Του Κώστα Νωτούδα,
Αναντίρρητα, το να κερδίσει ένα κόμμα την προεκλογική μάχη δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Η πολιτική παράταξη οφείλει να πραγματοποιήσει εξαγγελίες που να ευχαριστούν τα μέλη της κοινωνίας όσο το δυνατόν περισσότερο. Συνεπώς, η προεκλογική εκστρατεία οφείλει να είναι αρκετά μελετημένη προκειμένου να στεφθεί από επιτυχία. Ωστόσο, εδώ και αρκετά χρόνια το κομμάτι της πολιτικής επικοινωνίας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις προεκλογικές μάχες, καθώς η «δύναμη της εικόνας» μετράει όσο ποτέ άλλοτε. Στην Ελλάδα με την δημιουργία της ιδιωτικής τηλεόρασης την δεκαετία του 1990, έκανε την εμφάνιση του ένα νέο μέσο πολιτικής επικοινωνίας, το ντιμπέιτ. Σε ένα ντιμπέιτ, οι πολιτικοί αρχηγοί αντιπαρατίθενται μπροστά στην τηλεοπτική κάμερα για μια σειρά θεμάτων που έχουν επιλεχθεί από τα κομματικά επιτελεία υπό τον συντονισμό ενός δημοσιογράφου.
Στις 12 Μαρτίου του 1990, δημιουργήθηκε σε πρώιμο επίπεδο η έννοια της τηλεοπτικής αντιπαράθεσης των πολιτικών αρχηγών σε μια ταραγμένη πολιτικά περίοδο που δοκίμαζε τις αντοχές στο εσωτερικό, αλλά και στο εξωτερικό της χώρας. Οι τότε πρόεδροι των τριών μεγάλων κομμάτων συμμετείχαν σε μια συνάντηση που θύμιζε περισσότερο συνέδριο, καθώς η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε αμφιθέατρο του Παντείου Πανεπιστημίου και αρκετά ερωτήματα πραγματοποιήθηκαν από ακαδημαϊκούς. Τρία χρόνια αργότερα και πιο συγκεκριμένα τον Σεπτέμβριο του 1996, οι Κώστας Σημίτης και Μιλτιάδης Έβερτ κονταροχτυπήθηκαν στο τηλεοπτικό στούντιο σε μια διαδικασία η οποία ήταν μη παραστατική λόγω των κανόνων που είχαν τεθεί από τα δύο επιτελεία και με το θέμα των Ιμίων να κυριαρχεί στην ατζέντα, καθώς οι μνήμες από την νύχτα της 30ης Ιανουαρίου ήταν ακόμη πρόσφατες.
Τέσσερα χρόνια μετά, στις εκλογές του 2000, πραγματοποιείται εκ νέου ντιμπέιτ μεταξύ του Κώστα Σημίτη και του Κώστα Καραμανλή με την οικονομία να βρίσκεται στο επίκεντρο λόγω της επικείμενης εισόδου της χώρας στην Οικονομική Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ). Ωστόσο, οι κανόνες ήταν και πάλι αυστηροί, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως δεν το παρακολούθησε το τηλεοπτικό κοινό. Έχοντας πλέον βιώσει πολλές φορές την εν λόγω διαδικασία, οι συνθήκες το 2004 είχαν πλέον ωριμάσει για να πραγματοποιηθούν αλλαγές στον τρόπο διεξαγωγής με την είσοδο των αρχηγών όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Η συγκεκριμένη πρακτική συνεχίστηκε και στις εθνικές εκλογές του 2007, όπου στη συζήτηση κυριάρχησε η κακή διαχειριστική επάρκεια στις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία το καλοκαίρι του ίδιου έτους.
Δύο χρόνια αργότερα το πολιτικό σύστημα έδειξε στο σύνολο του πόσο απροετοίμαστο ήταν για την οικονομική κρίση που πλησίαζε. Το 2009, έλαβαν χώρα δύο τηλεμαχίες, η μία υπό την παρουσία όλων των αρχηγών των κοινοβουλευτικών δυνάμεων μαζί με τους Οικολόγους που είχαν κάνει την έκπληξη στις ευρωεκλογές και μια άλλη με τη συμμετοχή των προέδρων των δύο μεγάλων κομμάτων. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε εκείνη την τηλεμαχία οι πολιτικοί αρχηγοί είχαν το δικαίωμα να ρωτούν ο ένας τον άλλον. Έξι χρόνια μετά, με την οικονομική κρίση να συνεχίζεται και με την μεσολάβηση των δραματικών γεγονότων του 2015 και την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, οι πολιτικοί αρχηγοί αναμετρήθηκαν με φόντο την οικονομία και το ποιος μπορεί να βγάλει την χώρα από τα μνημόνια. Η τηλεμαχία διεξήχθη ανάμεσα στους τότε αρχηγούς των δύο μεγάλων κομμάτων, Αλέξη Τσίπρα και Βαγγέλη Μεϊμαράκη, μια τηλεοπτική αναμέτρηση που ξεχάστηκε γρήγορα.
Καταληκτικά, σίγουρα η εμφάνιση των τηλεμαχιών αποδείχθηκε μια καινοτομία για το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Ωστόσο, όσο περνούν τα χρόνια και τα social media αποκτούν όλο και μεγαλύτερη δυναμική, οι πολιτικοί τείνουν να ενδιαφέρονται πιο πολύ για το πώς θα πουν κάτι παρά για το τι θα πουν. Από την μεριά του, ο κόσμος παρασύρεται από το επικοινωνιακό πλαίσιο χωρίς πολλές φορές να καταλαβαίνει τι πραγματικά έχει ειπωθεί και μακροπρόθεσμα να μην βλέπει λύση στην σωρεία των προβλημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει καθημερινά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η ιστορία των ντιμπέιτ στην Ελλάδα: Από τις αίθουσες της Παντείου στο ραδιομέγαρο της ΕΡΤ, newpost.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι Τηλεμαχίες των Πολιτικών Αρχηγών στην Ελλάδα, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
