Της Μαριτίνας Γκίνη,
Η πόλη των Μεγάρων βρίσκεται στη Δυτική Αττική. Πρόκειται για μια πόλη πλούσια σε ιστορία και πολιτισμό που έχει αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι της στον χρόνο. Μεγάλο κομμάτι του πολιτισμού των Μεγάρων αποτελούν οι χοροί τους, οι οποίοι μαθαίνονται από γενιά σε γενιά χάρη στους λαογραφικούς συλλόγους της περιοχής. Άλλωστε, ο χορός ενώνει τους ανθρώπους και είναι το πιο εύκολο μέσο για να ανακαλύψει κανείς τον τόπο του και να γνωρίσει τις παραδόσεις του.
Οι παραδοσιακοί χοροί των Μεγάρων αναβιώνουν κάθε Τρίτη του Πάσχα μέσα από το έθιμο του χορού της Τράτας, την ημέρα που γιορτάζει ένα μικρό εκκλησάκι που αναστήλωσαν οι Μεγαρείς επί τουρκοκρατίας και για να το γιορτάσουν έστησαν χορό γύρω από αυτό.
Ας μάθουμε, λοιπόν, λίγα πράγματα για τους παραδοσιακούς χορούς των Μεγάρων. Ένας από αυτούς είναι ο Λουλουβίκος, ο οποίος χορεύεται μόνο από άντρες πιασμένους στους ώμους. Η ιστορία του ξεκινάει γύρω στο 1890, όταν νεαροί Μεγαρίτες μετανάστευσαν στην Αμερική με το καράβι «Λουλουβίκος». Όσοι παρέμειναν στα Μέγαρα μέσα από το τραγούδι αυτό καλούσαν τα παλικάρια τους να γυρίσουν κοντά τους. Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι «Λουλουβίκο, Λουλουβίκο φέρ’ τα παλικάρια πίσω».
Ο Καρσιλαμάς είναι ένας από τους πιο διαδεδομένους χορούς των Μεγάρων, η ρίζα της λέξης είναι τουρκική, στα ελληνικά θα μπορούσαμε να πούμε πως λέγεται αντικρυστός. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες κατά ζευγάρια και –χωρίς να δίνουν τα χέρια– αντικρύζουν μόνο ο ένας τον άλλο σε ήπιο ρυθμό. Διακρίνεται στον καρσιλαμά του γάμου και στον καρσιλαμά της ταβέρνας.
Δεν πρέπει να ξεχάσουμε να αναφέρουμε τα Ρουσάλια, τα οποία χορεύονται και τραγουδιούνται από άντρες κάθε Δευτέρα του Πάσχα. Οι άντρες ντυμένοι με την παραδοσιακή φορεσιά τους γυρνούν από γειτονιά σε γειτονιά τραγουδώντας και χορεύοντας τα Ρουσάλια με τη συνοδεία ενός νταουλιού. Ο πρώτος του χορού κρατάει έναν σταυρό και στο κέντρο τοποθετείται ένα καλάθι, που ο νοικοκύρης του εκάστοτε σπιτιού δίνει στον «σαχαναντάρη», δηλαδή στον ταμία, ένα συμβολικό ποσό.
Ο χορός της τράτας είναι ίσως ο πιο διαδεδομένος χορός της περιοχής των Μεγάρων. Χορεύεται αποκλειστικά από γυναίκες με τα χέρια σταυρωτά. Η λέξη τράτα προέρχεται από το ιταλικό ρήμα “traho” που σημαίνει τραβώ ή εκτείνω. Η λέξη τράτα δεν σχετίζεται με το τράβηγμα τον διχτυών από τους ψαράδες, αν και αρκετοί το ισχυρίζονται. Πρόκειται για έναν πανάρχαιο χορό, του οποίου βρίσκουμε ρίζες και υπολείμματα στον χορό των πεπλοφόρων παρθένων. Η πληροφορία αυτή αντλείται από μια τοιχογραφία σε τάφο στους Ρούβους της Απουλίας που χρονολογείται το 400 π.Χ. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν κάποια από αυτές τις δύο απόψεις.
Οι παραδοσιακοί χοροί είναι ο δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στις προηγούμενες και τις επόμενες γενιές, όσο κρατάμε τους χορούς μας σε ζωντανό ρυθμό τόσο οι παραδόσεις μας και ο πολιτισμός μας θα μένουν αέναα ενεργοί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οι παραδοσιακοί μας χοροί και η ιστορία τους, enimerosi-news.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Ο χορός της Τράτας, pamemegara.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Χοροί Μεγάρων: “ΛΟΥΛΟΥΒΙΚΟΣ”, youtube.com, διαθέσιμο εδώ.
- Επιστροφή στην κανονικότητα για τα έθιμα σε Μέγαρα-Νέα Πέραμο, westatticatoday.gr, διαθέσιμο εδώ.
