Του Κωνσταντίνου Γκαμπή,
«Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας»– Σαίξπηρ, Άμλετ
Το 57,9% του γενικού πληθυσμού δηλώνουν ότι θα μετανάστευαν στο εξωτερικό, αν έβρισκαν δουλειά με καλύτερες αποδοχές και καλύτερες συνθήκες. Αυτό το ποσοστό στις ηλικίες 25-39 φτάνει το 71,9% και στις 17-24 το 77,1%. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία είναι ενδεικτικά της ζοφερής πραγματικότητας που επικρατεί τα τελευταία 14 χρόνια στη χώρα. Οι κατά πολύ μειωμένες θέσεις εργασίας που υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα προσφέρουν οικονομικές αποδοχές πολύ χαμηλές. Aν κάποιος υπολογίσει τη μείωση των μισθών προ και μετά κρίσης, συμπεριλαμβανομένου και του πληθωρισμού, το αποτέλεσμα θα είναι αποκαρδιωτικό. Πέραν των χαμηλών αποδοχών όμως, για πολλούς υψηλά εκπαιδευμένους (highly educated), είναι απλώς αδύνατον να βρουν δουλειά στον τομέα τους (πόσο μάλλον στον τομέα της πληροφορικής ή της μηχανικής), γιατί δεν υπάρχουν τέτοιες βιομηχανίες στην Ελλάδα.
Είναι φυσικό, λοιπόν, πολλοί Έλληνες να αποφασίζουν να μεταναστεύσουν με την προοπτική της καλύτερης θέσης εργασίας και καλύτερης ζωής. Το γνωστό brain drain. To πιο παραγωγικό μέρος της κοινωνίας είναι συνήθως αυτό που επιλέγει να φύγει, προκαλώντας μία τεράστια ζημιά στην οικονομία της χώρας. Για αυτό πολλές κυβερνήσεις προαναγγέλλουν την πρόθεση τους όχι μόνο να βάλουν ένα τέρμα στο brain drain, αλλά και να επιτύχουν το brain gain, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά η επιστροφή όσων έφυγαν και η προσέλκυση ξένου εργατικού δυναμικού στη χώρα. Η σημερινή κυβέρνηση, βεβαίως, του Κυριάκου Μητσοτάκη, η οποία δεν παύει να μου δίνει αφορμές να γράφω και την ευχαριστώ για αυτό, φαίνεται να έχει ποντάρει πολύ σε αυτό.
Αρχικά, θα δούμε τα μέτρα που έχει αναγγείλει η σημερινή κυβέρνηση, τα οποία στοχεύουν στο brain gain και, έπειτα, θα μιλήσουμε για το πώς πραγματικά μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα μέτρα της κυβέρνησης, για οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο αποφασίσει να μετακινήσει τη φορολογική του βάση στην Ελλάδα, απαλλάσσεται για το 50% του εισοδήματός του, από μισθωτή εργασία ή επιχειρηματική δραστηριότητα, από το φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης μέσα στο φορολογικό έτος. Επιπλέον, για επτά χρόνια το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτει βάση της κατοικίας και του Ι.Χ. δε θα λαμβάνεται υπόψιν για τον υπολογισμό του τεκμαρτού εισοδήματος.
Πέραν των φορολογικών κινήτρων, υπάρχει και το πρόγραμμα “ReBrain Greece” του Υπουργείου Εργασίας, με στόχο την ευκολότερη διασύνδεση επιστημόνων του εξωτερικού και επιχειρήσεων του εσωτερικού. Αυτά είναι ενδεικτικά της φύσεως των μέτρων μέσω των οποίων τόσο η σημερινή όσο κι οι προηγούμενες κυβερνήσεις προσπάθησαν να φέρουν «νέο αίμα» στην αγορά εργασίας.
Φυσικά, η ευνοϊκότερη φορολογία και η πιο απλή και γρήγορη γραφειοκρατία είναι σημαντικά κίνητρα για κάποιον που θέλει να έρθει να δουλέψει στην Ελλάδα. Μόνο που οι κυβερνήσεις ανακοινώνοντάς τα ως τη λύση του αινίγματος του brain gain εθελοτυφλούν, αφού δεν αναφέρονται καθόλου στα πολύ σοβαρότερα και δομικά προβλήματα της χώρας, τα οποία απωθούν όποιον σκεφτεί απλώς να δουλέψει στην Ελλάδα, ακόμη και τους ίδιους τους Έλληνες. Γι’ αυτό είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι αυτές οι αναγγελίες μέτρων είναι απλά επικοινωνιακά κόλπα, καπνός, όπως, άλλωστε, και το σύνολο της πολιτικής της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, αφού πραγματικός τους σκοπός είναι η επανεκλογή του κυβερνώντος κόμματος.
Από την άλλη, προσωπικά, μπορώ να διατυπώσω την αλήθεια για το brain gain, χωρίς να ανησυχώ για τυχόν ευθύνες που βαραίνουν, για παράδειγμα, έναν Πρωθυπουργό. Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα αποτελεί μία χώρα με καλό καιρό, πλούσια Ιστορία και πολιτισμό και πολλές φυσικές ομορφιές, αλλά, ταυτόχρονα, ένα από τα πιο διεφθαρμένα κράτη και μία από τις πιο συντηρητικές κοινωνίες στην Ευρώπη.
Συνεπώς, το brain drain δεν είναι το πρόβλημα, όπως και το brain gain δε θα έπρεπε να είναι ο σκοπός. Όπως μας διατυμπανίζει η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση που έχουμε, όταν κινδυνεύουν τα συμφέροντα της ελληνικής ολιγαρχίας (βλ. ενεργειακή κρίση), ο καπιταλισμός λειτουργεί με βάση την ιδιωτική πρωτοβουλία. Το κράτος έχει την ευθύνη να παρέχει το πλαίσιο, το οποίο διευκολύνει το κάθε άτομο να είναι ο εαυτός του και να «επιχειρεί». Θα πρότεινα, λοιπόν, αντί για τις μικρές επεμβάσεις που κάνει η κάθε κυβέρνηση, να επικεντρωθεί στη διόρθωση των παθογενειών της χώρας, οι οποίες εκτείνονται από τον τρόπο λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών και τα «ανήθικα» lobby, έως το ότι για κάποιον λόγο η Εκκλησία έχει λόγο για το αν τα Λ.Ο.Α.Τ.Κ.Ι.+ άτομα θα πρέπει να θεωρούνται ισότιμα μέλη της κοινωνίας ή πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Ως αποτέλεσμα, εκτοπίζεται μερίδα ατόμων από την αγορά εργασίας, χωρίς να αξιοποιούνται κατάλληλα για την ανάπτυξη της οικονομίας και την εξέλιξη της κοινωνίας. Φυσικά, κάτι τέτοιο θα απαιτούσε ισχυρούς πολιτικούς ηγέτες, οι οποίοι δεν αναλώνονται απλώς στο status quo. Κάτι για το οποίο δεν τρέφω και μεγάλες ελπίδες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι Πιστεύουν Οι Έλληνες Του 2022 B’ Μέρος, dianeosis.org, διαθέσιμο εδώ
- Ήρθε η ώρα για τον επαναπατρισμό των ελληνικών «εγκεφάλων», economistas.gr, διαθέσιμο εδώ
