Του Μάριου Κριτίδη,
Σε προεκλογικό «πυρετό» βρίσκεται τις τελευταίες βδομάδες η Ιταλία, καθώς ο Ιταλικός λαός καλείται στις κάλπες μεθαύριο, Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου, σε μία από τις πιο σημαντικές εκλογές της γειτονικής χώρας κατά τα τελευταία χρόνια.
Σε μία κρίσιμη περίοδο για τον κόσμο για τη χώρα-μέλος της G7, οι εκλογές αυτές φέρουν σίγουρα μεγάλη σημασία , αφού ο νικητής της Κυριακής θα αναλάβει το «πηδάλιο» της χώρας εν όψει Ρωσο-ουκρανικού πολέμου, ενεργειακής και οικονομικής κρίσης, κύματος πληθωρισμού, καθώς και ζητημάτων εσωτερικής συνοχής, όπως η μετανάστευση και το δημογραφικό. Ακόμη η πιθανότητα εκλογικής νίκης δεξιού συνασπισμού μπορεί να σημάνει κίνδυνο και για ολόκληρο το οικοδόμημα Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Ό,τι βιώνουμε τα τελευταία χρόνια είναι κυρίως αποκαρδιωτικό για τη νεότερη γενιά», μας αναφέρει φοιτήτρια του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου της Sapienza. «Είναι κοινό βίωμα της νεότερης γενιάς, οι πολιτικές και οι πολιτικοί να επικεντρώνονται συνεχώς στα συμφέροντα της παλαιότερης γενιάς», συμπληρώνει. Αυτό το βίωμα έχει επίσης βάση, αν σκεφτούμε πως η Ιταλία κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη και τη δεύτερη παγκοσμίως για τον γηραιότερο πληθυσμό, καθώς το 29% του συνολικού της πληθυσμού είναι ηλικίας 60 ετών και άνω. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στα κοινωνικά ζητήματα και, όπως θα δούμε, στις δημοσκοπήσεις -όπου βρίσκεται μπροστά και με διαφορά- ο συνασπισμός της Δεξιάς. Πρόσφατα, μάλιστα, καταψηφίστηκε από τη Γερουσία το νομοσχέδιο το οποίο συνέταξε ο βουλευτής του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος Alessandro Zan, στο οποίο θα θεμελίωνε προστασίες ενάντια σε προκλήσεις προς βία και διακρίσεις απέναντι σε άτομα της LGBTQ κοινότητας, αναδεικνύοντας εμφανώς την δεξιά ροπή της Ιταλίας.
«…Aς πούμε ότι μπορεί να υπάρχει μια αρκετά απαισιόδοξη στάση ή αίσθημα “παραίτησης” όταν πρόκειται για εκλογές, όπως φαίνεται από τη χαμηλή ευημερία τα τελευταία χρόνια. Αν το συνδυάσουμε με δύο πολύ πρόσφατες κυβερνητικές κρίσεις και έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο εκλογικό νόμο, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι πολλοί άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι οι επικείμενες εκλογές θα φέρουν πραγματικά τη σταθερότητα που θέλουν», συμπληρώνει η φοιτήτρια.
Το πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας χαρακτηρίζεται από την αστάθειά του συστήματός του και των κυβερνήσεων, κάτι που είναι χαρακτηριστικό καθώς στα 77 χρόνια της μεταπολεμικής της ιστορίας έχει αλλάξει 70 κυβερνήσεις. Από την άλλη, στην οικονομία η Ιταλία, αν και μέλος της G7, αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα και κυριότερα, κατέχει ένα σημαντικά διογκωμένο χρέος (δεύτερη πίσω από την Ελλάδα), το οποίο μπορεί και να αποτελεί «ωρολογιακή βόμβα» για την οικονομία της και λόγω του πλούτου της, για ολόκληρη την Ευρωζώνη. Επίσης, η ανάπτυξή της παραμένει πενιχρή, με την Κομισιόν να υπολογίζει ότι η Ιταλία τον επόμενο χρόνο θα κατέχει τη χαμηλότερη ανταγωνιστικότητα μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με όλα αυτά τα προβλήματα από την πρώτη μέρα διακυβέρνησης «στην πλάτη» του νικητή της Κυριακής, οι εκλογές έχουν διαμορφωθεί ως μία σκληρή αναμέτρηση μεταξύ του αριστερού και του δεξιού συνασπισμού, με αρχηγούς τον Enrico Letta του Δημοκρατικού Κόμματος και την Giorgia Meloni του κόμματος Αδερφοί της Ιταλίας (Fratelli d’ Italia). Οι δύο εκλογικοί συνασπισμοί θα διεκδικήσουν 400 έδρες στην Κάτω Βουλή και 200 έδρες στη Γερουσία, μέσω του ιδιόμορφου μεικτού εκλογικού συστήματος, στο οποίο το 37% των εδρών και των δύο κοινοβουλευτικών σωμάτων μοιράζονται με πλειοψηφικό τρόπο άμεσα από την εκάστοτε εκλογική περιφέρεια, ενώ το υπόλοιπο 64% θα μοιραστεί με αναλογικό τρόπο, με βάση την επίδοση του συνασπισμού και των κομμάτων σε εθνικό -πλέον- επίπεδο. Είναι σημαντικό να πούμε ότι ο Ιταλός πολίτης ψηφίζει δύο φορές, δίνει μία ψήφο για τη Γερουσία και μία για την Κάτω Βουλή, όμως η μία ψήφος προσμετράται τόσο στην πλειοψηφική όσο στην αναλογική κατανομή εδρών, για το εκάστοτε κοινοβουλευτικό σώμα. Αυτό σημαίνει, στην ουσία, ότι ο πολίτης ψηφίζει τον δικό του «εκλεκτό» Βουλευτή για τη Βουλή, μέσω της πλειοψηφικής κατανομής, αλλά ψηφίζει την ίδια στιγμή και για τον Συνασπισμό, στον οποίον ανήκει το κόμμα του βουλευτή της προτίμησής του.
