Της Φένιας Γιαννακοπούλου,
Όλα ξεκινούν στις 28 Σεπτεμβρίου του προηγούμενου έτους· η γαλλική κυβέρνηση, δια στόματος του κυβερνητικού εκπροσώπου, Gabriel Attal, ανακοινώνει την απόφασή της περί μείωσης του αριθμού των χορηγούμενων καρτών visa, κατά 50%, όσον αφορά σε Μαροκινούς και Αλγερινούς πολίτες και κατά 30% για Τυνήσιους. Παρά τον πρωτοφανή και δραστικό χαρακτήρα της, η εν λόγω λύση κρίθηκε ως η πιο ενδεδειγμένη, δεδομένης της επίμονης άρνησης των τριών χωρών να συμμορφωθούν με την, ρητώς προβλεπόμενη στον γαλλικό νόμο περί ασύλου και μετανάστευσης του 2018, υποχρέωση έκδοσης των απαιτούμενων για τον επαναπατρισμό παρανόμως διαμενόντων στη Γαλλία μεταναστών εγγράφων.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η άποψη ενός εκ των αμέσως ενδιαφερομένων ήταν ακριβώς αντίθετη. Την επαύριο της έναρξης εφαρμογής του, ο μεν μαροκινός Υπουργός Εξωτερικών, Nasser Bourita, χαρακτήρισε το μέτρο «αδικαιολόγητο» και επεσήμανε τη βαθιά πεποίθησή του ότι πίσω από τη νομοθεσία περί επαναπροώθησης κρύβονται πολιτικές σκοπιμότητες και ένα άσβεστο σύμπλεγμα ανωτερότητας, ο δε Πρωθυπουργός του Μαρόκου, Aziz Akhannouch, έκανε λόγο περί «σφοδρού πλήγματος στην υπερηφάνεια των Μαροκινών».
Ερχόμαστε στο εγγύς παρελθόν και συγκεκριμένα στις 20 του περασμένου μήνα, οπότε ο βασιλιάς του Μαρόκου, Mohammed VI, κατά την επίσημη ομιλία του σε εκδήλωση για την επέτειο της λαϊκής επανάστασης, διακηρύσσει σε έντονο τόνο ότι η προάσπιση της μαροκινής ταυτότητας αποτελεί ζήτημα τιμής, το οποίο καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η εξωτερική πολιτική της χώρας και αποτελεί το βασικότερο κριτήριο, βάσει του οποίου κρίνεται η αναγκαιότητα διατήρησης των δεσμών με τα λοιπά κράτη.
Οι ανωτέρω, πολιτικού-διπλωματικού περιεχομένου δηλώσεις, αποτυπώνουν με ακρίβεια την, κρατούσα μεταξύ των μαροκινών πολιτών, τάση μεταστροφής της απογοήτευσης σε οργή και ανορεξία προς καθετί γαλλικό. Σε κάθε περίπτωση, η εν λόγω αλλαγή ρότας που πλέον έχει λάβει τη μορφή αντιαποικιακού κινήματος, δεν συνιστά απλή απόρροια της περσινής απόφασης της Γαλλίας, αλλά σκληρή επιβεβαίωση του γεγονότος ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών δεν ήταν ποτέ ονειρικές.
Μπορεί ο Emmanuel Macron, αναχωρώντας από το Rabbat το 2017, να διαβεβαίωσε ότι «το Μαρόκο είναι φίλος και στρατηγικός εταίρος για τη Γαλλία». Ωστόσο, αυτό δεν ήταν αρκετό για να αναιρέσει το γεγονός ότι ανήκει μεταξύ των 19 ηγετών που δεν παρέχουν κανενός είδους αναγνώριση και στήριξη στη μαροκινή κοινότητα της Σαχάρας. Πέραν αυτού, φαντάζει πραγματικά αφελής η εκ μέρους του άγνοια του άγραφου κανόνα ότι οι φιλίες και οι συνεργασίες ατονούν, εφόσον δεν ανανεώνονται διαρκώς. Έχοντας αυτό το δεδομένο στον νου και μία έντονα ρεβανσιστική διάθεση στην ψυχή, το Μαρόκο —υπό τις ευλογίες των Η.Π.Α.— ξεκίνησε έναν νέο κύκλο επαφών με το Ισραήλ, σε μία προσπάθεια να αποδείξει ότι δύναται να επιλύσει το ζήτημα της δυτικής Σαχάρας στηριζόμενο σε ίδιες —κατά βάση— δυνάμεις.
Η ύψωση αναστήματος εκ μέρους του Μαρόκου προξένησε έντονη ανησυχία στο Παρίσι, καθώς έθεσε υπό αμφισβήτηση τον παραδοσιακό ρόλο του ως διαμεσολαβητή μεταξύ των κρατών της περιοχής. Ο «κόκορας», αντί να παραλύσει από φόβο, έκρινε φρόνιμο να εκμεταλλευτεί την παράδοξα φιλική προς αυτόν στάση της Αλγερίας, η οποία καταδίκασε τη διπλωματική τακτική του Μαρόκου ως «δόλια». Κάπως έτσι, η Αλγερία βρέθηκε πάλι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, με τον Macron να οργανώνει διήμερη επίσκεψη στη χώρα, έχοντας ως βασικό στόχο την αποδόμηση της φιγούρας του πατερναλιστικού κράτους, η οποία επικρατεί σε ολόκληρη τη γαλλόφωνη Αφρική.
Το πέρας του ταξιδιού του Μακρόν στην Αλγερία συνέπεσε χρονικά με την άφιξη στο Μαρόκο, της Γερμανίδας Υπουργού Εξωτερικών, Annalena Baerbock. Προβαίνοντας σε έναν απολογισμό της επίσκεψής της, η Baerbock δήλωσε ότι η Γερμανία κρίνει θετικά την τακτική αυτονόμησης του Μαρόκου και θεωρεί ότι θα γίνει αποδεκτή από όλα τα κράτη που επιθυμούν να δουν την ένταση που επικρατεί στα σύνορα των κρατών της περιοχής του Maghreb να αποκλιμακώνεται.
Αναμφισβήτητα, αμφότερες οι πλευρές έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα συγκέντρωσης συμμάχων, οι οποίοι θα χρησιμεύσουν ως μέσα άσκησης πιέσεων και διαμόρφωσης καταστάσεων. Το ποιος θα κατορθώσει να επιβάλει τη θέλησή του, παραμένει άγνωστο…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- France-Maroc : visas, la guerre des récits, Jeune Afrique, Διαθέσιμο εδώ
- Moroccans angered by ‘humiliating’ restrictions on French visas, Middle East Eye, Διαθέσιμο εδώ
- France Unapologetic After Year of Politically-Driven Visa Rejections, Morrocan World News, Διαθέσιμο εδώ
