Της Χιόνας Οικονομάκη,
Η Αράχωβα είναι ορεινή κωμόπολη του Νομού Βοιωτίας, ευρισκόμενη στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα δημοφιλή χειμερινό προορισμό, δεδομένου πως διαθέτει χιονοδρομικό κέντρο, και ταυτόχρονα βρίσκεται σε σχετικά μικρή απόσταση από την Αθήνα. Πιο αναλυτικά, ο οικισμός βρίσκεται στον δρόμο που συνδέει τη Θήβα και τους Δελφούς με τη Βοιωτία από τα αρχαία, κιόλας, χρόνια, με την έκτασή του να φτάνει μέχρι και τον ποταμό Πλείστο.
Η ονομασία «Αράχωβα» έχει δύο πιθανές προελεύσεις. Πιο συγκεκριμένα, ορισμένοι μελετητές τη θέλουν να προέρχεται από τη σλαβική λέξη «orechova», η οποία στα ελληνικά μεταφράζεται ως «καρυδότοπος», κι αν δεχτούμε αυτήn την προέλευση, τότε το τοπωνύμιο γράφεται ως «Αράχοβα». Από την άλλη, η δεύτερη εκδοχή θέλει την ονομασία του οικισμού να έχει αμιγώς ελληνική προέλευση, με την ορθογραφία «Αράχωβα», δεδομένου πως στη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα η πόλη ήταν ευρέως γνωστή ως «Ράχωβα», λέξη προερχόμενη από τον συνδυασμό των «ράχις» που στη μεταφορική του χρήση σημαίνει «οροσειρά» και «ωβάς», η πιθανότερη ονομασία των κατοίκων της περιοχής.
Η ιστορία του οικισμού ξεκινάει από το 1200 π.Χ., κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται από τα πανάρχαια ευρήματα και απομεινάρια παλαιών οικισμών στην περιοχή. Αναφέρεται, ακόμα, και στα ομηρικά έπη με την ονομασία «Ανεμώρεια», ως μία από τις οκτώ επίσημες πόλεις που υπάγονταν στη Φωκίδα. Η δυναμική παρουσία της εξακολουθεί να υφίσταται και στα βυζαντινά χρόνια, όταν κατόπιν φεουδαρχικών εντολών, οι τότε μικροί οικισμοί ενώθηκαν σε έναν ενιαίο, προς διευκόλυνση ζητημάτων που αφορούσαν την οικονομία και τη διοίκηση, τη σημερινή Αράχωβα. Αυτή θα είναι και η πρώτη φορά που η περιοχή θα αντιμετωπιστεί ολιστικά, ως ένας αυτοτελής οικισμός.
Η συνδρομή της Αράχωβας στα δρώμενα της ελληνικής επαναστάσεως του 1821 υπήρξε, επίσης, καθοριστική. Πιο συγκεκριμένα, η μάχη της Αράχωβας, που έλαβε χώρα στην ομώνυμη περιοχή στο διάστημα μεταξύ 18-24 Νοεμβρίου του 1826, έμελλε να είναι μία από τις σημαντικότερες μάχες του Αγώνα. Η έκβασή της, που δεν ήταν άλλη από τη συντριπτική νίκη των Ελλήνων υπό την ηγεσία του Γεωργίου Καραϊσκάκη, έδωσε μεγάλο κουράγιο στο σύνολο των Ελλήνων, οπλίζοντάς τους με θάρρος, ώστε να συνεχίσουν να μάχονται για την πολυπόθητη ελευθερία τους.
Σήμερα, φτάνοντας κανείς στο κοσμοπολίτικο χωριό του Παρνασσού, αντικρίζει το εμβληματικό «Ρολόι της Αράχωβας» να δεσπόζει πάνω στον βράχο Τυρία. Ειδικότερα, ξεκινώντας με την ιστορία του βράχου, θα πρέπει να αναφέρουμε πως η ονομασία του οφείλεται στη χρήση του κατά τα παλαιότερα χρόνια· ως τόπος φύλαξης τυροκομικών προϊόντων, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες στη διάρκεια της Κατοχής αποτέλεσε σημαντική αποθήκη, για να κρύβουν οι ντόπιοι τα υλικά αγαθά τους. Γύρω στο 1860, πάνω στον βράχο αυτό οικοδομήθηκε ένα καμπαναριό που όμως κατέρρευσε εξαιτίας ενός μεγάλου σεισμού 10 μόλις χρόνια μετά την κατασκευή του. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο Γρηγόριος Καμβασινός, ηγούμενος της τοπικής Ιεράς Μονής του Αγίου Λουκά, ανέλαβε την ανασκευή του τέως καμπαναριού, προσθέτοντας στη μορφή του το ρολόι στο οποίο αναφερθήκαμε. Επρόκειτο για ένα αξιοθέατο με σημαντική και χρόνια ιστορία, αλλά και άκρως εντυπωσιακή εμφάνιση.
Σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από την Αράχωβα βρίσκεται το Κωρύκειον Άντρον, ένα σπήλαιο απαράμιλλης ομορφιάς με μακρά ιστορία. Η σπηλιά έχει λατρευτικό χαρακτήρα και είναι αφιερωμένη στις Κωρυκειάδες Νύμφες, που η μυθολογία τις θέλει να συντροφεύουν τον θεό Απόλλωνα. Η λειτουργία και ο ρόλος του σπηλαίου στην αρχαιότητα βρισκόταν πιθανότατα σε σύμπνοια με τον κοντινό Ιερό Ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, ως υπαίθριος χώρος λατρείας, αλλά και σημείο επικλήσεων και θυσιών. Σήμερα, το σπήλαιο χωρίζεται σε δύο χώρους, με τον πρώτο να αποτελεί ιστορικό αξιοθέατο που μαρτυρά την πορεία του μέσα στους χρόνους και τον δεύτερο να περιλαμβάνει σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Πέρα από κάθε αμφιβολία, η επίσκεψη στο Κωρύκειον Άντρον μέλλει να αποτελέσει μοναδική εμπειρία για όποιον βρεθεί εκεί.
Η Αράχωβα είναι ένας δημοφιλέστατος χειμερινός προορισμός με ένα μεγάλο ποσοστό της επισκεψιμότητάς του να οφείλεται στο Χιονοδρομικό κέντρο της περιοχής. Μικροί και μεγάλοι, αναζητώντας μερικές στιγμές ξεγνοιασιάς και χαλάρωσης, καταφεύγουν στην περιοχή, η οποία δύναται να τους χαρίσει απλόχερα όμορφες αναμνήσεις. Μία ακόμα ιστορική πόλη της Ελλάδος, που όμως ξεχωρίζει για τη δική της μοναδικότητα, ένα χειμερινό θέρετρο στις πλαγιές του Παρνασσού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ιστορική αναδρομή στην Αράχωβα: γνωριμία με τη νύφη του Παρνασσού!, gnoristetinellada.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σπήλαιο Κωρύκειον Άντρον, odysseus.culture.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το Ρολόι της Αράχωβας, gnoristetinellada.gr, διαθέσιμο εδώ
