Της Μυρτώς Μανωλούδη,
«Δεν ήμουν ερωτευμένη με κανέναν και ποτέ δεν θα είμαι, εκτός αν είναι μαζί σου.»
Καρμίλα είναι το όνομα μιας γοτθικής νουβέλας του 1872 από τον Ιρλανδό συγγραφέα Sheridan Le Fanu. Την ιστορία αφηγείται η νεαρή Λώρα, η οποία πέφτει θύμα της Καρμίλα. Αργότερα, αποκαλύπτεται πως η Καρμίλα είναι στην πραγματικότητα ένας βρικόλακας και η αληθινή της ταυτότητα είναι αυτή της Κόμισσας Μιρκάλα Κάρνσταϊν (το όνομα Καρμίλα πρόκειται για αναγραμματισμός του Μιρκάλα). Αποτελεί ένα από τα πρώτα έργα της λογοτεχνίας σχετικά με βαμπίρ και προηγείται χρονικά του Δράκουλα 26 χρόνια, ενώ φημολογείται πως επηρέασε σημαντικά τον Στόκερ. Σε αντίθεση, όμως, με τους αντίστοιχους αρσενικούς βρικόλακες, η Καρμίλα είναι ενεργά εμπλεκόμενη στις ζωές των θυμάτων της. Συνάμα, η διπλή υπόσταση του χαρακτήρα της γίνεται εμφανής στις ανθρώπινες ιδιότητές της και στην έλλειψη επιθετικής συμπεριφοράς.
Αυτή είναι η πιο γνωστή ιστορία στην οποία πρωταγωνιστεί μια γυναίκα-βαμπίρ. Παραδόξως, η Καρμίλα θα είναι η τελευταία του είδους της για αρκετό χρονικό διάστημα. Υπάρχει η θεωρία πως αυτό οφείλεται στο ότι η Καρμίλα εκδόθηκε λίγο πριν το κίνημα των Σουφραζέτων ανεγερθεί. Η εικόνα μιας γυναικείας οντότητας «θηρευτή» γίνεται ακόμη πιο απειλητική και τελικά περιφρονείται, έτσι ώστε να μην ενθαρρυνθούν άλλοι και ακολουθήσουν το παράδειγμά της.
Όχι η πρώτη θηλυκή βρικόλακας, αλλά η πρώτη που ενέπνευσε πολλά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των βαμπίρ, όπως τα ξέρει σήμερα η ποπ κουλτούρα της Δύσης. Η πιο σημαντική συνεισφορά του χαρακτήρα είναι η δημιουργία του αρχέτυπου του «βρικόλακα-λεσβία», με την ίδια να εκφράζει ξεκάθαρες ρομαντικές επιθυμίες προς την πρωταγωνίστρια.
Ο Λεσβιακός Βαμπιρισμός είναι ένα μοτίβο που χρησιμοποιείται τόσο στη λογοτεχνία όσο και στον κινηματογράφο. Είναι ένας τρόπος με τον οποίο γίνεται νύξη στην ιδέα-ταμπού του λεσβιακού έρωτα στο πλαίσιο του φανταστικού, διαχωρισμένο από τη λογοκριμένη σφαίρα του κοινωνικού ρεαλισμού.
Η απεικόνιση των βρικολάκων είχε σεξουαλικούς υπαινιγμούς από τη Βικτωριανή εποχή, αν και τότε σχετιζόταν περισσότερο με τη δαιμονοποίηση σεξουαλικών συμπεριφορών, ειδικά μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Στο τέλος, μετατράπηκε σε ένα ακόμα μέσο ενίσχυσης της ετεροκανονικότητας. Οι γυναίκες σε έργα με βαμπίρ της Βικτωριανής εποχής συχνά απεικονίζονται ως παραβατικές σεξουαλικά και στη συνέχεια τιμωρούνται γι’ αυτές τις παραβάσεις. Η νεαρή Λώρα μετατρέπεται σε ένα από τα πολλά σύμβολα-εκπροσώπους των Βικτωριανών γυναικών, περιορισμένη και καταδικασμένη από τρίτους για τους συναισθηματικούς αυθορμητισμούς της. Η αμφισημία στα λόγια και τις πράξεις της φανερώνουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει με το να εκφράσει ελεύθερα και πλήρως τις ανησυχίες και τις επιθυμίες της.
Μια αναζωογονητική και πιο ανάλαφρη εκδοχή της κλασικής ιστορίας παρουσιάζει η καναδέζικη διαδικτυακή σειρά ενός πλαισίου, συνονόματη της νουβέλας στην οποία βασίζεται. Η σειρά παίρνει μέρος στο πλασματικό πανεπιστήμιο Σίλας στη Στυρία (ή αλλιώς Στάιερμαρκ) της Αυστρίας. Η εξιστόρηση των γεγονότων γίνεται με τη μορφή μπλογκ της πρωτοετούς φοιτήτριας, Λώρα. Όταν η συγκάτοικός της εξαφανίζεται μυστηριωδώς και η αντίδραση της διεύθυνσης του πανεπιστημίου δεν είναι αρκετά ικανοποιητική, η Λώρα αποφασίζει να ερευνήσει το συμβάν. Η καινούργια συγκάτοικος είναι –το μαντέψατε– η Καρμίλα. Με τη βοήθεια των φίλων της, η Λώρα ανακαλύπτει πως η πρώην συγκάτοικός της δεν είναι η πρώτη κοπέλα που εξαφανίστηκε. Είναι, όμως, η πρώτη που δεν επέστρεψε. Παράλληλα, η Κοσμήτορας του πανεπιστημίου οργανώνει κάτι ύποπτο.
Η σειρά δίνει στην κλασική ιστορία μια μοντέρνα ερμηνεία και το αποτέλεσμα είναι καταπληκτικό. Η κεντρική ιδέα παραμένει ίδια και οι αλλαγές που έγιναν δημιουργούν κάτι εντελώς καινούργιο. Ο σεξισμός και η ομοφοβία του πρωτοτύπου υπονομεύονται από την εκπομπή, με τον δικό της ξεχωριστό και κωμικό τρόπο. Ταυτόχρονα, η ολοκληρωτική απόρριψη των κλισέ του Χόλυγουντ, σε συνδυασμό με την ανύπαρκτη αντικειμενοποίηση των γυναικείων χαρακτήρων αποτελεί καινοτομία στο είδος της. Η σειρά έχει τα πάντα και επικεντρώνεται ιδιαίτερα γύρω από τις σχέσεις μεταξύ ατόμων. Εχθροί γίνονται φίλοι. Φίλοι γίνονται εχθροί. Η αγάπη κυριαρχεί επί των πάντων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- ΚΑΡΜΙΛΑ, politeianet.gr, διαθέσιμο εδώ.
