Της Δανάης Τομαροπούλου,
Πολλοί από εμάς, κατά την παιδική μας ηλικία, έχουμε υποβληθεί σε αμυγδαλεκτομή και αδενοτομή, στις δύο συχνότερες χειρουργικές επεμβάσεις που υποβάλλονται τα παιδιά, κατά τις οποίες πραγματοποιείται αφαίρεση των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων –τα λεγόμενα κρεατάκια, αντίστοιχα. Ο συνηθέστερος λόγος αφαίρεσής τους είναι η δυσχέρεια στην αναπνοή που προκαλείται από απόφραξη του αναπνευστικού συστήματος, λόγω υπερτροφίας τους, με συνοδά συμπτώματα την άπνοια και το ροχαλητό κατά τη διάρκεια του ύπνου. Κατά την παιδική ηλικία, το παιδί έρχεται σε επαφή με πολλά άτομα στον παιδικό σταθμό, με απόρροια τη συχνή εμφάνιση ιογενών και μικροβιακών λοιμώξεων. Ο ρόλος των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων, που αποτελούνται κυρίως από λεμφικό ιστό, είναι να αναχαιτίζουν τα εισπνεόμενα μικρόβια που εισβάλλουν στον οργανισμό μας, προτού εξαπλωθούν στο σώμα. Η παρουσία τους είναι ιδιαίτερα σημαντική στα βρέφη και στα παιδιά μέχρι την ηλικία των 3 ετών, ενώ μετά την ηλικία των 10-12 ετών, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις αρχίζουν να ατροφούν και οι αμυγδαλές συρρικνώνονται, αποκτώντας το μέγεθος ενός αμυγδάλου.
Τι είναι οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις;
Τόσο οι αμυγδαλές όσο και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις είναι ιστοί που ανήκουν στο λεμφικό σύστημα και η παρουσία τους αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των εισπνεόμενων μικροβίων, εμποδίζοντας την εξάπλωσή τους. Πιο συγκεκριμένα, οι αμυγδαλές –που αποτελούνται από λεμφοεπιθηλιακό ιστό– εντοπίζονται στην είσοδο του στοματοφάρυγγα και διατάσσονται σε έναν νοητό δακτύλιο, τον λεμφικό δακτύλιο του Waldeyer. Το επιθήλιο που αποτελεί την επιφάνεια της αμυγδαλής είναι κροσσωτό πλακώδες και καταδύεται στον υποκείμενο συνδετικό ιστό σε πολυάριθμες θέσεις, σχηματίζοντας τις αμυγδαλικές κρύπτες, στα τοιχώματα των οποίων υπάρχουν πολυάριθμα λεμφοζίδια. Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις, που είναι ορατές από τον ΩΡΛ με το λαρυγγικό κάτοπτρο ή με το εύκαμπτο ρινοφαρυγγολαρυγγοσκόπιο, αποτελούνται από λεμφικό ιστό, εντοπίζονται στο οπίσθιο τοίχωμα του ρινοφάρυγγα και, μετά την ηλικία των 10-12 ετών, αρχίζουν και ατροφούν. Οι ενήλικες δεν διαθέτουν αδενοειδείς εκβλαστήσεις.
Παθήσεις των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων
Οι υγιείς αμυγδαλές βρίσκονται κρυμμένες στα πλάγια, στο βάθος του στόματος. Σε περίπτωση μόλυνσης, πρήζονται, πονάνε και κοκκινίζουν, ενώ όταν περάσει η φλεγμονή επανέρχονται στο φυσιολογικό τους μέγεθος. Σε περίπτωση που η αμυγδαλίτιδα εμφανίζεται συχνά, προκαλείται βλάβη στον αμυγδαλικό ιστό, με αποτέλεσμα τον σχηματισμό ουλών που εμποδίζουν την επαναφορά των αμυγδαλών στο αρχικό τους μέγεθος. Σταδιακά, ο αμυγδαλικός ιστός χάνει τις ιδιότητές του και συσσωρεύει μικρόβια, τα οποία σε συνθήκες μειωμένης άμυνας, όπως σε περιπτώσεις κρυολογήματος ή αφυδάτωσης του οργανισμού, θα προκαλέσουν νέα αμυγδαλίτιδα. Σε περίπτωση που η διόγκωση είναι τόσο μεγάλη, ώστε η μία αμυγδαλή να ακουμπά την άλλη, αποφράσσεται η είσοδος στον φάρυγγα, προκαλώντας δυσχέρεια στην κατάποση και την αναπνοή, ροχαλητό στον ύπνο, στοματική κακοσμία, όταν σε αυτές εγκλωβίζονται νεκρά κύτταρα και τροφές, ενώ κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν πόνο στο αυτί, χωρίς να πάσχουν από ωτίτιδα, λόγω ανακλώμενου πόνου από τις αμυγδαλές στο αυτί.
