτής κίνησης βρίσκεται στον προθάλαμο του χειρουργείου, ασκεί προεγχειρητική εκτίμηση του ασθενούς, επιβεβαιώνει την ταυτότητά του και το αν είναι έτοιμος να χειρουργηθεί και σχεδιάζει το διεγχειρητικό πλάνο φροντίδας του. Ακόμη, βοηθά τον χειρουργό και τον νοσηλευτή εργαλειοδότη με την παροχή επιπρόσθετων εργαλείων και υλικών, αλλά και με την καταμέτρησή τους και την καταγραφή των εκτελούμενων ενεργειών.
Μερικές επιπλοκές από τη λανθασμένη τοποθέτηση του ασθενούς στο χειρουργικό τραπέζι είναι οι εξής:
- Άσκηση πίεσης στις φλέβες, που μπορεί να προκαλέσει φλεβική στάση κατά τη διάρκεια των πολύωρων επεμβάσεων
- Καταπόνηση μυών, συνδέσμων και νεύρων κυρίως στην πλάτη, και τους ώμους, λόγω της ανικανότητας σωστής υποστήριξής τους
- Πίεση στο δέρμα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ελκών.
Παραδείγματα νοσηλευτικών διαγνώσεων-προβλημάτων και επιπλοκών:
- Αναποτελεσματικός καθαρισμός των αεραγωγών, σχετιζόμενος με την απόφραξη, την κακή τοποθέτηση ή και τη μετακίνηση του σωλήνα
- Αυξημένος κίνδυνος λοίμωξης, σχετιζόμενος με την υπέρμετρη συγκέντρωση των παροχετευμένων εκκρίσεων εντός του τραχειοσωλήνα, αλλά και την παράκαμψη της άμυνας των ανώτερων αεραγωγών
- Υποθερμία λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας της χειρουργικής αίθουσας ή την έγχυση κρύων διαλυμάτων
- Ελαττωμένη καρδιακή παροχή
- Διαταραχή ανταλλαγής αέριων
- Διαταραχή αποβολής ούρων
- Άπνοια από τη σουκκινυλοχολίνη (σκολίνη), που είναι μία αποπολωτική μυοχαλαρωτική ουσία. Η επιπλοκή οφείλεται στην ανεπάρκεια ή τη μεταβολή της χολινεστεράσης (ένζυμο) του πλάσματος, που είναι κληρονομική διαταραχή.
Με βάση τα παραπάνω, αξίζει να σημειωθεί ότι ο ρόλος των νοσηλευτών κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης είναι κυρίως τεχνικής φύσεως και για αυτό, πολλές φορές οι νοσηλευτές βρίσκονται στην αφάνεια. Αυτό πολλές φορές οδηγεί στην υποτίμηση της εκπαίδευσης των νοσηλευτών, της συμβουλευτικής και του συντονισμού της φροντίδας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Intraoperative Phase, Nurseslabs, nurselabs.com. Διαθέσιμο εδώ
- Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ, evaggelismos-hosp.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Nursing Care Plan for Intraoperative Patient, blogspot.com. Διαθέσιμο εδώ
- Γ. Βασιλόπουλος, Περιεγχειρητικη νοσηλευτικη φροντιδα: δικαιωματα του ασθενή μέτρα ασφαλείας- τοποθέτηση του ασθενούς, προετοιμασία του χειρουργικού πεδίου, εφαρμογή αρχών πρόληψης χειρουργικών λοιμώξεων, χειρουργικές τομές, Χειρουργική Θεωρία (2018-2019)
- Γ. Βασιλόπουλος, Νοσηλευτική Αναισθησίας, μάθημα: Χειρουργική Νοσηλευτική Ι, Πανεπιστήμιο Δ. Αττικής.
- Δ. Ε. Παπαγεωργίου, Μ. Κελέση – Σταυροπούλου, Γ. Φασόη – Μπαρκά, Βασική Νοσηλευτική – Θεωρία, Εκπαίδευση, Εφαρμογή, Ιατρικές Εκδόσεις Κωνσταντάρας, Αθήνα, 2021