Οι κυριότεροι συνασπισμοί οι οποίοι αναμετριούνται είναι ο συνασπισμός της Αριστεράς, με κύριο κορμό της το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) με αρχηγό τον Enrico Letta. Από την άλλη, ο συνασπισμός της Δεξιάς, στον οποίο κυριαρχεί το κόμμα της Meloni Αδερφοι της Ιταλίας, περιλαμβάνει την ακροδεξιά “Lega” του Mateo Salvini, καθώς και το Forza Italia του πρώην πρωθυπουργού της χώρας και μεγιστάνα Silvio Berlusconi. Ως τρίτη δύναμη, διαφαίνεται το Κίνημα των Πέντε Αστέρων με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Giussepe Conte.
Όπως αναφέρθηκε, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τα κόμματα να βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους, ενώ μέχρι την τελευταία στιγμή πιθανόν να μη γνωρίζουμε ποιος συνασπισμός θα κερδίσει τη μάχη της κατανομής των εδρών. Πριν δύο εβδομάδες (9 Σεπτεμβρίου), δημοσκόπηση είχε δείξει ότι το κόμμα της Meloni βρισκόταν στο 23.5% των προτιμήσεων του εκλογικού σώματος, ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα στο 21.5%, με τον συνασπισμό της Δεξιάς ωστόσο να καταλαμβάνει περίπου το 41% και τον συνασπισμό της Αριστεράς να υπολείπεται κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες και να φθάνει στο 36,5%.
Μία ακόμη φοιτήτρια που την Κυριακή θα ψηφίσει μάς αναφέρει: «Πολλά κόμματα από τον αριστερό συνασπισμό με ενδιέφεραν. Προσωπικά θα ψηφίσω το κόμμα Unione Popolare (με αρχηγό τον Luigi de Magistris)… ο συνασπισμός της Δεξιάς είναι άκρως συντηρητικός, ακολουθώντας διχαστικές πολιτικές, όπως π.χ. στα ζητήματα μετανάστευσης, με την πρόταση ναυτικών αποκλεισμών των ροών. Το κόμμα που θα ψηφίσω, επίσης, έχει την υποστήριξη του Melechon, ενός εκ των κυρίων εκπροσώπων της Γαλλικής Αριστεράς. Πιστεύω πως όλοι οι Ιταλοί πρέπει να καταλάβουν την σημαντικότητα της ψήφου τους, ειδικά οι νέοι, δεδομένης της αριθμητικής μας μειοψηφίας και με ακόμη δεδομένο ότι η Ιταλία είναι μια χώρα με πολύ υψηλό αριθμό γηραιών ανθρώπων, οι οποίοι τείνουν προς τον Συντηρητισμό. Έχω, επίσης, ακούσει συχνά σχόλια από ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας όπως “Η Αριστερά δεν έχει κάνει τίποτα μέχρι στιγμής, οπότε είναι καλύτερο να δώσεις στην Δεξιά άλλη μια ευκαιρία”, μη έχοντας, ωστόσο, προφανώς γνώση των ιδεών και των αιτημάτων που προβάλλει ο κεντροδεξιός συνασπισμός. Πράγματι, προσωπικά δεν μπορώ να καταλάβω πώς, για παράδειγμα, μπορεί κανείς να είναι ενάντια στο να δοθεί υπηκοότητα σε ένα αγόρι που σπούδασε για x χρόνια στην Ιταλία. (αναφερόμενη στο πολυετές ζήτημα απόδοσης Ιταλικής Ιθαγένειας, το οποίο για πάνω από 20 χρόνια παραμένει αδιέξοδο)».
Σαν τελευταίο προσωπικό μήνυμα η φοιτήτρια μας αναφέρει: «Ανησυχώ πολύ για αυτές τις εκλογές. Οι γεμάτες πλατείες στις συγκεντρώσεις της δεξιάς και η πρόθεση ψήφου βάσει δημοσκοπήσεων έχουν μιλήσει ήδη. Ελπίζω μόνο ότι μέσα στην κάλπη οι Ιταλοί θα σκεφτούν πριν “βάλουν αυτό το x”, ότι αυτοί που θα πληρώσουν τα περισσότερα για τις συνέπειες της επιλογής τους, όπως πάντα, θα είναι νέοι άνθρωποι, οι οποίοι, όπως εγώ, προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα καλύτερο μέλλον για τους εαυτούς τους…».
Με τις Ιταλικές εκλογές να βρίσκονται σε εξέλιξη, απομένει να δούμε ποιον δρόμο θα θελήσει να ακολουθήσει η Ιταλία εν όψει ενός δύσκολου χειμώνα. Θα συγκλίνει με την διεθνή τάση που φέρνει κόμματα στην εξουσία τα οποία στηρίζουν τον λαϊκισμό και τον συντηρητισμό; Ή μήπως η Ιταλία θα ακολουθήσει ένα άλλο πρότυπο, όπως αυτό των χωρών της Λατινικής Αμερικής, που χώρες σαν τη Χιλή, τη Κολομβία και πιθανότατα τη Βραζιλία, κάνουν στην άκρη τη συντηρητική και θρησκευτική δεξιά για μία αριστερή προοδευτική διακυβέρνηση;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Zan bill: Italy’s senate blocks anti-homophobia law, The Local.it, Διαθέσιμο εδώ
- Italy’s south hit hard by cost of living crisis as election nears, The Local.it, Διαθέσιμο εδώ
- Italy: New attempts to reform citizenship law, European Commision.eu, Διαθέσιμο εδώ
