Οκτώβριος: Η εποχή του Halloween

Της Εύης Καραβά,

Αρχές Οκτωβρίου, λοιπόν. Στην Ελλάδα, το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό όταν «μπαίνει» ο μήνας αυτός είναι η επέτειος του «ΟΧΙ» την 28^η Οκτωβρίου, ενώ για τις χώρες του αγγλοσαξωνικού κόσμου, το Halloween είναι το σήμα κατατεθέν του τρέχοντος μήνα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, θεωρείται η πιο εμπορική γιορτή του έτους, μετά τα Χριστούγεννα. Οι πωλήσεις από γλυκά, κοστούμια, διακοσμητικά κ.λπ. για την ημέρα αυτή λέγεται ότι φθάνουν τα έξι δις δολάρια. Ας πάμε να δούμε αναλυτικά κάποια ενδιαφέροντα facts τα οποία μπορεί και να τα έχετε ακούσει ήδη, αλλά δεν παύουν να μας εκπλήσσουν!

Η ετυμολογία  

Η λέξη «Halloween» είναι συντομογραφία του «All Hallows Evening», δηλαδή της βραδιάς πριν από τη γιορτή των Αγίων Πάντων, την 1^η Νοεμβρίου. Οι Άγιοι Πάντες ξεκίνησαν να εορτάζονται το 609 μ.Χ., στις 14 Μαΐου, αλλά ο Πάπας Γρηγόριος 4^ος μετακίνησε τον εορτασμό την πρώτη του Νοεμβρίου. Συχνά, ακούγεται η αντίληψη ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Ρώμη δεν μπορούσε να στεγάσει την πληθώρα των πιστών που συνέρρεαν τον Μάιο και επιλέχθηκε μια ημερομηνία τον χειμώνα για λιγότερο κόσμο.

Οι ρίζες

Οι ρίζες του Halloween, λέγεται, ότι εντοπίζονται σε κέλτικες παραδόσεις και συγκεκριμένα στους εορτασμούς του Samhain, που στα αρχαία ιρλανδικά σημαίνει «τέλος του καλοκαιριού». Οι Κέλτες, με άλλα λόγια, την 31^η Οκτωβρίου γιόρταζαν το τέλος του καλοκαιριού και, επομένως, την αρχή του χειμώνα. Άλλωστε, το ίδιο παρατηρούμε μέχρι και σήμερα, καθώς πλησιάζουν τα μέσα Οκτωβρίου και ακόμη να αποχωριστούμε τα καλοκαιρινά, αέρινα ρούχα!

Η ιστορία

Η ιστορία που συνδέεται με τα κεριά και τις κολοκύθες είναι αυτή του Τζακ Ο’ Λάντερν, ενός ανθρώπου που δεν μπορούσε να γίνει δεκτός ούτε στον Παράδεισο, αλλά ούτε και στην Κόλαση. Ο Τζακ, τη Νύχτα των Αγίων Πάντων, κατάφερε να αιχμαλωτίσει τον διάβολο, ο οποίος, προκειμένου να απελευθερωθεί, του υποσχέθηκε ότι δεν θα τον ενοχλήσει ποτέ και δεν θα δεχθεί την ψυχή του στην Κόλαση, μετά τον θάνατο του Τζακ.

Έπειτα από μια άσωτη ζωή, ο Τζακ πέθανε και, βρίσκοντας τις πόρτες του Παραδείσου κλειστές, οδηγήθηκε —ως αντίποινα για τον έκλυτο βίο του— στην Κόλαση. Ο διάβολος, όμως, πιστός στην υπόσχεσή του, δεν τον δέχθηκε και του πέταξε ένα κάρβουνο από τις φωτιές της Κολάσεως, το οποίο ο Τζακ πήρε και το έβαλε μέσα σε ένα γογγύλι που είχε μαζί του για να τον βοηθά να βλέπει και από τότε τριγυρνά, ψάχνοντας να βρει κάποιο μέρος να ξεκουραστεί ή κάποιον που να τον κατανοήσει.

Με την πάροδο των χρόνων, τα γογγύλια αντικαταστάθηκαν από τις κολοκύθες, στις οποίες σκαλιζόταν, κατά κύριο λόγο, η μορφή του Τζακ. Τα φαναράκια, τα οποία λέγονται “Jack-o-lanterns”, είναι αναπόσπαστο στοιχείο των εορτασμών και χρησιμοποιούνται για να διώχνουν, υποτίθεται, μακριά τα κακά πνεύματα, τα οποία, όπως πιστεύεται, τη συγκεκριμένη ημέρα είναι ιδιαίτερα ενεργά. Γι’ αυτό και άλλωστε πολλές φορές ντύνονται οι νέοι μάγισσες ή κάτι παραμφερές, για να διώχνουν τα κακά πνεύματα!

Η γιορτή του Halloween ξεκίνησε στην Ευρώπη, όμως είναι πλέον γνωστή στον κόσμο μέσα από την αμερικανική κουλτούρα. Τα παιδιά ντύνονται με κάποια «τρομακτική» στολή και επισκέπτονται γειτονικά σπίτια, μαζεύοντας πολλά γλυκά, με τη γνωστή φράση «trick or treat» (= «φάρσα ή κέρασμα»). Έφηβοι στην Ελλάδα γιορτάζουν κανονικά την γιορτή αυτή, όπως το πατρινό καρναβάλι! Τέλος, για πολλούς χριστιανούς, το Halloween έχει θρησκευτικό περιεχόμενο και για τον λόγο αυτόν, την παραμονή των Αγίων Πάντων νηστεύουν το κρέας.

Πίσω από το Halloween, λοιπόν, κρύβεται μια ιστορία θρησκευτικού, αλλά και πολιτισμικού περιεχομένου. Αυτή, άλλωστε, είναι η μαγεία της πολυπολιτισμικότητας, το να ερχόμαστε σε επαφή με άλλες κουλτούρες, ενδιαφέρουσες ιστορίες και περιπέτειες και, φυσικά, με υπέροχους ανθρώπους!

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Τι ακριβώς γιορτάζουμε το Halloween;, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ

• Χαλοουίν, wikipedia.gr, διαθέσιμο εδώ

• Ο θρύλος του Τζακ Ο’ Λάντερν, thedailyowl.gr, διαθέσιμο εδώ