Της Ελευθερίας Κωνστάντιου,
Μια ανάσα κυριολεκτικά από την πλατεία Αριστοτέλους, μεταξύ των οδών Βασιλέως Ηρακλείου και Ερμού, βρίσκεται η αγορά Μοδιάνο, η οποία έχει ταυτιστεί με την αγορά τροφίμων στη Θεσσαλονίκη για σχεδόν έναν αιώνα. Με αφορμή, λοιπόν, το εκ νέου άνοιγμα και την αλλαγή φιλοσοφίας που επιχειρείται, στο παρόν άρθρο θα μιλήσουμε για την ιστορία της, αλλά και τον ρόλο που θα επιτελέσει από εδώ και πέρα.
Η μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης, το 1917, άλλαξε μια για πάντα την αρχιτεκτονική της πόλης, αφού κάηκαν σημαντικά κτήρια, τα οποία χρησιμοποιούνταν ως εμπορικά καταστήματα, οικονομικά κέντρα, δημόσιες υπηρεσίες, καθώς και σημαντικοί χώροι λατρείας των θρησκευτικών κοινοτήτων της πόλης. Ένας τέτοιος χώρος λατρείας ήταν και το κτήριο που στεγάζει σήμερα την αγορά Μοδιάνο. Επρόκειτο για μια εβραϊκή συναγωγή, με το όνομα Talmud Torah, η οποία κάηκε ολοσχερώς. Μετά την καταστροφή, η τότε κυβέρνηση Βενιζέλου και ο Υπουργός Συγκοινωνιών Αλέξανδρος Παπαναστασίου αποφάσισαν πως έφτασε η στιγμή για την ανάπτυξη ενός νέου πολεοδομικού σχεδίου, το οποίο θα εκπονούνταν από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Ερνέστ Εμπράρ και θα χάριζε σύγχρονη όψη στην πόλη.
Το σχέδιο Εμπράρ, το οποίο πρέπει να σημειωθεί ότι χρειάστηκε τρία χρόνια για να εγκριθεί, αφού η επιτροπή δεν συμφωνούσε σε όλα με το όραμα του αρχιτέκτονα, προέβλεπε και την ανάπτυξη «παζαριών» στο σημείο που παλιά βρισκόταν η Συναγωγή. Έτσι, ορίστηκαν από τον Εμπράρ Eli Modiano, ως μηχανικός, με τον αρχιτέκτονα J. Oliphant, για να φτιάξουν μια αγορά, η οποία στο σχέδιο προβλέπονταν με το όνομα “Bazar Central Salonique”.
Πράγματι, η αγορά ξεκίνησε να χτίζεται το 1922, ενώ ολοκληρώθηκε το 1925. Πρόκειται για ένα μονώροφο κτήριο, στο οποίο υπάρχουν εσωτερικά μπαλκόνια και υπόγειο, ενώ η έκτασή του φτάνει τα 2.707 τετραγωνικά. Ωστόσο, τα μεγαλοπρεπή της εγκαίνια λαμβάνουν χώρα 5 χρόνια αργότερα, το 1930. Από τότε, η αγορά Μοδιάνο, η οποία λαμβάνει τιμητικά το όνομα του μηχανικού της, συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την Εβραϊκή Κοινότητα της πόλης, ενώ ταυτόχρονα ξεκινάει να παίζει μεγάλο ρόλο στην εμπορική και οικονομική δραστηριότητα της Θεσσαλονίκης, έχοντας πάντοτε τα καλύτερα και πιο φρέσκα προϊόντα στους πάγκους της.
Περίπου 33 χρόνια μετά τα εγκαίνιά της, το 1983, το τότε υπουργείο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, αργότερα γνωστό ως ΥΠΕΧΩΔΕ, χαρακτηρίζει την αγορά ως διατηρητέο κτήριο, ενώ το 1995, το Υπουργείο Πολιτισμού την χαρακτηρίζει ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Ο χαρακτηρισμός αυτός από το ΥΠΠΟ δίνεται ως χαρακτηριστικό δείγμα αγοράς με στοά.
Φτάνοντας στο κατώφλι του 21ου αιώνα, η αγορά Μοδιάνο χάνει την αίγλη της, με πολλά καταστήματα να κλείνουν, αλλάζοντας σημαντικά την εικόνα της, ενώ με την έλευση της οικονομικής κρίσης, η όψη της γίνεται αποκαρδιωτική. Το 2017, η ιστορική αγορά περνάει στα χέρια του ομίλου Fais, με έναν και μόνο στόχο: την αποκατάστασή της και τη μετατροπή της σε μία σύγχρονη αγορά στα πρότυπα αυτών του εξωτερικού. Ένα πρότζεκτ που δουλεύεται εδώ και χρόνια.
Σήμερα, η αποκατάσταση έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, με τα νέα εγκαίνια να έχουν προγραμματιστεί για τις 20 Οκτωβρίου. Μάλιστα, οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης μπορούν ήδη να θαυμάσουν την υπέροχη πρόσοψη. Στο σημείο αυτό, όμως, είναι απαραίτητο να αναφερθεί και το τι θα μπορεί να βρει κανείς στην αγορά, όταν ανοίξουν οι πόρτες της. Αρχικά, τα καταστήματα που πρόκειται να λειτουργήσουν θα ανέλθουν στα 70-75, τα οποία θα έχουν έκταση από 7 τετραγωνικά, φτάνοντας, αν συνενωθούν, τα 20, ενώ τα μαγαζιά, ανάλογα με τα προϊόντα που εμπορεύονται, θα είναι οργανωμένα σε «γειτονιές». Έτσι, οι επισκέπτες της αγοράς θα μπορούν εύκολα να βρουν ό,τι αναζητούν ανάμεσα σε γνωστές εταιρείας, αλλά και λιγότερο γνωστές. Παράλληλα, εκτός από ψώνια, η νέα αγορά Μοδιάνο θα αποτελέσει κι ένα σημείο συνάντησης για όσους θέλουν να απολαύσουν το φαγητό ή το ποτό τους.
Για περισσότερο από εννέα δεκαετίες, το δημιούργημα του Eli Modiano αποτέλεσε ένα σημείο αναφοράς για την «Νύμφη του Θερμαϊκού». Στις δεκαετίες αυτές, η αγορά γνώρισε την απόλυτη δόξα, αλλά ήρθε αντιμέτωπη και με την παρακμή. Το φθινόπωρο, όμως, του 2022 έχει άλλη μια ευκαιρία για να πρωταγωνιστήσει στην εμπορική και κοινωνική ζωή της Θεσσαλονίκης. Οι ανακοινώσεις και οι εξαγγελίες έχουν εξάψει το ενδιαφέρον όλων, μένει να δούμε αν θα είναι τόσο «ονειρικά πλασμένη» —όπως υπόσχεται— σε λιγότερο από έναν μήνα, θα το διαπιστώσουμε…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η ιστορία, agoramodiano.com, διαθέσιμο εδώ
- Αγορά Μοδιάνο: Ανοίγει ανακαινισμένη στις 20 Οκτωβρίου-Με τρόφιμα, μπαρ και εστίαση, οι καινοτομίες, iefimerida.gr διαθέσιμο εδώ
- Η Θεσσαλονίκη μέσα από τα σχέδια του Ερνέστ Εμπράρ, thesstips.wordpress.com, διαθέσιμο εδώ
- Αγορά Μοδιάνο, el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
