Της Μαρσέλας Κορρέσι,
Τα γνωστά σε όλους μας ριάλιτι αποτελούν μέρος της ελληνικής τηλεοπτικής πραγματικότητας εδώ και αρκετά χρόνια, από το 2001 όταν έκανε το ντεμπούτο του το πασίγνωστο Big Brother. Έτσι, με αφορμή την έναρξη της νέας τηλεοπτικής σεζόν προ ολίγων ημερών, ήρθε η στιγμή να μιλήσουμε για τα ριάλιτι της ελληνικής τηλεόρασης που διαθέτουν έναν «ρομαντικό» χαρακτήρα: το Bachelor και το Love Island. Η κρατούσα γνώμη στην κοινωνία μας σπεύδει και κατακρίνει τα εν λόγω τηλεοπτικά προγράμματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Παρόλα αυτά, τα παρακολουθεί ανελλιπώς για να μην μείνει πίσω στις εξελίξεις. Ποιοι ευθύνονται, όμως, για αυτό και ποιες είναι οι επιπτώσεις που επιφέρουν στις ανθρώπινες σχέσεις αυτά τα ριάλιτι;
Κατ’ αρχάς, είναι σημαντικό να εξηγήσουμε κάποια σημαντικά σημεία προς διευκόλυνση της κατανόησής μας. Το 2020, πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα για δύο τηλεοπτικές σεζόν (2020-2021) το reality show The Bachelor, το οποίο προέρχεται από το επιτυχημένο ομότιτλο αμερικάνικο ριάλιτι της Warner Bros. International Television Production Limited. Η ιδέα της παραγωγής ήταν να δοθεί χρηματικό έπαθλο για μια νικήτρια (μία εκ των είκοσι συμμετεχουσών), η οποία θα καταφέρει να «κερδίσει» τον Έλληνα bachelor. Η διαδικασία αυτή έγινε σε συνθήκες «εγκλεισμού» σε μια πολυτελή βίλα και η καθημερινότητά τους περιλάμβανε διάφορες δοκιμασίες, ρομαντικά ραντεβού και πολλά άλλα, ώστε να μπορέσει να καταλάβει ο «απόλυτος άνδρας» ποια από όλες αυτές τις γυναίκες είναι άξια να σταθεί δίπλα του.
Το κόνσεπτ αυτό, όσο εξευτελιστικό κι αν ακούγεται, καθόλου δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτά που είδαμε να εκτυλίσσονται στην ελληνική τηλεόραση. Τσακωμοί, ακραίες σκηνές ζήλιας, χυδαιολογία, απουσία κάθε ίχνους σεβασμού και ευγένειας, αλλά το στοιχείο του ερωτισμού παρέμεινε, καθώς αυτές οι γυναίκες έκαναν τα αδύνατα δυνατά για να κερδίσουν τον υποτιθέμενο άνδρα των ονείρων τους.
Το ριάλιτι αυτό προσέβαλε με κάθε δυνατό τρόπο τη γυναικεία αξιοπρέπεια, τόσο ώστε να χρειαστεί να επέμβει η Ένωση Γυναικών Ελλάδος, η οποία κατέθεσε αίτημα διαμαρτυρίας προς το ΕΣΡ προκείμενου να επιληφθεί του θέματος και να παρεμβεί στο τηλεοπτικό αυτό πρόγραμμα, το οποίο διαιώνιζε στερεότυπα και προκαταλήψεις έναντι του γυναικείου φύλου που χρόνια προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε. Έστω και αργά, το ΕΣΡ επέβαλε πρόστιμο της τάξης των 180.000 ευρώ στο ριάλιτι, λίγο μετά το τέλος και της δεύτερης σεζόν του. Οι λόγοι που επικαλέστηκε ήταν η δυσμενής διάκριση προσώπων λόγω φύλου, η παραβίαση διατάξεων περί ισότητας φύλων και προβολής έμφυλων στερεοτύπων, η ποιοτική υποβάθμιση προγράμματος (μη τήρηση κανόνων ευπρέπειας στη γλώσσα και τη συμπεριφορά) και η προσβολή της προσωπικότητας και δη, της αξιοπρέπειας των τηλεθεατών.
