Της Δήμητρας-Κωνσταντίνας Μπαλόκα,
Μινιμαλισμός θεωρείται το καλλιτεχνικό κίνημα που γεννήθηκε στην Αμερική τη δεκαετία του 1960. Αφετηρία για τους μινιμαλιστές στην τέχνη είναι η Αφαίρεση και η Γεωμετρία, ενώ κυριαρχεί η βιομηχανική τυποποίηση, σε μια προσπάθεια απεικόνισης της αντικειμενικής πραγματικότητας. Όσον αφορά τον μινιμαλισμό ως τρόπο ζωής, σημαίνει την προώθηση των πραγμάτων που έχουν πραγματικά αξία και την αποφυγή οποιουδήποτε (ανθρώπου ή πράγματος) που μας απομακρύνει από τα πρώτα. Με λίγα λόγια, μινιμαλισμός θεωρείται η εξάλειψη του περιττού.
Παρόλα αυτά, σήμερα, κάθε σχέδιο δρόμων, logo και κατοικιών, παρατηρείται υπερβολικά απλοϊκό. Η απλοϊκότητα αυτή, που δικαιολογείται ως μινιμαλισμός, ελλοχεύει κινδύνους τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε ατομικό επίπεδο. Πλέον σε κάθε δρόμο, βλέπουμε όλο και συχνότερα να εμφανίζονται παγκάκια, κολώνες και κάγκελα, μεταλλικά, άχρωμα, μονότονα, στερούμενα κάθε ίχνους λεπτομέρειας και χαρακτήρα. Σε κάθε πρωτεύουσα, ανεπτυγμένων ή και όχι χωρών, διακρίνουμε ότι κυριαρχούν οικοδομικά πανομοιότυποι ουρανοξύστες και ψηλά κτίρια. Ας μην ξεχνάμε και τη μόδα των προκάτ κατασκευών, είτε πρόκειται για σχολική τάξη είτε για κατοικία, που είναι στην πλειοψηφία τους αρχιτεκτονικώς αδιάφορες.
Πού είναι το κακό σε όλο αυτό, θα αναρωτιόταν κανείς, αφού τη δουλειά τους την κάνουν. Μπορεί να συμφέρει πολεοδομικά, μιας και η λεπτομέρεια κοστίζει, αλλά δεν προσφέρει τίποτα παραπάνω παρά χρηστικότητα. Η κριτική ασκείται στο ότι όλα αυτά είναι ουδέτερα, απλοϊκά, ομοιόμορφα και δεν εναρμονίζονται με τη φύση, κάτι σαν τον σύγχρονο άνθρωπο. Η παντελής έλλειψη παραδοσιακών και προσωπικών στοιχείων συνεπάγεται αδιαπραγμάτευτα αλλοτρίωση ταυτότητας. Επιπλέον, στο ίδιο μήκος κινούνται και οι εσωτερικοί χώροι· Instagram και Pinterest κατακλύζονται από φωτογραφίες με #minimalist, #simple και χώρους που μοιάζουν αποστειρωμένοι, με μουντές χρωματικές παλέτες και πανάκριβα ελάχιστα αντικείμενα.
Δεν υπάρχει πρόβλημα αν έχει κανείς τον προϋπολογισμό και ασπαζόμενος την ιδέα του κατ’ επίφαση μινιμαλισμού θέλει να φτιάξει τον χώρο του, αφού αγοράσει πρώτα τα «απαραίτητα», όπως του προτείνει η βιτρίνα καταστήματος σκανδιναβικής χώρας. Αυτό προϋποθέτει, όμως, την κατανάλωση και εδώ εμφανίζεται η ειρωνεία· για να αποφευχθεί η «βαβούρα» των πολλών υλικών, χρειάζεται η αγορά άλλων. Μάλιστα, αν θέλεις να είσαι ”aesthetic” και μέσα στη μινιμαλιστική μόδα, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αγοράσεις τα προβλεπόμενα, πανομοιότυπα —στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης– πράγματα και να απωλέσεις την κουλτούρα σου και κάθε παραδοσιακή πινελιά που μπορεί να θεωρείται ”too much”.
Έτσι, προωθείται η ιδέα της αισθητικής, όχι όμως εκείνη της πολιτισμικής αισθητικής. Η προσπάθεια να διαμορφωθεί ένας «ασφαλής» χώρος, ώστε να ικανοποιεί όλα τα γούστα, οδηγεί σε έναν «αποχρωματισμό» κουλτούρας. Αν αυτού του είδους ο μινιμαλισμός συνεχίζει να αποτελεί «αγοράσιμο» trend, αυτοαναιρείται και αναμορφώνεται σε προνόμιο, εξαναγκάζοντάς σε να ακολουθήσεις τη μόδα του και να δεσμευθείς με μια νέα αποστειρωμένη κουλτούρα, ξεχνώντας τη δική σου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μινιμαλισμός-Η τέχνη του ελάχιστου, artycle.gr, διαθέσιμο εδώ
- Minimalism, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- The Danger of Minimalist Desing (& the Death of Detail), artichoke-ltd.com, διαθέσιμο εδώ
