Της Ευστρατίας Γούδα,
Πριν από 53 χρόνια, το 1969, ο Νηλ Όλντεν Άρμστρονγκ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε το πόδι του στο φεγγάρι. Αν και τα φώτα έπεσαν, όπως ήταν φυσικό, στον Αμερικανό αστροναύτη, πιλότο και καθηγητή, λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι πίσω από αυτό το επίτευγμα υπήρχε μια γυναίκα. Πρόκειται για την 33 ετών τότε μηχανικό λογισμικού της ΝΑSA Margaret Hamilton, η οποία είχε αναλάβει την ομαλή προσσελήνωση και επιστροφή της πρώτης διαστημικής αποστολής Apollo 11. Σήμερα, εν έτη 2022, παρόλο που το γυναικείο φύλο έχει καταφέρει την εδραίωσή του σε όλους τους επαγγελματικούς τομείς, πολλοί θα έλεγαν ότι δεν είναι και τόσο εφικτό για μια γυναίκα να φτάσει στο φεγγάρι. Και γιατί αυτό; Μήπως οι γυναίκες δεν είναι τόσο έξυπνες; Μήπως δεν είναι καινοτόμες; Μήπως είναι φοβητσιάρες; Ή μήπως οι πολλαπλοί ρόλοι που κουβαλούν (εργαζόμενες, μητέρες, σύζυγοι) δεν τους αφήνουν τον απαραίτητο χρόνο για ένα τέτοιο εγχείρημα;
Στα ερωτήματα αυτά έρχεται να απαντήσει αρνητικά η νέα προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών να επιστρέψουν στο φεγγάρι. Η αποστολή «Artemis» δεν έχει μόνο γυναικείο όνομα, αλλά και γυναικείο πλήρωμα. Μέχρι τώρα, το μοναδικό για τις γυναίκες «εμπόδιο» να περπατήσουν στο φεγγάρι ήταν ότι σύμφωνα με επιστημονικά πορίσματα, η ακτινοβολία που εντοπίζεται στο διάστημα επηρεάζει περισσότερο τα όργανα των γυναικών απ’ όσο των ανδρών. Αυτό το γεγονός οδήγησε τη NASA να μην επιλέγει συχνά να στέλνει γυναίκες στις αποστολές της, θέλοντας να προστατεύσει την υγεία τους, με αποτέλεσμα το επάγγελμα και ο χώρος των αστροναυτών να μετατραπούν σε έναν ανδροκρατούμενο τομέα. Η αποστολή Άρτεμις θα στείλει στο φεγγάρι ένα νέο προστατευτικό γιλέκο με το όνομα astrorad σε ένα πείραμα που θέλει μελλοντικά να δώσει την ευκαιρία σε όλους τους αστροναύτες και ειδικά στις γυναίκες να μπορούν να παραμείνουν για περισσότερο στο διάστημα, χωρίς να κινδυνεύει η υγεία τους από την επιβλαβή ακτινοβολία. Πρόκειται για ένα επιστημονικό εγχείρημα που συμβάλλει στην ισότητα των δύο φύλων, ακόμη και μακριά από τον δικό μας πλανήτη.
Πάμε, όμως, να γνωρίσουμε τις ηρωίδες που μέλλει να κατακτήσουν τη σελήνη. Η Sharon Cobb είναι η ηγέτιδα της ομάδας, που σχεδίασε το ισχυρό σύστημα εκτόξευσης για τη συγκεκριμένη αποστολή. Όπως έχει πει η ίδια, μετά το κολλέγιο ξεκίνησε στη NASA ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια και στην αρχή, αν και είχε μερικές γυναίκες σαν πρότυπα προς μίμηση, δεν πίστευε πολύ ότι θα τα καταφέρει. Ωστόσο, τώρα, μετά από καιρό, βλέπει δυνατές, έξυπνες γυναίκες σε κάθε γωνιά της NASA. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 30% των ανώτερων στελεχών της NASA είναι γυναίκες, ενώ η ομάδα που εργάζεται για την επιστροφή στο φεγγάρι είναι κατά 35% γυναίκες. Ακολουθεί η Charlie Blackwell Thompson, η πρώτη γυναίκα διευθύντρια εκκίνησης αποστολής της NASA. Οι δυο τελευταίες γυναίκες της επιχείρησης αυτής είναι η Stephanie Wilson, αστροναύτης και η Laura Poliah, η οποία βοήθησε στην κατασκευή της κάψουλας Orion, που μπορεί να μεταφέρει τέσσερις αστροναύτες και είναι μεγαλύτερη από αυτή του Apollo. Αυτές δεν καταρρίπτουν μόνο τα έμφυλα αλλά και τα φυλετικά στερεότυπα, καθώς είναι οι πρώτες έγχρωμες γυναίκες που θα ταξιδέψουν στο φεγγάρι.
Η NASA ελπίζει να προσγειώσει τις γυναίκες της μέχρι το τρίτο ή το τέταρτο ταξίδι της εν λόγω αποστολής, πιθανότατα τουλάχιστον μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Οι ίδιες θέλουν να αποδείξουν μέσα από αυτό ότι το διάστημα και η εξερεύνησή του είναι για όλους και πως δεν υπάρχει όριο γι’ αυτές σαν γυναίκες σχετικά με το πού μπορούν να πάνε, αρκεί να το βάλουν στο μυαλό τους. Αυτό που θα κάνει η «Artemis» θα εμπνεύσει μια εντελώς νέα γενιά εξερευνητών και επιστημόνων. Πριν μια πενταετία, ο Άρμστρονγκ κατά την πρώτη του επίσκεψη στο φεγγάρι είχε πει: «Ένα μικρό βήμα για έναν άνθρωπο, ένα μεγάλο άλμα για την ανθρωπότητα». Ε, η φράση του αυτή ενισχύεται τώρα, στην περίπτωση της Artemis ακόμη περισσότερο, γιατί γκρεμίζει ένα από τα εμπόδια που περιορίζουν την κοινωνία και αυτό δεν είναι άλλο από τα στερεότυπα.