Επιπλέον, πριν από λίγες ημέρες ξεκίνησε το γνωστό πλέον σε όλους Love Island. Το πολυπόθητο χρηματικό έπαθλο και εδώ έρχεται με την αναζήτηση του «απόλυτου έρωτα», καθώς θα το λάβει το ζευγάρι που θα καταφέρει να παραμείνει μαζί μέχρι το τέλος του παιχνιδιού, με όρο να μην ήταν ήδη γνωστοί μεταξύ τους, αλλά να γνωρίστηκαν ζώντας μαζί για 3 μήνες σε μια πολυτελή βίλα. Με αρκετά ικανοποιητική τηλεθέαση τις πρώτες εβδομάδες, το τηλεοπτικό ριάλιτι εξακολουθεί να προβάλλεται και δυστυχώς χωρίς κανένα μέτρο. Αυτές οι εκπομπές, πέρα από τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, δημιουργούν και την πεποίθηση στα νέα παιδιά τα οποία κυρίως τις παρακολουθούν, πως η αναγνωρισιμότητα είναι το παν και ότι μπορεί κανείς να κερδίσει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό πολύ εύκολα, με μόνο κόστος την έκθεση της προσωπικής του ζωής.
Όμως, δεδομένου ότι κατά το δίκαιο, πυρήνας της ιδιωτικής ζωής είναι η ερωτική ζωή, όταν αυτή καταπατάται με αυτόν τον εξευτελιστικό τρόπο, τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Και εδώ ο αντίλογος είναι ότι αυτήν την έκθεση και τη δημοσιότητα οι γυναίκες την επέλεξαν με τη θέλησή τους και ότι κανείς δεν τις ανάγκασε. Αυτό είναι ορθό, όμως έχουμε όλοι ευθύνη απέναντι στη νέα γενιά να μην μεταδίδουμε τέτοια πρότυπα ή ακόμη κι αν αυτό είναι αναπόφευκτο λόγω της διαρκούς υπερπροβολής τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να εξηγούμε τα αρνητικά και το γεγονός ότι η «εύκολη δημοσιότητα» ποτέ δεν είναι τόσο εύκολη όσο φαίνεται. Πάντα υπάρχουν πτυχές δυσάρεστες και επικίνδυνες τις οποίες εμείς ως τηλεθεατές αδυνατούμε να γνωρίζουμε. Οφείλουμε, όμως, να είμαστε υποψιασμένοι.
Τέλος, όσον αφορά την αντικειμενοποίηση του ερωτικού στοιχείου στις ανθρώπινες σχέσεις, θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι τίποτα στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι. Καμία γυναίκα δεν χρειάζεται να κάνει τα πάντα για να κερδίσει την προσοχή και την καρδιά του «τέλειου» άνδρα, πόσο μάλλον να υποβιβάσει τον χαρακτήρα της και να χάσει την προσωπικότητά της. Είναι τόσο μεγάλος ο αγώνας του γυναικείου κινήματος για την καταπολέμηση της ανισότητας και της εκμετάλλευσής τους, που είναι άδικο και απαράδεκτο να τον υποβιβάζουμε, αφιερώνοντας τον ελεύθερό μας χρόνο στην παρακολούθηση αυτών των ευτελών θεαμάτων, που τίποτα δεν προσφέρουν στην καλλιέργεια του μυαλού και του πνεύματός μας, παρά μόνο διαστρεβλώνουν τις ανθρώπινες σχέσεις, παρουσιάζοντας ένα εντελώς λανθασμένο πρότυπο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- The Bachelor, ege.gr, διαθέσιμο εδώ
