Της Δήμητρας Τσατζαλή,
Σε ένα από τα νησιά της Επτανήσου δέσποζε ένας από τους παλαιότερους λίθινους ναούς. Ο ναός της Αρτέμιδος στην Κέρκυρα έρχεται να μας επιβεβαιώσει τον θησαυρό που κρύβει η Ελλάδα. Η λατρεία στο νησί αποδεικνύεται μετά την ανακάλυψη του ιερού της θεότητας. Βρέθηκε στους Αγίους Θεοδώρους Στρατιάς. Ανακαλύφθηκε τη χρονολογία 1910 εντελώς ξαφνικά, όταν εντοπίστηκε μετά από γεωργικές εργασίες μία πλάκα. Έναν χρόνο μετά, υπό την επίβλεψη του Φρειδερίκου Βερσάκη, ενός σπουδαίου αρχαιολόγου, ξεκίνησαν τα έργα ανασκαφής. Αργότερα, τα ανέλαβε ο Γερμανός Wilhelm Dorpfeld και στο τέλος, ο Κωνσταντίνος Ρωμαίος.
Ο ναός ήταν πώρινος, ψευδοδίπτερος δωρικού ρυθμού. Αποτελείτο από πρόναο, τρίκλιτο σηκό και οπισθόδομο. Οι κίονες ήταν 8X17, δηλαδή 8 στις στενές και 17 στις μακρές πλευρές του. Η κατασκευή του ναού τοποθετείται στο 580 π.Χ., κοντά, δηλαδή, στο τέλος της τυραννίδας των Κυψελιδών της Κορίνθου και στην απόκτηση της αυτονομίας της Κέρκυρας. Σε μία άλλη ανακατασκευή προς τα τέλη του 6ου αιώνα η πήλινη στέγη έγινε μαρμάρινη. Αυτό που χαρακτηρίζει τον ναό και τον κάνει πλούσιο είναι, φυσικά, ο διάκοσμός του. Στο δυτικό αέτωμα διακρίνεται η Μέδουσα Γοργώ «εν γούνασι», καθώς δίπλα της στέκονται τα τέκνα της, Πήγασος και Χρυσάορας. Η Γοργώ έχει τεράστια μάτια, το στόμα της είναι μισάνοιχτο και η γλώσσα της έξω. Στα μαλλιά της υπάρχουν βόστρυχοι (μπούκλες) από τους οποίους ξεπροβάλλουν φίδια. Είναι ενδεδυμένη με χιτωνίσκο και στη μέση φορά ζώνη με φίδια πάλι και σανδάλια που έχουν φτερά.
Τη σύνθεση πλαισιώνουν και πάνθηρες, ενώ στα άκρα απεικονίζονται σκηνές μαχών. Στο δεξιό μέρος ο Πατέρας και Θεός Δίας πετά κεραυνούς στον τιτάνα Ιαπετό και στα αριστερά παριστάνεται ο Ποσειδώνας να είναι καθήμενος και με ένα δόρυ στο χέρι να απειλεί τον πατέρα του Κρόνο, ενώ δίπλα του στέκει η Ρέα σε στάση ικεσίας. Υπάρχει εξήγηση για την τοποθέτηση της Γοργούς στο αέτωμα. Η άποψη αυτή υποστηρίζει ότι υπάρχει ταύτιση της Γοργούς με τη Θεά Αρτέμιδα. Η Αρτέμιδα εμφανίζεται εδώ ως η «Πότνια θηρών», οι υπόλοιπες σκηνές που περιέχουν μάχες είναι μάχες της Τιτανομαχίας. Αυτό το αέτωμα είναι λίθινο και, μάλιστα, από τα πρωιμότερα της ελληνικής τέχνης.
Ο δρόμος που ξεκινάει από τον ναό και είναι πλάτους 3μ., οδεύει προς τον βωμό στο ανατολικό σημείο. Το νότιο μέρος αυτού καταλήγει κάτω απ’ το Μοναστήρι των Αγ. Θεοδώρων. Ο βωμός είναι θεμελιωμένος με βάθρο που διαθέτει τρίγλυφα και μετόπες. Στο μήκος του βορείου τμήματος του ναού εντοπίστηκε ένα μέρος από μεγάλο αναλημματικό τοίχο και μπροστά από αυτόν βρέθηκε κρηπίδωμα, που λειτουργούσε ως στήριγμα στους κίονες μίας στοάς. Ο ναός σήμερα δεν σώζεται ολόκληρος, αλλά μόνο η θεμελίωσή του. Το αέτωμα φιλοξενείται στο αρχαιολογικό μουσείο της Κέρκυρας, που είναι ανοιχτό, ώστε να το θαυμάσουν οι τουρίστες και οι επισκέπτες/τριες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- odysseus.culture.gr, Ναός Αρτέμιδας στην Κέρκυρα. Διαθέσιμο εδώ
- art-hellas.blogspot.com (2012), Ο Ναός Αρτέμιδος Γοργούς στη Κέρκυρα. Διαθέσιμο εδώ