Όσον αφορά τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις, η πιο συχνή πάθηση που εμφανίζεται σε αυτές είναι η αδενοειδίτιδα, στην οποία υπάρχει φλεγμονή στον λεμφικό ιστό, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται πυώδεις εκκρίσεις, έντονος πόνος, εμπύρετα επεισόδια, ρινική συμφόρηση, συσσώρευση υγρού στο αυτί και αναπνευστική δυσχέρεια από τη μύτη. Οι χρόνιες αμυγδαλίτιδες και αδενοειδίτιδες εμφανίζουν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά και στα αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
Ποια είναι η κλινική εικόνα του ασθενούς σε περίπτωση φλεγμονής των αμυγδαλών; Αυτή συνίσταται σε:
- ερυθρότητα των αμυγδαλών
- εμπύρετα επεισόδια
- πόνος κατά την κατάποση
- στοματική κακοσμία
- μυαλγίες
- πυώδεις εκκρίσεις
- πρόβλημα στην ομιλία
- πόνος στο αυτί
- δύσπνοια
Ποια είναι η κλινική εικόνα του ασθενούς σε περίπτωση φλεγμονής των αδενοειδών εκβλαστήσεων; Αυτή συνίσταται σε:
- αναπνευστική δυσχέρεια από τη μύτη
- θορυβώδης αναπνοή
- ροχαλητό και υπνική άπνοια (διακοπή της αναπνοής για μερικά δευτερόλεπτα)
- πόνος στο αυτί
Τρόποι αντιμετώπισης της φλεγμονής των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων
Το πρώτο στάδιο για την αντιμετώπιση των φλεγμονών στις αμυγδαλές και τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις είναι η λήψη αντιβιοτικών. Η χειρουργική επέμβαση συνιστάται σε περίπτωση:
- επαναλαμβανόμενων φλεγμονών
- μεγάλης υπερτροφίας που συνοδεύεται από αναπνευστική δυσχέρεια
- κακοήθειας των αμυγδαλών
- συχνών στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων
- εκκριτικής μέσης ωτίτιδας (οφείλεται σε φλεγμονή των αδενοειδών εκβλαστήσεων)
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κωνσταντίνος Σ.Χαϊδάς (2010), Δείκτες φλεγμονής σε εξαιρεθέντα αδενοειδικό και αμυγδαλικό ιστό παιδιών με αποφρακτική διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμημα Ιατρικής
- Γεωργία Σ. Μαλακασιώτη (2014), Παθογενετικοί μηχανισμοί υπερτροφίας του φαρυγγικού λεμφικού ιστού σε νεαρά άτομα με αποφρακτική διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιατρικής
- Αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) και αμυγδαλές, iatronet.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Αμυγδαλές και Αδενοειδείς Εκβλαστήσεις (“Κρεατάκια”), iliaktida.eu. Διαθέσιμο εδώ
- ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΦΑΙΡΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΜΥΓΔΑΛΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΚΡΕΑΤΑΚΙΑ;, iatriko.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Αφαίρεση αμυγδαλών και αδενοειδών εκβλαστήσεων, healthyliving.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Υπερτροφία Αμυγδαλών, orl.gr. Διαθέσιμο εδώ
