Της Κατερίνας Σφυράκη,
Η συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες αποδεδειγμένα ωφελεί τα άτομα σε πολλαπλά επίπεδα. Η επίτευξη συνεργατικών δράσεων καλλιεργεί τον συντονισμό προγραμμάτων, την ανάπτυξη ικανοτήτων διαχείρισης ομάδων και, κυρίως, ενθαρρύνει την ανταλλαγή απόψεων και προτιμήσεων. Οι αναγνωστικές λέσχες ωφελούν με αντίστοιχο τρόπο τους/τις συμμετέχοντες/-ουσες που είναι εκεί, προσφέροντάς τους τόσο πνευματικά όσο και κοινωνικά οφέλη.
Οι αναγνωστικές λέσχες είναι στην πραγματικότητα ομάδες ανθρώπων που συναντιούνται για να συζητήσουν ένα βιβλίο ή βιβλία που έχουν διαβάσει και να εκφράσουν τις απόψεις τους, σημεία τα οποία τους άρεσαν, τους δυσαρέστησαν ή τους προβλημάτισαν. Οι συμμετέχοντες/-ουσες στις ομάδες αυτές δεν πρέπει να διαθέτουν απαραίτητα κάποιο λογοτεχνικό ή ακαδημαϊκό υπόβαθρο, βασική, ωστόσο, προϋπόθεση συμμετοχής είναι η αγάπη προς τη λογοτεχνία ή έστω, μια τάση εξερεύνησης του συγκεκριμένου κλάδου.
Τα μέλη της ομάδας μπορούν να είναι συνεργάτες, φίλοι, συμφοιτητές/τριες ή ακόμη και άγνωστοι/-ες μεταξύ τους που οφείλουν, πριν τη λειτουργία του γκρουπ, να θεσπίσουν ορισμένους κανόνες και να συμφωνήσουν για τους όρους λειτουργίας και διαδικαστικά ζητήματα, όπως τον χρόνο και τον χώρο των συναντήσεων, τη συχνότητά τους και, φυσικά, τη θεματολογία της ομάδας. Τα πρακτικά ζητήματα οφείλουν να συμφωνηθούν εξ αρχής, προκειμένου να αποφεύγονται παρερμηνείες και παρεξηγήσεις και να μπορεί το κάθε άτομο να απολαύσει τη συμμετοχή του στην ομάδα.
Η συμμετοχή σε μία ομάδα ανάγνωσης παρέχει την ευκαιρία συνεργασίας με άλλα άτομα, προκειμένου να καταστούν κατανοητά ορισμένα διφορούμενα και αμφισβητούμενα σημεία του προς μελέτη κειμένου, καθώς και τη δυνατότητα κατανόησης πραγμάτων μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Ακόμη, τέτοιου είδους πονήματα παρέχουν τη δυνατότητα εξερεύνησης περισσότερων λογοτεχνικών επιλογών.
Παρακινούν, δηλαδή, έστω και υπόρρητα το άτομο να ξεφύγει από τις συνηθισμένες του λογοτεχνικές επιλογές, αν η αναγνωστική λέσχη δε φέρει συγκεκριμένη θεματολογία και να καταπιαστεί με έργα που πιθανότατα να μην επέλεγε από μόνο του. Οφείλουμε να αναφέρουμε ότι συνηγορούν θετικά στη δικτύωση των ατόμων μεταξύ τους, στην προώθηση της λογοτεχνικής κλίσης ορισμένων από τους/τις συμμετέχοντες/ουσες, αλλά και στη διάνοιξη των πνευματικών οριζόντων κάθε μέλους, μέσα από την ανακάλυψη των διαφορετικών λογοτεχνικών ειδών.
Επιπρόσθετα, σε τέτοιου είδους ομάδες ενθαρρύνεται πολύ συχνά η συμμετοχική ανάγνωση, κατά την οποία κάθε μέλος της ομάδας διαβάζει ένα τμήμα του βιβλίου στα υπόλοιπα, δίνοντας διαδοχικά τη σειρά του στο επόμενο μέλος του γκρουπ, γεγονός που μπορεί να δράσει ακόμη και ψυχοθεραπευτικά. Ο κατάλληλος τόνος φωνής του/της εκάστοτε αναγνώστη/τριας ενδέχεται να προκαλέσει αισθήματα χαλάρωσης και ηρεμίας στα υπόλοιπα μέλη που αφουγκράζονται την αφήγηση, ενώ, παράλληλα, μπορούν να καταγράφουν σύντομα τις σκέψεις και τα συναισθήματα που τους προκαλούνται, δημιουργώντας ακόμη και μικρά σκίτσα ως απόρροια των σκέψεων που προκύπτουν από την αφήγηση.
Προσφέρεται, επίσης, η επιλογή δραματοποίησης συγκεκριμένων αποσπασμάτων, προτρέποντας τα άτομα να λάβουν και υποκριτικό ρόλο, ενθαρρύνοντας τεχνικές, όπως ο αυτοσχεδιασμός, η παντομίμα ή ακόμη και η μελοποίηση κάποιων αποσπασμάτων. Ενθαρρύνεται, δηλαδή, η δημιουργικότητα και η διακαλλιτεχνικότητα, καθώς μπορούν να συνδυαστούν διάφορες μορφές τέχνης προκειμένου να προκύψει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα εντός της αναγνωστικής ομάδας.
Η λογοτεχνία αποτελεί ένα εκ των ύψιστων αγαθών που κατάφερε να δημιουργήσει το ανθρώπινο είδος, καθώς δρα ψυχωφέλιμα τόσο σε όλους/-ες τους/τις αναγνώστες/τριες που καταπιάνονται συχνά με τα λογοτεχνικά πονήματα όσο και στα άτομα που δεν προτιμούν συχνά την ανάγνωση βιβλίων, διότι προσφέρει πληθώρα ψυχικών και πνευματικών οφελών, ιδίως όταν η ενασχόληση είναι ομαδική, όπου τα οφέλη αυτά ξεπερνούν το ατομικό και συναντούν το συλλογικό ενδιαφέρον.
