Της Κωνσταντίνας Μουμτζή,
Η συνήθεια/ρουτίνα είναι κάτι που όλοι έχουμε υιοθετήσει μέσα στην καθημερινότητά μας με πολλούς τρόπους. Μπορεί να είναι είτε ο πρωινός καφές κάθε πρωί, η ανάγκη να δούμε μια τηλεοπτική σειρά το μεσημέρι ή να διαβάσουμε ένα βιβλίο το βράδυ. Αυτές οι διαδικασίες γίνονται αυτόματα, χωρίς να σκεφτούμε τον λόγο που το κάνουμε ή να έχουμε κάποιο κίνητρο για να το κάνουμε κάθε μέρα. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Ασάφ Μαζάρ, συνήθεια είναι η αυτόματη ενεργοποίηση συμπεριφορών έναντι των συνειδητών προθέσεων. Όλες αυτές οι συνήθειες κατασκευάζουν τη ρουτίνα της καθημερινότητάς μας.
Η ρουτίνα φαινομενικά είναι σαν ένα ασφαλές περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορούμε να κινηθούμε χωρίς να χρειαστεί να σκεφτούμε κάθε βήμα και κίνηση μας μέσα στην ημέρα. Παρ’ όλα αυτά, αυτό είναι κάτι το οποίο ελλοχεύει κινδύνους. Αυτή η διαδικασία κατά την οποία δεν λαμβάνουμε αποφάσεις, αλλά ενεργούμε μηχανικά, εξαπλώνεται και σε άλλες επιλογές μας. Για παράδειγμα, συχνά θα διστάσουμε να δοκιμάσουμε ένα καινούριο πιάτο σε ένα αγαπημένο μας μαγαζί, επειδή έχουμε μάθει αυτό που μας αρέσει και φοβόμαστε ότι κάποιο άλλο θα μας απογοητεύσει. Αντί να αποφασίσουμε με βάση τις επιθυμίες μας, βασιζόμαστε στις ήδη εδραιωμένες συνήθειες. Αρνούμαστε να «σπάσουμε» έναν φαύλο κύκλο με μαθημένες καταστάσεις και να αφοσιωθούμε σε νέες ασχολίες.
Η περίοδος της καραντίνας, ακόμα, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Συνέχεια γινόταν λόγος για τη ρουτίνα και για το πόσο σημαντικό είναι να τη διατηρήσουμε εκείνη την περίοδο που ήμασταν σπίτι. Σίγουρα αποτελεί και κατευθυντήρια γραμμή σε τέτοιες περιπτώσεις. Μέσω της ρουτίνας κρατάμε έναν ρυθμό και είμαστε οργανωμένοι. Μάλιστα, μπορεί να αποτελέσει σε κάποιες περιπτώσεις και τη βάση για κάποια δημιουργική ανακάλυψη ή να δοθεί η νότα της παραγωγικότητας σε απλά καθημερινά έργα. Επίσης, σύμφωνα με έρευνες, η ύπαρξη ρουτίνας είναι ωφέλιμη και για την ενίσχυση της μνήμης, καθώς δεν αναλώνεται ενέργεια στην εκμάθηση πολλών διαφορετικών πράξεων, όπως η τοποθέτηση ενός αντικειμένου σε ένα συγκεκριμένο σημείο στο δωμάτιό μας κάθε μέρα.
Επιπρόσθετα, ενδέχεται να έχουν αναπτυχθεί και κάποιες αρνητικές συνήθειες στη ζωή μας, τις οποίες δεν αναγνωρίζουμε κιόλας λόγω του ότι έχουν εισχωρήσει με επαναληπτικό χαρακτήρα στην καθημερινότητά μας. Το κάπνισμα μπορεί να είναι ένα τέτοιο παράδειγμα ή ακόμα και το να πίνει κάποιος από ένα ποτήρι αλκοόλ κάθε βράδυ.
Η αλλαγή των συνηθειών αποτελεί δύσκολη υπόθεση. Χρειάζεται, καταρχάς, η αναγνώριση του ποιες συμπεριφορές είναι πράγματι συνήθειες. Έπειτα, υπάρχει δυσκολία στον τρόπο με τον οποίο θα γίνει αλλαγή των επαναλαμβανόμενων αρνητικών συμπεριφορών. Η συμβολή ενός επαγγελματία ειδικού είναι αναγκαία σε τέτοιες περιπτώσεις.
Αφενός, η ρουτίνα διαθέτει αρκετά θετικά πρόσημα. Μπορεί να είναι υπεύθυνη για την προαγωγή της υγείας μας, υιοθετώντας τη σωστή διατροφή, ένα πρόγραμμα ύπνου και καθημερινή άσκηση. Μπορεί να δώσει νόημα στη ζωή μας, όταν έχουμε τη συνήθεια να ακούμε μουσική, να διαβάζουμε, να γράφουμε. Μέσω αυτής διαχειριζόμαστε την καθημερινότητά μας με αποτελεσματικό τρόπο. Αφετέρου, ενδέχεται να εμφανιστούν προβλήματα, όταν οι τακτικές που αφομοιώνονται είναι επιβλαβείς για την υγεία μας ή για τον κοινωνικό μας περίγυρο. Συχνά μπορεί με αυτό τον τρόπο να παρεμποδίζουμε την προσωπική μας εξέλιξη. Είναι σημαντικό να ελέγχουμε τον εαυτό μας και να εξετάζουμε τις πράξεις μας. Όσον αφορά σε πράξεις που είναι αποτέλεσμα συνήθειας, χρειάζεται διεξοδικές έλεγχος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Η κρυμμένη αξία της καθημερινής ρουτίνας έρχεται στο φως μετά από την πανδημία, psychologynow.gr, διαθέσιμο εδώ
