Του Θοδωρή Μπουλούμπαση,
Το ξέσπασμα της ενεργειακής κρίσης και η συνεχιζόμενη οικονομική αστάθεια στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα (οικονομική κρίση, πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία) αποτελούν έναν συνδυασμό γεγονότων που έχει αυξήσει ιδιαιτέρως τους κινδύνους για τα τέσσερα συστημικά τραπεζικά ιδρύματα της χώρας μας (Πειραιώς, Εθνική, Alpha Bank, Eurobank). Υπό αυτές τις συνθήκες, οι διοικήσεις των τραπεζών έχουν αποφασίσει μία σειρά από ενέργειες, με σκοπό να συγκρατήσουν τα λειτουργικά τους κόστη σε επίπεδο που θα τους επιτρέψει να συνεχίσουν να είναι βιώσιμες και οικονομικά επικερδείς.
Συγκεκριμένα, στην προσπάθεια περαιτέρω μείωσης των λειτουργικών τους εξόδων, σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι τράπεζες εξετάζουν ενδεχόμενη πώληση off site μηχανημάτων Α.Τ.Μ. (εκτός τραπεζικών καταστημάτων), που είναι τοποθετημένα σε νοσοκομεία, super market, πολυκαταστήματα κ.λπ., αλλά και σε διάσπαρτα σημεία ανά την επικράτεια, παρουσιάζοντας χαμηλό εμπορικό ενδιαφέρον για τις τράπεζες, εξυπηρετώντας μόνο τις τοπικές κοινωνίες.
Η συντήρηση των συγκεκριμένων Α.Τ.Μ. αποτελεί οικονομικό «αγκάθι» για τις τράπεζες, καθώς περιλαμβάνονται σε αυτή τα κόστη ασφάλειάς τους, οι διαδικασίες ανεφοδιασμού τους με μετρητά και η εκμίσθωσή τους. Επίσης, εκτός όλων αυτών, το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει παρατηρηθεί αύξηση στις απόπειρες κλοπών σε αυτόματα ταμειακά μηχανήματα που βρίσκονται εκτός τραπεζικών καταστημάτων, με τα συμβάντα αυτά να αποτελούν επιπρόσθετο παράγοντα κινδύνου.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, τα off site A.T.M. των τεσσάρων συστημικών τραπεζών ανέρχονται στα 3.279, ενώ εντός καταστήματος βρίσκονται 2.381. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συζήτηση για τη μείωσή τους έχει επανέλθει λόγω της αλματώδους αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών μέσω mobile banking (ρυθμός ανάπτυξης κατά 45%), με τα Α.Τ.Μ. πλέον να εξυπηρετούν γύρω στο 45% με 48% των οικονομικών συναλλαγών της χώρας, με 222,5 εκατ. συναλλαγές εντός του 2021.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε νέο πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου για το προσωπικό της, το οποίο και αφορά περίπου 600 εργαζόμενους, σε συνέχεια της προηγούμενης εθελούσιας εξόδου του Νοεμβρίου του περασμένου έτους. Ο στόχος της διοίκησης είναι η μείωση του προσωπικού στους 6 χιλιάδες από τους 8,5 χιλιάδες που απασχολεί σήμερα. Τα οικονομικά κίνητρα που παρέχονται στους εργαζόμενους ανέρχονται έως τις €160.000, με τις επιλογές της καταβολής τους σε έως 37 μισθούς ή σε μορφή μακροχρόνιας άδειας. Σε παρόμοιες ενέργειες είχαν προχωρήσει και άλλα τραπεζικά ιδρύματα, προσπαθώντας να μειώσουν τα εργασιακά κόστη των ομίλων τους, με το βάρος να πέφτει σε νομούς τους οποίους πραγματοποιείται μείωση καταστημάτων.
Ο «άτυπος κανόνας», πλέον, για το λειτουργικό μοντέλο των συστημικών τραπεζών προβλέπει αριθμητικό όριο στα 300 καταστήματα και 6.000 εργαζόμενους, με τις τράπεζες να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Ήδη εντός του 2022 η Eurobank μείωσε κατά 25 τα καταστήματά της, ενώ το νέο υβριδικό μοντέλο εργασίας παρουσιάζει αποδοχή σε ποσοστό 80% από τους εργαζόμενους της εταιρείας. Αναλυτικότερα, το πρόγραμμα που απευθύνεται σε 3.700 εργαζόμενους (περίπου το 60% του προσωπικού της) μπορεί, εφόσον το επιθυμεί, να εργαστεί εξ αποστάσεως.
Συνοψίζοντας, το αποτέλεσμα που εκρέει είναι πως τα τραπεζικά ιδρύματα, ως ιδιωτικές εταιρείες, προσπαθούν στις δύσκολες οικονομικά συνθήκες να ελαχιστοποιήσουν τα κόστη τους με κάθε τρόπο (μείωση Α.Τ.Μ., μείωση καταστημάτων, εθελούσιες αποχωρήσεις), έτσι ώστε να συνεχίζουν να είναι επικερδείς και, κατ’ επέκταση, να είναι θελκτικές στο επενδυτικό κοινό οι μετοχές τους. Το γεγονός αυτό, όμως, έρχεται σε αντίθεση με την ανάγκη εξυπηρέτησης των απλών πολιτών, που χρησιμοποιούν τα τραπεζικά ιδρύματα για τις συναλλαγές τους και ενδεχομένως, πλέον, να μην καλύπτονται από τα δίκτυα καταστημάτων και Α.Τ.Μ. ειδικά στην επαρχία, όπου υπάρχουν περιπτώσεις όπου πρωτεύουσες νομών διαθέτουν μόλις ένα τραπεζικό κατάστημα. Είναι αναγκαίο, λοιπόν, ο γενικός πληθυσμός και ιδιαίτερα οι μεγαλύτερες ηλικίες να εκπαιδευτούν στη χρήση τραπεζικών εφαρμογών, μιας και η συντριπτική πλειοψηφία των συναλλαγών στα καταστήματα αποτελούν απλές διαδικασίες (πληρωμές, μεταφορές χρημάτων) που μπορούν να πραγματοποιηθούν με τη βοήθεια της τεχνολογίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τράπεζες: Πωλούν τα εκτός υποκαταστημάτων ΑΤΜ, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τράπεζες: Ξεπαγώνουν τα προγράμματα μείωσης προσωπικού, news247.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πόσοι τραπεζοϋπάλληλοι θα αποχωρήσουν με εθελούσια μέχρι το 2025, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
